کد خبر: 821502
تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۵ - ۲۲:۰۵
شايد به جرئت بتوان گفت كه اختلافات مصر و عربستان بيش از هميشه در رويكردهاي قاهره و رياض خود را نشان داده و از سطوح ايدئولوژيك و سياسي وارد فاز اقتصادي نيز شده است.
جواد ارشادي
شايد به جرئت بتوان گفت كه اختلافات مصر و عربستان بيش از هميشه در رويكردهاي قاهره و رياض خود را نشان داده و از سطوح ايدئولوژيك و سياسي وارد فاز اقتصادي نيز شده است. در جديدترين تحول، عربستان سعودي صادرات مشتقات نفتي خود به مصر را متوقف كرده و طارق الملا، وزير نفت مصر نيز راه تهران را در پيش گرفت. نمودهاي بارز اين اختلافات را ميتوان در سالها و ماههاي اخير در چند حوزه ديد و احساس خطر مصريها حالا آنها را به فكر تغيير در سياستهاي منطقهاي و بينالمللي انداخته است. ملاحظه مصريها و احساس قرار گرفتن در معرض تهديد عربستان سعودي به باور بسياري از ناظران ناشي از فعاليتهاي وهابيت وابسته به سعوديها در اين كشور است كه بعد از قدرت گرفتن احزاب سلفي وابسته به سعوديها مانند «النور» در داخل مصر و ساختارسازي رياض در شاكله سياسي اين كشور بروز سياسي يافت و سپس در شكل امنيتي آن در قالب تروريسم داعشي از شبه جزيره سينا سربرآورد و هزينههاي هنگفتي را متوجه مصر كرد. اختلافات مصر و عربستان بر سر سوريه و حمايت قاهره از دمشق را ميتوان بارزترين نمود نگراني مصريها و تقابل آنها با اقدامات سياستمداران عربستاني و عقبه فكري وهابي آن دانست وانگهي تحولات امنيتي سينا را ميتوان يكي از بزرگترين دلايل امنيتي همگرايي مصر و سوريه بر سر دردسرهاي افراط گرايي و جريان تكفيري براي هر دو كشور دانست. آيا اين تقابل امنيتي ايدئولوژيكي با عربستان سعودي، مصر را به ايران و ساير اضلاع مقاومت نزديك كرده است؟ اين تقارب چقدر واقعي است؟ اين ملاحظات و تحولات، دستمايه گفتوگوي روزنامه جوان با مجتبي اماني، سفير سابق حافظ منافع تهران در قاهره شد.

جناب آقاي اماني! گزارشها حاكي از توقف صادرات مشتقات نفتي از سوي عربستان به مصر است. ارزيابي شما از دلايل اين تصميم چيست؟

اين تصميم علتهاي مختلفي دارد؛ اولين دليل به شرايط اقتصادي عربستان باز ميگردد. دليل دوم، همراهي نكردن مصريها با خواستهاي عربستانيها در منطقه است. عصبيت و عصبانيت همواره از عناصر مهم تأثيرگذار در سياستهاي سعودي بوده و اكنون هم در اقدامي براي تنبيه مصر خواستند مجموعهاي از اقدامات را عليه مصر اعمال كنند كه در اين ميان تلفيقي از تدابير تنبيهي اقتصادي هم وجود دارد تا با فشار مستمر دولت السيسي را به زانو درآورند. بحث توقف صادرات نفتي عربستان به مصر در اين چارچوب قابل درك است.

به شرايط اقتصادي عربستان اشاره كرديد. در نگاه اول به نظر ميرسد كه فروش نفت و مشتقات آن به مصر از لحاظ اقتصادي به سود عربستان است...

اگر مصريها توان خريد نفت را به صورت عادي داشتند هيچ گاه سراغ عربستان نميرفتند. مشكل مصر اين است كه در قبال خريدهاي نفتي از عربستان، بسته نفتي دريافت ميكند. اين بسته نفتي به مصريها داده ميشود و در مقابل، سعوديها از مصريها انتظار دارند كه امتيازدهي كنند. اين بسته بخشي شامل فروش اقساطي، بخشي ديگر با تخفيف و بخشي از نفت هم مجاني است. عربستانيها تخفيف ميدهند تا امتيازهاي ديگري از مصريها بگيرند.

طارق الملا، وزير نفت مصر روز يكشنبه ظاهراً با همين ملاحظه به تهران آمد. بازي مصريها براي پيدا كردن آلترناتيوهاي منطقهاي به جاي عربستان سعودي چقدر جدي است؟

مصريها همواره سعي كردهاند با اين مانورها بين قدرتهاي منطقهاي و جهاني منافع خود را تأمين كنند و اين سياست جديدي نيست، البته ممكن است در همين كشمكشها به يكطرف پناه بياورند. چنانكه انور سادات در همين كشمكشها بود كه پيوندي راهبردي با امريكا برقرار كرد و مبارك هم همين رويه را داشت و البته جمهوري اسلامي ايران همواره دنبال مصر قوي و مستقل بوده و سعي كرده برخلاف دشمنان مصر، اين كشور ذليل و ضعيف نباشد.

ما نگراني از وهابيت در مصر را بيش از هميشه شاهديم، به ويژه با اوضاع سينا و فعاليت داعش در آن و نيز اختلافات مصر و عربستان بر سر سوريه. اختلافات ايدئولوژيك در سياستهاي جديد مصر چقدر قابل اعتناست؟

سعوديها تلاشها و هزينههاي زيادي كردند كه تفكر وهابيت را در شمال آفريقا به ويژه مصر ترويج كنند اما به علت دقت نظر و فرهنگ خاصي كه مصريها دارند تفكرات وهابي از منفورترين تفكرات نزد مردم مصر و نخبگان ديني اين كشور تلقي ميشود. كمتر عالم ديني را ميتوانيد در مصر مشاهده كنيد كه مخالف جدي وهابيت نباشد. اين هم به دليل فرهنگ و تمدن مصر است كه نوعي از تسامح مذهبي را در خود دارد و با اصول وهابيت در تضاد است. اين امر ريشه در تاريخ مصر دارد و تفكر معتدلانه از زمان ورود اسلام و به خصوص در دوره فاطميان كه مؤسسه ديني بزرگ الازهر را بنا نهادند، وجود داشته است. بايد به اين نكته توجه كرد كه سعوديها بيشترين هزينههاي مالي را براي جذب مردم و نخبگان مصر به وهابيت كردند اما كمترين موفقيت را در اين زمينه حاصل كردند. مردم و مؤسسات مصري به دليل همين روحيه ضد وهابي است كه فعاليتهاي سلفي-تكفيري را بر نميتابند و محدوديتهايي نيز براي احزاب سلفي به ويژه حزب «نور» قائل شدند. يكي از خواستههاي عربستان اين است كه با حمايت از چنين جريانهايي به زعم خود رقيبي براي تفكر اعتدالي الازهر بتراشند اما تاكنون ناموفق بودهاند.

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار