آفتاب دوشنبه كه در شهرهاي غرب كشور طلوع كرد و ويرانههايي نمايان شد كه انگار از جنگي نابرابر برجاي مانده بود. شيون زنان و كودكان، گم شده بود در زلزله مهيب كه شب قبل زمين را به لرزه درآورده و عزيزانشان را از آنها جدا كرده بود. از آن زمان آنچه در شبكههاي اجتماعي مدام دست به دست ميشود آمار مرگ است كه مدام بالا و بالاتر ميرود.
بزرگي زلزله، هفت و سه دهم ريشتر اعلام شد كه ساعت21:48 شامگاه يكشنبه بخشهاي زيادي از غرب كشور و شمال شرق عراق را به لرزه درآورد. زمين لرزه تا لحظه تنظيم خبر430 كشته و 7هزار و 718 زخمي برجاي گذاشته است. مركز مطالعات زمين شناسي امريكا مركز زلزله را جنوب شهر حلبچه و در عمق 33/9 كيلومتري از سطح زمين اعلام كرد. در استان كرمانشاه سه روز عزاي عمومي اعلام شده است.
به دنبال وقوع اين حادثه مهيب در مناطق زلزله زده، مردم وحشتزده به خيابانها ريختند. براساس گزارشهايي كه در ساعت اوليه حادثه منتشر شد 150 ميليون نفر در كشورهاي ايران، عراق و كويت زلزله را احساس كردند. در ايران زلزله در استانهاي كردستان، ايلام، آذربايجانشرقي، آذربايجان غربي، استانهاي مركزي، بوشهر و خوزستان احساس شد. به دنبال وقوع حادثه، پسلرزههاي بسياري هم در استانهاي مرزي ايران و عراق اتفاق افتاد.
براساس آمار منتشر شده، زلزله در شهرهاي سرپل ذهاب و قصرشيرين به دليل نزديك بودن به كانون زمين لرزه بيش از نقاط ديگر قرباني گرفته است.
تا سه ماه روي نوار پسلرزه
فرهاد فروزي، مسئول شبكه لرزهنگاري استان كرمانشاه از وقوع 141 پسلرزه تا ظهر ديروز خبر داد و گفت: چنين زمين لرزهاي تاكنون در غرب كشور سابقه نداشته است. وي بزرگترين اين پسلرزهها را 4/7 ريشتر و مربوط به محدوده بين ازگله و سرپل ذهاب دانست كه ساعت 12:49 ظهر ديروز رخ داد. فروزي معتقد است: زمين لرزه اصلي به احتمال زياد پشتسر گذاشته شده و پسلرزهها نيز به تدريج كوچك و كم تعداد خواهند شد. مدير بخش زلزلهشناسي مركز تحقيقات راه، مسكن و شهرسازي هم اعلام كرد كه مسلماً زلزلههايي در اين مقياس، پسلرزههاي زيادي را نيز به دنبال خواهد داشت و انتظار داريم كه اين پسلرزهها تا ۲ يا ۳ ماه آينده نيز در منطقه ادامه داشته باشد.
ترافيك به سمت غرب كشور
امدادگران ساعتي بعد از حادثه در محل حاضر شدند، اما به دليل قطع بودن برق و خطوط ارتباطي ارائه خدمات به دشواري وجود داشت. رئيس مركز اطلاعات و كنترل ترافيك راهور ناجا از ترافيك فوقسنگين در كرند غرب به قصرشيرين و دالاهو به سرپلذهاب و همچنين انسداد محورهاي فرعي و روستايي مريوان، قصرشيرين و سرپلذهاب در اولين ساعات روز گذشته خبر داد. ساعتي بعد اما ترافيك در محورهاي منتهي به مناطق زلزله زده به شكل روان درآمد و گره ترافيكي برطرف شد. رئيس پليس راه اعلام كرد كه محدوديتهاي تردد از سوي عوامل پليسراه كرمانشاه در برخي از مناطق منتهي به مناطق زلزله زده اعمال شده تا امدادرساني و تردد خودروهاي امدادي با سرعت بيشتري انجام شود.
سوگواري نماينده سرپلذهاب
نماينده سرپل ذهاب در اولين ساعات صبح ديروز به رسانهها گفت كه تنها بيمارستان شهر تخريب شده و بيماران و كاركنان بيمارستان هم زير آوار گرفتار شدند. فرهاد تجري اعلام كرد كه بيش از 15 نفر از اعضاي خانوادهاش در جريان زمين لرزه جانشان را از دست دادهاند. او توضيح داد كه سرپل ذهاب يك بيمارستان داشت كه در اين حادثه تخريب شد و به علت شدت خسارت وارده امكان ارائه خدمات از سوي آن وجود ندارد. وي همچنين با انتقاد از نحوه امدادرساني گفت كه به دليل امكانات پايين در مسيرهاي منتهي به مناطق حادثه ديده، مردم در حال امدادرساني هستند. پيرحسين كوليوند، سرپرست اورژانس كشور هم تأييد كرد كه بيمارستان سرپل ذهاب قابل استفاده نيست و هر لحظه بر شمار مصدوماني كه به اين محل منتقل ميشوند، افزوده ميشود و اورژانس مجروحان را به ساير درمانگاهها انتقال ميدهند.
همراهي با فرمان رهبر
به دنبال فرمان رهبر انقلاب به نيروهاي نظامي و امدادي براي استفاده از همه توانشان در امدادرساني به حادثه ديدگان سردار محمدعلي جعفري، فرمانده سپاه پاسداران از بهكارگيري همه توان نيروهاي تحت امرش براي امداد خبر داد و خود نيز راهي محل حادثه شد. سردار جعفري گفت: مردم به وسايل گرمايشي، پتو چادر نياز زيادي دارند و از استانهاي معين و ديگر كشور نيز امكانات در حال گسيل به اين مناطق است. وي افزود: با تقسيم كار صورت گرفته، ارتش در شهر سرپلذهاب و سپاه در روستاهاي منطقه امدادرساني ميكنند و امدادرساني تا پايان شامگاه دوشنبه به پايان ميرسد. فرمانده ارتش و فرمانده پليس كشور هم در محل حادثه حاضر شدند. اميرسرلشكر، موسوي فرمانده كل ارتش از محل حادثه اعلام كرد كه عمق فاجعه بسيار زياد است. تقريباً چيزي اينجا سالم نماندهاست. با روشن شدن هوا يك پل هوايي بين كرمانشاه و سرپل ذهاب ايجاد كرديم و بيش از ۶۰۰ مجروح را از راه زمين و هوا به كرمانشاه منتقل كرديم. شهر را به چهار بخش تقسيم و چهار تيپ را مأمور آواربرداري سرپل كردهايم. نياز فراوان به غذا و آب و چادر وجود دارد و هرچه در انبارها داشتيم توزيع كرديم و منتظريم از تهران اقلام بيشتري برسد.
همچنين رئيس دولت هم با همه مسئولان دستگاههاي امدادي براي ارائه خدمات وارد جلسه شد و دستورهاي لازم براي مديريت عمليات امداد را صادر كرد. به دستور رئيسجمهور، وزيران كشور و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و رئيس جمعيت هلال احمر به همراهي تيمي از نهاد رياست جمهوري، عازم مناطق زلزله زده در استان كرمانشاه شدند. در همين راستا، عباس آخوندي، وزير راه از باز بودن تمامي راههاي اصلي براي امدادرساني به زلزلهزدگان خبر داد. وزير كشور هم از سپاه درخواست كرد تا برقرار كردن بيمارستان صحرايي و شروع آوار برداري در محلهاي حادثه ديده اقدام كند. به دستور وزير بهداشت، قائم مقام و معاون كل وزارت بهداشت هم براي نظارت بر خدمات بهداشتي و درماني در مناطق زلزله زده در كرمانشاه حاضر شد. زماني كه سازمان انتقال خون اعلام كرد كه به گروه خون o منفي نياز است بسياري از شهروندان خود را به مراكز انتقال خون رساندند.
برقراري امنيت
سردار منتظرالمهدي، سخنگوي پليس هم از اعزام دو گردان نيرو مشتمل از تيمهاي پليسهاي تخصصي و چند بالگرد بهمراه امكانات و تجهيزات لازم به محل حادثه خبرداد. از آمادگي كامل پليس براي ارائه هر گونه خدمات امنيتي، انتظامي و ترافيكي به هموطنان خبر داد و افزود: در همان ساعات اوليه پس از وقوع زلزله عوامل انتظامي استان بلافاصله در محلهاي حادثه ديده حاضر شدند. وي با اشاره به تدبير فرمانده ناجا و اقدام معاونت عمليات ناجا افزود: ساز و كارهاي لازم براي خدمترساني بيشتر به زلزلهزدگان در معاونت عمليات نيروي انتظامي انديشيده شده و با تدبير و دستور فرمانده نيروي انتظامي دو گردان نيرو مشتمل از تيمهاي پليس تخصصي و همچنين چند فروند بالگرد به همراه تجهيزات و امكانات لازم به محل حادثه اعزام شدند.
بهنام سعيدي، سخنگوي سازمان مديریت بحران كشور گفت: ۱۹بالگرد صبح ديروز به محل زلزله اعزام شده بود، اما طبق آخرين آمار، 21 بالگرد، 3 هواپيما و 140 آمبولانس به منطقه فرستاده شده است. سعيدي ادامه داد: سگهاي زندهياب نيز به محل فرستاده شده و نيروهاي امدادي همچنان در حال فعاليت و امدادرساني هستند.
رسيدن بالگردها، بعد از روشنايي هوا
يكي از مهمترين دلايل بالا بودن سطح تلفات ميتواند به دليل حضور نيافتن امدادگران در اولين ساعات پس از وقوع حادثه باشد. پيرحسين كوليوند، سرپرست اورژانس كشور گفت كه بالگردها بعد از انجام هماهنگيهاي لازم با ارتش و سپاه بعد از روشنايي هوا راهي مناطق حادثه ديده شدند تا مجروحاني كه وضعيت وخيم دارند به بيمارستانهاي تهران منتقل كنند. حدود ساعت11 ديروز بود كه فرماندار سرپلذهاب اعلام كرد كه آواربرداري در محلهاي حادثه ديده شروع شده است. شاهين فتحي، معاون عمليات سازمان امداد و نجات هلال احمر در همين راستا، از حضور ۴۱ تيم تخصصي آواربرداري خبر داد و گفت كه از شب حادثه عمليات جستوجو و نجات در دستور كار قرار گرفت كه با توجه به سرماي هوا تلاش كرديم عمليات اسكان و تغذيه را نيز همراه با عمليات جستوجو و نجات انجام دهيم.
روشنايي به شهر باز ميگردد
وزير نيرو ظهر ديروز اعلام كرده است كه برق ۷۰ درصد از مناطق زلزله زده وصل شد، اما قطعي برق و آب همچنان يكي از مشكلات اصلي مردم است. مسعود صادقي، مديركل دفتر نظارت بر توزيع توانير درباره آخرين وضعيت برقرساني به مناطق زلزلهزده گفت: زلزله بيشترين خسارت را به مناطق سرپل ذهاب، ثلاث باباجاني و ازگله وارد كرد، بنابراين تمركز توانير براي برقرساني به اين مناطق به خصوص سرپل ذهاب بوده است. وي افزود: اقدامات عملياتي و اعزام اكيپ براي مديريت بحران از شب گذشته صورت گرفته كه در حال حاضر شركتهاي معين و شركتهاي توزيع در تلاش هستند با نصب يك بست فوق توزيع تا روز سهشنبه بار حياتي شبكه برق را برقرار كنند. صادقي تأكيد كرد: رفتوآمد به برخي از بخشهاي فرعي به علت ريزش ساختمانها مشكل است و نميتوان گفت كه به شكل صددرصد خاموشيها ميتواند برطرف شود، اما اينكه شبكه حياتي برقدار شود يك اقدام مهم و حياتي است. مدير روابط عمومي شركت پخش فرآوردههاي نفتي استان كرمانشاه از توزيع سوخت مورد نياز در مناطق آسيب ديده خبر داد و تأكيد كرد: 850 هزار ليتر بنزين و 164 هزار ليتر نفتگاز در اين مناطق توزيع شده است. وي با اشاره به افزايش قابل توجه فروش بنزين در جايگاههاي سوخت استان، به مردم اطمينان داد كه مشكلي براي تأمين سوخت وجود ندارد و از تجمع در جايگاههاي سوخت خودداري كنند.
آبرساني سيار
عليرضا تختشاهي، مديرعامل آب و فاضلاب شهري كرمانشاه گفت: بهدليل تأمين آب شرب شهرهاي سرپل ذهاب، قصرشيرين، هرسين و ثلاث باباجاني از سرآبهاي اين شهرها و كدورت آب اين سرآبها، متأسفانه در حال حاضر آبرساني به اين شهرها عمدتاً به صورت سيار صورت ميگيرد. وي توضيح داد: خوشبختانه در شهر كرمانشاه مشكل خاصي وجود ندارد، اما در شهرستانهاي سرپل ذهاب، قصر شيرين، ثلاث باباجاني و گيلانغرب اين ميزان خسارت بيشتر بوده است.
نيازها برطرف نشده است
ظهر ديروز اسماعيل نجار، رئيس سازمان مديريت بحران كشور اعلام كرد از ابتداي وقوع حادثه تمام مسئولان كشوري و استاني بسيج شدهاند تا امدادرساني به موقع داشته باشند. وي ادامه داد: اسكان موقت، توزيع چادر و آب آشاميدني انجام شده، اما هنوز نيازها برطرف نشده و در برخي مناطق قطعي آب و برق وجود دارد كه وزارت نيرو در حال برقراري آن است. وي گفت: از مردم ميخواهيم صبر و آستانه تحمل خود را بيشتر كنند، درست است كه حادثه ديدهاند، اما قدري تحمل كنند و بگذارند مسئولان به وظايف خود عمل كنند. همزمان با وقوع حادثه خبري تلخ درباره سودجويي برخي چارتركنندهها منتشر شد.
افزايش بهاي پرواز كرمانشاه
در حالي همه بخشهاي خدماتي كشور تلاش ميكردند در خدمترساني به زلزلهزدگان خدماتي ارائه دهند، برخي سايتها و چارتركنندههاي پروازها، با افزايش سهبرابري نرخ بليت پروازهاي كرمانشاه، دنبال سودجويي از زلزله بودند. با وجود آنكه در روزهاي عادي قيمت بليت پروازهاي كرمانشاه- تهران و تهران- كرمانشاه به طور متوسط 100 هزار تومان است، بررسي قيمتهاي برخي سايتهاي چارتركننده و فروشنده بليت هواپيما نشان داد كه بعد از وقوع زلزله قيمت بليت اين مسيرها تا 340هزار تومان افزايش يافته است. مدير روابط عمومي سازمان هواپيمايي با اشاره به اختصاص پنجپرواز فوقالعاده به فرودگاههاي مناطق زلزلهزده از برخورد جدي با هرگونه گرانفروشي بليت هواپيما در مسيرهاي منتهي به مناطق زلزلهزده غرب كشور خبر داد و گفت: اين بليتها به نرخ عادي بازگشته است.
درباره پايان امدادرساني
در حالي كه بسياري از مصدومان روز گذشته به بيمارستانهاي تهران اعزام شدند، بهنام سعيدي، سخنگوي سازمان مديريت بحران گفت: عمليات امداد و نجات باكيفيت و دقت ادامه دارد. وي ادامه داد: هنوز براي اعلام زمان پايان عمليات امدادرساني زود است و با توجه به وسعت وقوع حادثه تمامي ارگانها اعم از سپاه، ارتش، نيروي انتظامي و نهادهاي امدادي در مناطق مختلف در حال امدادرساني هستند. امداد و نجات با كيفيت و دقت در حال انجام است و تلاش خواهد شد تا به مجروحان حادثه در حين امدادرساني آسيب ديگري وارد نشود و به محض اعلام نيروهاي ميداني مستقر در مناطق زلزله زده، پايان امداد رساني اعلام خواهد شد.
در عراق
زلزله در استانهاي شمالي عراق بهخصوص در سليمانيه تلفات جاني برجاي گذاشت. براساس گزارشها تاكنون مرگ شش نفر و زخمي شدن 150 نفر ديگر تأييد شد. از كركوك و اربيل هم خبر رسيده است كه عدهاي در اين مناطق مجروح و به بيمارستان منتقل شدهاند. براساس آماري كه وزير بهداشت منطقه كردستان عراق ارائه كرده، 321 نفر در اثر زلزله در اين منطقه به بيمارستان منتقل شدند. مركز لرزه نگاري ملي كويت هم اعلام كرد كه زمين لرزهاي به بزرگي بين 4 تا 5 ريشتر اين كشور را لرزانده است. اين زمين لرزه در سراسر كشور احساس شده است و هيچ خسارت جاني و مالي در پي نداشته است. در همين حال شبكه خبري اسكاي نيوز عربي هم گزارش داد كه زمين لرزه غرب ايران در شمال عربستان سعودي نيز احساس شده است.