ابراهیم مشیریان
استان فارس داراي بيشترين تعداد درياچه در ايران است و درياچههاي مهارلو يا نمك، بختگان، پريشان يا فامور، كافتر و ارژن در اين استان قرار دارند كه يا خشك شدهاند يا در آيندهاي نه چندان دور خشك خواهند شد. درياچه بختگان كه روزگاري يكي از بزرگترين درياچههاي كشور بعد از درياچه اروميه محسوب ميشد، اين روزها به نمكزار تبديل شده است. خشكسالي و در عين حال برداشت بيرويه از منابع آبي ازجمله عوامل مؤثر در خشكي مطلق اين تالاب است.
اكنون بختگان وارد يازدهمين سال خشكي شده است. درياچهاي كه همواره يكي از سرمايههاي زيست محيطي استان فارس به شمار ميرفت.
از روزي كه فلامينگوها در باتلاق بختگان گير افتادند و تعداد بيشماري از آنها در سطح بيآب آن تلف شدند حالا ۱۱سال ميگذرد، ۱۱سالي كه بدون فعاليت تأثيرگذار متوليان امر هدر رفت و حالا كمتر كارشناسي با ادامه روند فعلي اميدي به احياي درياچه دارد. در واقع ذخيره آب درياچه مصرف شده و اكنون با بارندگيهاي فعلي و با حجم آبي كه چاههاي اطراف درياچه مصرف ميكنند اميدي به احياي مجدد آن نيست.
يك عضو مجمع نمايندگان استان فارس هم با اعلام خشك شدن كامل تالاب بختگان عملكرد مسئولان در زمينه مديريت تالابها را «شعاري و تبليغاتي» ناميد. محمدجواد جمالي نوبندگاني هشدار داد كه اگر به وضعيت درياچه بختگان رسيدگي نشود، عاملي براي ايجاد ريزگردها خواهد بود. نماينده فسا در مجلس شوراي اسلامي از عملكرد مسئولان در زمينه مديريت تالابها در كشور انتقاد كرد و افزود كه براي رسيدگي به موضوع خشكشدن تالابها نبايد بين درياچههاي بختگان و اروميه تفاوتي قائل شوند.
به گفته وي درياچه بختگان تحتالشعاع وعدههاي مسئولان براي رسيدگي به ساير مناطق همچون اروميه قرار گرفت، به همين دليل وضعيت آن از ديد رسانهها دور ماند.
اين نماينده عواملي چون «برداشتهاي بيش از حد»، «بارش كم در شرق استان فارس» و «كشت برنج» را از عوامل خشك شدن اين درياچه معرفي كرد و افزود: «اگر برداشت آب و ميزان بارندگي متناسب باشد و حقابه هم پرداخت شود، حيات به درياچه بختگان برخواهد گشت». سال گذشته نيز مديركل حفاظت محيط زيست استان فارس اعلام كرده بود كه به جز دو تالاب، همه تالابهاي اين استان خشك شدهاند.
حمزه وَلوي گفته بود در استان فارس، آبي وجود نداشته و ميزان آب حتي براي شرب هم كافي نبوده تا صرف حقابه تالابها شود. مديركل حفاظت محيط زيست استان فارس خشكسالي، بهرهبرداريهاي كشاورزي و صنعتي و حفر چاههاي غيرمجاز را از دلايل خشكي تالابهاي اين استان اعلام كرده است. بر اساس آمارهاي سازمان حفاظت محيط زيست ايران، شش تالاب، از جمله هامون، انزلي و بختگان، در فهرست تالابهاي در معرض خطر كشور قرار گرفتهاند. سال۹۳ نيز سازمان حفاظت محيط زيست ايران اعلام كرده بود كه بيش از 50درصد از تالابها و درياچههاي كشور خشك شده يا در معرض نابودي قرار دارند. ضمن اينكه ۴۰ تالاب ايران نيز حدود ۲۰ تا ۸۰ درصد خشك شدهاند.