هادی غلامحسینی
در حالي كه حيطه و قلمرو فعاليت بانك‌هاي تخصصي مشخص است و حتي هر يك از بانك‌هاي تخصصي نام حوزه تخصصي خود را به عنوان نام بانك معرفي كرده‌اند، اما شاهد فعاليت بانك‌هاي تخصصي در حوزه‌هاي غيرمرتبط و هزينه‌كرد منابع در بخش‌هايي چون شركت‌هاي تأمين سرمايه و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و در كل بورس‌بازي هستيم كه اميد مي‌رود اين امر به‌زودي با تذكر مقامات دولتي و بانك مركزي و مديران شهري اصلاح شود.
سرمايه بانك‌ها در ايران رقم قابل ملاحظه‌اي نيست و عموماً 90 درصد سرمايه‌اي كه در اختيار بانك‌هاست از محل سپرده‌هاي مردمي تأمين شده است؛ بدين ترتيب اين منابع يك تعهد و بدهي است كه بايد در جهت بهبود اوضاع اقتصاد عمومي كشور صرف شود. حال يا بانك‌ها خود سپرده‌هاي مردم را صرف شركت‌هاي اقماري و گروه مالي مي‌كنند يا اينكه سپرده‌هاي مردمي را به وام‌خواهان مي‌دهند كه بايد ديد اين وام‌ها با اخذ وثيقه صحيح به طور عادلانه به اشخاص حقيقي و حقوقي تخصيص مي‌يابد يا خير؛ البته در تخصیص و هدايت منابع بايد سياست‌هاي پولي مدنظر قرار گيرد كه به توسعه اقتصادي بينجامد و از توليد و اشتغال ارزش افزوده ايجاد شده در كشور، عامه مردم بهره ببرند. متأسفانه با وجودي كه موضوع فعاليت بسياري از بانك‌ها در كشور مشخص است و بايد بر اساس اساسنامه و موضوع ماهوي شكل‌گيري در حوزه‌هاي مشخص فعاليت كنند مي‌بينيم كه بانك‌ها دقيقاً در بخش‌هاي مولد و مؤثر براي اقتصاد كه بايد براي تأمين مالي حضور داشته باشند؛ غايب و در بخش‌هاي غيرمولدي كه ضرورتي براي حضورشان وجود ندارد، حاضر هستند.
بانک شهرداری تهران سند راهبردی‌اش کجاست؟
به‌طور نمونه بانك شهر در حالي كه امروز با توجه به مقوله ترافيك و همچنين بافت‌هاي فرسوده تهران و زلزله و نياز به نوسازي اين بافت‌ها و ايضاً رفع فقر و حاشيه‌نشيني و معضلات اجتماعي در پايتخت كشور فعاليت كند حضور مشاركتي در شركت‌هاي تأمين سرمايه و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري را دنبال مي‌كند كه اين امور بايد اصلاح شود و بانك‌ها بر اساس موضوع ماهوي خود به توسعه صحيح ادامه دهند. شوراي شهر فعلی كه با انبوهي از انتقادها به شوراي قبل و كوهي از وعده‌ها به مردم به ميدان آمده است امروز سند راهبردي براي تأمين مالي در جهت ارائه خدمت به مردم تهران و توسعه زيرساخت‌ها، مترو، معضلات تهران و از همه مهم‌تر نوسازي بافت‌هاي فرسوده ندارد .
۵ هزار هكتار بافت فرسوده تهران در معرض آسيب زلزله
رئيس سازمان نظام مهندسي استان تهران گفت: «اساساً بعد از سال‌ها پيگيري هنوز بافت‌هاي فرسوده بازسازي نشده و دورنماي آن نيز مطلوب نيست.» حسن قربان‌خاني اظهار داشت: «ما در تهران ۵ هزار هكتار بافت فرسوده با جمعيتي حدود ۲ ميليون نفر داريم. بافت فرسوده يعني ساختمان‌هايي كه اساساً قابليت بهره‌برداري‌شان را از دست دادند و به طور طبيعي اگر زلزله‌اي اتفاق بيفتد، اين نقاط بسيار آسيب‌پذير خواهد بود.»
وي افزود: «بيشترين بافت فرسوده نيز در مركز تهران است؛ اگر خداي نكرده زلزله شديدي در تهران رخ دهد، اين ساختمان‌ها اساساً قابليت بهره‌برداري خود را از دست داده‌اند. راه مقابله با زلزله، بازسازي بافت فرسوده است.»
رئيس سازمان نظام مهندسي استان تهران عنوان كرد: «سؤال اين جاست كه آيا اين موضوع در تهران به نحو مطلوب پيش مي‌رود؟ خير. اساساً بعد از سال‌ها پيگيري هنوز بافت فرسوده ما با وجود اينكه كارهايي انجام شده، اما بازسازي نشده و دورنماي آن نيز خوب نيست.» در حالي كه در تهران 2ميليون نفر در 5هزار هكتار بافت فرسوده زندگي مي‌كنند و علاوه بر حل مسئله ترافيك و حمل و نقل، نوسازي بافت‌ها از اوجب واجبات است، مديران دولتي و همچنين مديران شهري برنامه و سند راهبردي مشخصي براي تأمين مالي جهت حل معضلات پايتخت ندارند در چنين شرايطي حتي بانك تخصصي شهرداري تهران نيز با ورود به بخش‌هاي غيرمولد و غيرمرتبط با حوزه شهري بخشي از انرژي تأمين مالي خود را از شهر تهران دريغ كرده است و با يك بانك تخصصي دولتي به بورس‌بازي مي‌پردازد.
البته مقوله بي‌تفاوتي به حوزه‌هاي تخصصي بانك‌ها به بانك شهر منتج نمي‌شود بلكه به‌طور نمونه بانك كشاورزي نيز در شرايطي كه بايد منابع خود را به بخش كشاورزي و توليد نهاده‌هاي دامي، طيور و آبزيان اختصاص دهد منابع بانكي را در اختيار كارگزاري قرار مي‌دهد كه كارگزاري نيز با تخصيص اين منابع به برادران «پ»چالش، شركت آذرآب را در شهر اراك پدپد مي‌آورد.
اخيراً باب شده است كه بانك‌ها به بورس‌بازي علاقه زيادي پيدا كرده‌اند و حتي مي‌بينيم كه بانك‌هاي تخصصي و دولتي هم دستي بر آتش بورس‌بازي و صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري و شركت‌هاي تأمين سرمايه دارند و عموم پتانسيل بانك‌ها معطوف به فضاي مالي و غيرواقعي اقتصاد ايران شده است و عملاً بانك‌ها تأمين مالي بخش توليد و حوزه تخصصي كه اصلاً ماهيت شكل‌گيري‌شان براي توسعه آن حوزه بوده را رها كرده‌اند.
حال اميد مي‌رود بانك مركزي و مديران دولتي و همچنين بانك مركزي و نمايندگان مجلس شوراي اسلامي موضوع فعاليت ماهوي بانك‌ها را به آنها گوشزد كرده و دستور خروج منابع بانكي از بورس‌بازي و فعاليت‌هاي غيرمرتبط با حوزه تخصصي خود را صادر كنند تا اين منابع در جهت توسعه بخش تخصصي مورد فعاليت بانك‌ها هزينه شود.
بي‌شك با خروج بانك‌ها از فعاليت و حوزه‌هاي غيرمرتبط با موضوع ماهوي شكل‌گيري‌شان، وضعيت بخش اقتصاد ايران بهبود پيدا مي‌كند.
