سخنان حسن روحاني، رئيس جمهور اسلامي ايران در بندر عباس مبني بر واگذار كردن مسئوليت مبارزه با قاچاق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي خبري بود كه انعكاس فراواني چه در رسانهها و نشريات داخلي و چه خارجي داشت. البته سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز پيش از اين حضوري گسترده و قاطعانه براي برقراري امنيت در منطقه خليج فارس داشت. بر طبق رويكرد دفاع نامتقارن در نظام جمهوري اسلامي ايران وظيفه دفاع از منطقه خليج فارس بر عهده نيروي دريايي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و همچنين قايقهاي تندرو اين نيرو قرار دارد ؛ حضوري كه به شدت براي ناوهاي امريكايي آزاردهنده است و بارها مقامات امريكايي اين ماجرا را به صورت علني در رسانهها بيان كردهاند. البته در اين ميان ميتوان به اسارت چندين تن از ملوانان امريكايي به دست نيروهاي دريايي سپاه پاسداران كه انعكاس گستردهاي در رسانههاي جهان نيز داشت، اشاره كرد. حالا به نظر ميرسد كه عاليترين نهاد سياستگذاري در حوزه امنيت ملي وظيفهاي تازه بر عهده نيروي دريايي سپاه در اين حوزه قرار داده است. آن هم در حوزهاي كه پيش از اين جاي خالي سپاه در آن به شدت احساس ميشد.
معضلي كه گريبانگير توليد است
شايد امروز از هر فعال اقتصادي و كارآفرين ايراني در خصوص مهم ترين معضلي كه گريبانگير توليد ملي شده سوالي بكنيم بلافاصله به قاچاق اشاره ميكنند. مسئلهاي كه سبب شده ميليونها شغل در كشور به واسطه واردات ميليونها تن كالاي قاچاق از بين برود. برآورد درستي از ميزان قاچاق وارده به كشور وجود ندارد اما اظهارنظرهايي كه در اين باره از سوي برخي مقامات داخلي منتشر شده حاكي است كه حداقل ميزان قاچاق كالا به كشور نزديك به 15 ميليارد دلار است. اين حجم از واردات نزديك به يك سوم از واردات قانوني كشور را در بر ميگيرد.
راههاي زيادي براي ورود كالاي قاچاق به كشور وجود دارد، به عنوان مثال يكي از اين راهها ورود كالا از مبادي غيررسمي است كه بسيار هم در بين قاچاقچيان متداول است. در اين حالت قاچاقچيان محصولات خود را از روشهاي غيرمتعارفي چون كولهبري وارد كشور مينمايند. اين روش سختيهاي زيادي براي قاچاقچيان دارد و تا زماني كه آنها بتوانند محصولات خود را از روشهاي رسمي وارد كشور نمايند، به سراغ اين روش نميروند؛ به همين دليل حجم كمي از قاچاق كالا با استفاده از اين روشهاي نامتعارف وارد كشور ميشود. اما يك استثنا در اين ميان وجود دارد و آن هم مسيرهاي آبي كشور در جنوب ايران است.
دريا مهمترين راه براي تبادل كالا در سطح جهان است و به علت ظرفيت بالاي آن به راحتي ميتوان حجم زيادي از كالا را جابهجا كرد. در ايران اصليترين بار حمل و نقل كالا از طريق جنوب و بنادر جنوبي ايران انجام ميشود. اين بنادر به صورت سنتي و از گذشتههاي بسيار دور از مهمترين مسيرهاي اصلي براي انتقال كالا بودهاند.
دركنار اين سواحل بسيار طولاني خليج فارس و درياي عمان علاوه بر فرصتهاي بي نظيري كه در اختيار كشور براي توسعه قراردادهاند به عنوان معبري براي ورود قاچاق كالا نيز شناخته شدهاند. حالا سپاه پاسداران انقلاب اسلامي وظيفه يافته است، اين حفره مهم در حوزه تبادل كالا را مسدود كند.
تكرار يك تجربه خوشايند
اين اولين باري نيست كه درحوزه حفاظت مرزها وظيفهاي خاص و موردي به سپاه پاسداران انقلاب اسلامي سپرده ميشود. شايد يكي از مواردي كه هم اكنون در خاطرهها باقي مانده سپرده شدن امنيت مرزها در جنوب شرق ايران به سپاه پاسداران بود؛ مسئلهاي كه نتيجه يكي از طولانيترين و جنجاليترين آدم رباييهاي سال بود.
در سال 93 و پس از ربوده شدن تعدادي از سربازان نيروي انتظامي در جنوب شرق و ايجاد يك موج گسترده و مطالبه گري مردمي در خصوص برقراري امنيت در مرزهاي شرقي با مصوبه شوراي امنيت ملي سپاه پاسداران و نيروي زميني اين نهاد انقلابي وظيفه برقراري امنيت در اين نقطه حساس را بر عهده گرفت. سپس از گذشت نزديك به سه سال از اين واقعه به نظر ميرسد كه امنيت مرزهاي شرقي دچار يك تحول اساسي شده و معضلات امنيتي در اين منطقه به شدت كاشته شده است. حالا نيز ميتوان انتظار داشت كه با محول شدن وظيفه برقراري امنيت در مرزهاي دريايي و مبارزه با قاچاق در اين منطقه باز هم شاهد يك تحول اساسي در حوزه باشيم. البته شايد براي ايفاي بهتر اين نقش توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي دامنه اختيارات اين نيرو براي نظارت بر امنيت مرزها گسترش يابد. به عنوان مثال يكي از مهم ترين راهها براي قاچاق محصولات استفاده از مناطق آزاد در مرزهايي آبي است. چنانچه كالايي از اين طريق وارد مناطق آزاد تجاري شود، امكان واردات آن به سرزمين اصلي بسيار راحت تر از واردات آن از روشهاي ديگر است و اين مسئله موجب شدهاست مناطق آزاد تجاري، راهي براي ورود كالاهاي قاچاق به داخل كشور باشند.
شايد بد نباشد كه متوليان اين امر مسئله فوق را در نظر بگيرند و اختيارات بيشتري نيز در اين باره به سپاه واگذار شود. در اين صورت نه تنها ميزان قاچاق از طريق مرزهاي دريايي به كشور كاهش قابل توجهي مييابد، بلكه ميتوان انتظار كاهش قاچاق از مبادي رسمي را نيز داشت. در اين مسير برخي جنجال سازيهاي سياسي نيز صورت ميگيرد اما به طور حتم حفظ توليد ملي و اشتغال جوانان بسيار مهم تر از حاشيه سازيهاي سياسي است.
ابلاغ مكانيزم اجرايي از سوي ستاد كل نيروهاي مسلح
سـردار سرتيـپ دوم پاسـدار رمضان شريف، سخنگو و مسئول روابط عمومي كل سپاه گفت: بهرغم تلاشهاي بهعمل آمده و حتي تشكيل ستاد مبارزه با قاچاق ارز و كالا و مواجه شدن نظام و ملت ايران با يك جنگ اقتصادي تمام عيار و تحريم ظالمانه؛ با گذشت 15 سال همچنان نيازمند استمرار تلاشها و تقويت ظرفيتها در اين عرصه مهم هستيم.
وي خاطرنشان كرد: سپاه پاسداران انقلاب اسلامي براساس رسالت و وظايف ذاتي خود و درخواست دولت و ساير دستگاهها آماده گره گشايي از مشكلات كشور و پاسخ به نيازهاي نظام و انقلاب اسلامي در هر عرصهاي بوده است و هم اكنون نيز با تصميم و تصريح شوراي عالي امنيت ملي عهده دار مسئوليت خطير مبارزه با قاچاق در خيلج فارس شده است.
سخنگوي سپاه مبارزه جدي و فراگير با قاچاق كالا و ارز را كمك به رونق اقتصاد و ايجاد اشتغال در كشور قلمداد كرد و گفت: يكي از مبادي ورودي قاچاق به كشور مرزهاي دريايي است و سپاه با حضور گسترده و سيال در سواحل دريايي ميتواند كمك تعيين كنندهاي در اين زمينه ايفا نمايد و انشاءالله روند و حاصل اقدامات خود در اين عرصه را در فرصتهاي مقتضي به آگاهي ملت عظيم الشأن ايران خواهيم رساند. مسئول روابط عمومي كل سپاه چگونگي ورود سپاه به عرصه مقابله با قاچاق در خليج فارس را مستلزم شفاف شدن جزييات دانست و تأكيد كرد: با ابلاغ جزييات و مكانيزم اجرايي توسط ستاد كل نيروهاي مسلح، در آينده نزديك فرمانده نيروي دريايي سپاه توضيحات بيشتري راجع به اين موضوع خواهند داشت.