روز گذشته مستند «باتمیان گون» كه به زندگي شهيد مهدي باكري ميپردازد، رونمايي شد. اين مستند كه به همت بنياد فرهنگي روايت فتح تهيه شده، به بخشي از زندگي شهيد باكري ميپردازد كه برخي از همرزمان آن سردار شهيد نسبت به آن حرف و حديث هايي دارند. محمد زارع كارگردان «باتمیان گون» در گفتوگو با «جوان» درباره آنچه در اين مستند قرار است ديده شود ميگويد.
با اسم «باتمیان گون» شروع كنيم كه واژهاي تركي است، علت اين نامگذاري چيست؟
باتمیان گون به تركي يعني خورشيدي كه غروب نكرد. در حقيقت علت نامگذاري اين مستند آن چيزي است كه در روز آخر زندگي شهيد باكري رخ ميدهد. در روز آخر زندگي شهيد مهدي باكري، قرار است شهيد و نيروهايش تا شب در منطقهاي كه مستقر بودند در مقابل نيروهاي عراقي مقاومت كنند و بعد از غروب آفتاب پلي كه در آن منطقه بوده را منهدم كرده و عقبنشيني كنند. در سخنان آقا مهدي به همرزمانش هم بر اينكه مقاومت كنند تا آفتاب غروب كند، ديده ميشود، اما چند دقيقه پيش از غروب، مهدي باكري به شهادت ميرسد. اين نام بر همين اساس انتخاب شد، اما در روند توليد تغييراتي به وجود آمد و مستند به گونهاي شد كه در واقع آن خورشيد غروب نكرده خودش مهدي باكري است.
پس مستند معطوف به روزهاي آخر زندگي شهيد باكري است؟
دو روز آخر زندگي شهيد! ما براي ساخت اين مستند بيش از دو سال تحقيقات داشتهايم. شهيد باكري زندگي پر ابهامي دارد و يكي از پر ابهامترين بخشهاي زندگي اين شهيد نيز همان دو روز آخر پيش از شهادتش است كه حتي برخي همرزمان شهيد در لشكر عاشورا نيز اين ابهامات را دارند و سردار پورجمشيديان نيز در مراسم رونمايي از مستند بر آن تأكيد دارند.
چه ابهامي درباره آن دو روز وجود دارد؟
نكتهاي كه وجود دارد اين است كه در زمان شهادت شهيد مهدي باكري، تعداد معدودي از نيروها در كنار شهيد باكري بودهاند، مثلاً حدود چهار، پنج نفر كه از آن تعداد دو، سه نفرشان در عمليات بعدي به شهادت ميرسند. برخي از نيروهاي قديمي لشكر عاشورا يكديگر را سرزنش ميكنند كه چرا در آن روز در كنار شهيد نبودند. ابهام اصلي كه هنوز ميان همزمان شهيد هم وجود دارد اين است كه شهيد مهدي باكري در روز آخر از دستور فرماندهان بالاتر مانند سردار محسن رضايي درباره عقب نشيني تمرد كرده و در منطقه باقي مانده تا به شهادت برسد! اما ما در تحقيقاتمان و دسترسي به آرشيوهاي فيلم همان روز، متوجه شديم مهدي باكري نه تنها تمرد نكرده است بلكه به درخواست فرماندهان ارشد در منطقه باقي مانده تا آنجا را حفظ كند و آن پل مد نظر را منهدم نمايد.
يعني در «باتمیان گون» به نوعي درباره ابهام در مورد شهادت مهدي باكري روشنگري نيز هست؟
به نظرم از اول هم ابهامي نبوده بلكه بايد اتفاقات آن روز را مانند قطعات يك پازل كنار هم قرار داد تا در نهايت به يك تصوير واحد رسيد. در طول تحقيقات با خيلي از افراد صحبت كرديم و هر كس چيزي ميگفت كه برخي درست و برخي هم غلط بود، ما بايد حقيقت را كشف ميكرديم. از ميان آرشيوها از مصاحبههاي سالهاي 74- 73 با افرادی مانند شهيد احمد كاظمي درباره مهدي باكري نیز استفاده كرديم. با اتمام مستند و نمايش آن براي بچههاي لشكر عاشورا، آنها هم متوجه شدند كه در اصل چه اتفاقي افتاده است.
اين مستند ميتواند سرآغازي بر ساخت مستندهاي ديگري درباره چهرههاي كمتر ديده شده دوران دفاع مقدس باشد؟
تاريخ جنگ تحميلي پر از اين گونه ابهامهاست. منظور از ابهام به معني وجود قصور در جنگ نيست بلكه به اين معناست كه هنوز كسي چراغ و نور مستند را بر بخشهاي تاريك مانده دفاع مقدس نينداخته است. امسال تحقيقات ساخت مستند زندگي شهيد همت به پايان رسيد و اگر خدا ياري كند و خود شهيد نيز اذن بدهد، شروع به ساخت مستند روزهاي پاياني زندگي شهيد همت ميكنيم؛ روزهايي كه يك سوژه عجيب دارد، اتفاقات روزهاي آخر زندگي شهيد همت هم ابهام دارد و خيلي از بچههاي لشكر 27 محمد رسول الله(ص) آن را نميدانند.