چند سال پيش بود كه موضوع آبياري سبزيجات با فاضلاب در جنوب تهران موجب شد تا بسياري از مسئولان نسبت به آن حساس شده و خواستار برخورد با اين موضوع شوند. با اين حال اينبار گزارشها از برخي مناطق همدان به گوش ميرسد كه نبود سيستم تصفيه فاضلاب سبب شده است اين مواد مسموم رها شده در طبيعت به پاي مزارع كاشت سبزيجات كشيده شود؛موضوعي كه موجب شد روزگذشته مدير جهادكشاورزي شهرستان همدان با تأكيد بر اينكه در گذشته 90 هكتار سبزيها با فاضلاب آبياري ميشد، اعلام كند:« اين ميزان طي سال گذشته به 20 هكتار رسيده بود با اين وجود نكته اساسي در آبياري سبزيجات با فاضلاب، نبود ساماندهي سيستم فاضلاب همدان است.»
كم شدن ذخاير آبي و قيمت بالاي تهيه آب مناسب براي آبياري مزارع در كنار سنتي بودن روشهاي كشت از جمله دلايلي است كه موجب شده است بسياري از كشاورزان براي تهيه آب مورد نياز كشاورزي خود دچار مشكل شوند. اين موضوع باعث شده است بسياري از آنها براي آبياري محصولات خود مجبور شوند از آبهاي روان آلوده و فاضلابها استفاده كنند مسئلهاي كه به شدت بر سلامتي توليدات مواد غذايي گياهي تأثير منفي ميگذارد و سبب شيوع انواع بيماريها ميشود.
دراين ميان شرايط اقليمي استان همدان موجب شده تا اين منطقه يكي از مهمترين قطبهاي انواع محصولات كشاورزي باشد. مديرعامل شركت آب منطقهاي همدان ميگويد:« از ابتداي سال آبي 97 ـ 96 تاكنون 372 ميليمتر برف و باران در استان همدان باريده ولي هنوز روند بارشهاي همدان را مثبت نكرده است.» منصور ستوده ميافزايد:« از منابع آب زيرزميني استان همدان يكهزار و 761 ميليون مترمكعب معادل 90 درصد در بخش كشاورزي، 146 ميليون مترمكعب معادل 7 درصد در بخش شرب و بهداشت و 59 ميليون مترمكعب معادل3 درصد در بخش صنعت مصرف شده است.» وي ادامه ميدهد:«تمام دشتهاي استان همدان ممنوعه هستند كه محدوديتهايي در برداشت آب از منابع زيرزميني آنها اعمال ميشود ولي سه دشت اسدآباد، رزن ـ قهاوند و كبودراهنگ به دليل برداشت بيش از حد ممنوعه بحراني هستند.»
كم آبي چالش كشاورزي همدان
مصرف بيش از حد آب كشاورزي و عدم استفاده بهينه از منابع آبي موجود، طراحي نامناسب دستگاههاي آبياري، نامناسب بودن روش آبياري، مديريت غيرصحيح آب در مزرعه، استفاده نكردن از بذرها و ارقام اصلاحشده، استفاده از تجهيزات و لوازم نامناسب آبياري، فقر آموزش و اطلاعرساني به كشاورزان از جمله مشكلاتي است كه به شدت بر بازده بالاي كشاورزي در استان همدان سايه افكنده است. يكي از كارشناسان كشاورزي دراين خصوص ميگويد:«افزايش بهرهوري آب آبياري به همراه كاهش مصرف آب در اراضي كشاورزي براي مقابله با مسئله كمآبي يك ضرورت است و در كنار آن علاوه بر توجه به فناوريهاي روز دنيا، طراحي مناسب سيستمهاي آبياري و انتخاب مناسب روش آبياري نيز بايد موردتوجه باشد.»
مهدي ابوالحسني ميافزايد:«در حال حاضر ۹۰ درصد زمينهاي مستعد كشاورزي زيركشت محصولات مختلف رفته كه اينمهم به شدت بر مصرف آب تأثير منفي گذاشته است، چراكه ذخاير آبي در بخش كشاورزي محدود است.» وي ادامه ميدهد:« طبق يافتههاي مركز تحقيقات فني مهندسي، مصرف آب در بخش كشاورزي بين ۷۰ تا ۷۵ درصد است كه با توجه به كاهش ذخاير آبي، بايد مصرف آب در بخش كشاورزي مديريت شود.»
فاضلاب پاي سبزيجات همداني
چند سال پيش بود كه در خبرها اعلام شد كمبود منابع آبي و هزينه بالاي تهيه آب بهداشتي سبب شده تا برخي مناطق جنوبي استان تهران براي آبياري سبزيجات خود از فاضلاب استفاده كنند. اين موضوع موجب شد تا برخي سازمانهاي مسئول وارد عمل شوند و تا حدودي جلوي اين كار را بگيرند، اينبار خبرها از همدان حاكي از اين است كه اين مهم در بخشي از كشاورزي اين استان درحال اتفاق افتادن است. مدير جهادكشاورزي شهرستان همدان با تأكيد بر اينكه در گذشته 90 هكتار سبزي توسط فاضلاب آبياري ميشد، اما اين ميزان طي سال گذشته به 20 هكتار رسيده است، ميگويد:« با اين وجود نكته اساسي در آبياري سبزيجات با فاضلاب، نبود ساماندهي سيستم فاضلاب همدان است.» حسين فضلي با بيان اينكه نبود سيستم فاضلاب مهمترين علت اين معضل است، ميافزايد: «هميشه جهادكشاورزي و كشاورزان مورد اتهام قرار ميگيرند در حاليكه براي جلوگيري از كشت سبزيجات با فاضلاب بايد ابتدا سيستمهاي فاضلاب را ساماندهي كرد.»