نقاشی کودکان بیان حالات درونی و احساسی و شاید مشکلاتشان باشد که ممکن است تا به حال به زبان نیاورده باشند. در واقع نقاشی کودکان وسیلهای برای انتقال پیام آنهاست. آیا تا به حال به نقاشی کودک خود به صورت عمیق دقت کردهاید؟ نقاشی گاهی و مخصوصاً برای کودکان کمتر از هفت سال مؤثرتر از صحبت کردن است، زیرا دایره لغاتشان این قدر وسیع نشده که بتوانند به صورت گسترده در مورد جزئیترین احساسات یا خواستههایشان حرف بزنند. نقاشی تمام آنچه که کودک احساس میکند یا علاقه دارد و یا آنچه که باعث رنج، ترس و اضطراب او میشود را بدون سانسور بیان میکند. کودک با نقاشی ضمیر ناخودآگاه خود را به وسیله نمادها به نمایش میگذارد. از طریق نقاشی میتوان مشکلات و ناسازگاریهای کودک را شناسایی کرد و فکر راه حل مناسب برای آنها بود. در واقع نقاشی کودکان یک نوع تخلیه هیجانی برای آنها هم محسوب میشود، زیرا کودکان گاهی به نقاشی کردن احساسات خود میپردازند. در طول ۴۰ سال گذشته نقاشی کودکان حتی به متخصصان اطفال کمک زیادی کرده است، زیرا به کمک نقاشی مراحل رشد کودک را در همان لحظه میتوان مشاهده کرد و در مورد مشکل احتمالی آن آگاهی یافت. اگر قرار باشد نقاشی کودکی تحلیل و قضاوت شود باید به صورت مستمر نقاشیهای آن کودک را بررسی کرد، همچنین نباید به کودک موضوع داد و او در نقاشی باید آزادی کامل داشته باشد و با میل خودش نقاشی بکشد. در نقاشی کودکان هر شکل، نماد یا رنگ بیانگر احساس یا حالت درونی خاصی است. حتی اینکه نقاشی از کدام نقطه شروع شده یا چه مقدار از صفحه را به خودش اختصاص داده مهم است. کودک در نقاشی خود معمولاً خودش را نزدیک به کسی که با او راحت است و یا او را بیشتر از همه دوست دارد میکشد. در نقاشی کودکان خانه بیشتر از هر چیز دیگر کشیده میشود. معمولاً اگر پدر و مادر از هم جدا شده باشند کودک خانه را به دو قسمت میکشد که دو در ورودی دارد و یک قسمت نماد زندگی خانوادگی واقعی است و قسمت دیگر نشاندهنده زندگی تحمیل شده به کودک است. اصولاً کودکان کوچکتر خانه سادهتر میکشند که با رشد کودک خانه هم از شکل ساده کمکم درمیآید. خورشید نیز در نقاشی کودکان بیشتر به چشم میخورد که نشانه امنیت، گرما و قدرت است و به نظر برخی نماد پدر است. وقتی رابطه کودک با پدر خوب باشد معمولاً خورشید به صورت درخشان و کامل کشیده میشود. البته نقاشی کودک به حال لحظهای او خیلی بستگی دارد؛ بنابراین با یک نقاشی نمیشود قضاوت کرد و همه نقاشیهایی که کودک در طول زمان کشیده است باید بررسی شود. اگر کودک حیوانی را در محیط زندگی ندیده باشد یا خودش نداشته باشد و علت ترسیم حیوان در نقاشیاش مشاهده آن حیوان نباشد، کشیدن حیوان معمولاً نشانه احساس گناه یا ترس است که در موقعیتی حس کرده است و حال به زبان نقاشی و خیلی راحت و آزادانه آن را بیان میکند. سر در نقاشی کودک معرف مرکز شخصیت و قدرت فکری اوست. اگر کودک یک آدم بکشد که لبهای او بسته است نشاندهنده تنش و فشار است و اگر برای آدمک پا نگذارد و یا او را به حالت نشسته بکشد، معمولاً درونگرا و ضعیف است. چشم هم در نقاشی کودکان انعکاس عمق وجود آنهاست. کودکانی که مادر یا پدرشان دائم به آنها چشم غره میروند چشمها را بزرگ و کودکان پرخاشگر چشمها را عصبانی میکشند. دختران معمولاً روی مژه و ابروهای آدمکشان تأکید میکنند که این نشانگر زیباییشناختی آنهاست. انتخاب رنگ هم در نقاشی اهمیت دارد. البته تحلیل رنگ نقاشی کودکان بستگی به سن آنها هم دارد. در حالت کلی دو نوع رنگ گرم و رنگ سرد داریم که رنگهای گرم مولد حرکتند و تحریککننده، در واقع نشاندهنده فعالیت، جنب و جوش و شادی و روشنی هستند و رنگهای سرد نشاندهنده سکون و بیحرکتی و غم و اندوه. رنگهای گرم شامل قرمز، زرد، نارنجی و رنگهای سرد سبز و آبی و بنفش هستند. با اینکه نقاشی به استعداد هم ربط دارد، ولی بهتر است قبل از تفسیر نقاشی، کودک از لحاظ چشمپزشکی چک شود و به او آموزش بدهیم چگونه نقاشی بکشد. خطوط هم در نقاشی کودکان معنا دارد. خطوط نازک و هماهنگ نشانگر سازگاری کودک است، خطوط مارپیچ نشانگر پرخاشگری، خطوط کوچک و فشرده نشانگر ناراحتی درونی، خطوط کوتاه نشانه خجالتی بودن و خطوط کمرنگ بیانگر کمبود جوش و خروش است. اگر در نقاشی کودک نصف صفحه خالی بماند و نقاشی گوشهای از صفحه و کوچک باشد نشانگر اعتماد به نفس پایین کودک است. اگر کودک اضطراب و ترس داشته باشد مرتب نقاشی خود را میکشد و پاک میکند. بهترین نقاشیای که کودک میتواند بکشد و نشانگر روان سالم کودک است نقاشیای است که در آن خانه دارای دودکش، در و پنجره، پرده و آنتن باشد. بهتر است وقتی کودک نقاشیاش را به شما نشان میدهد با صبر و حوصله آن را نگاه کنید و در مورد معنای آن با کودک گفتوگو کنید و از آن سؤال بپرسید. ما باید نقاشی کودک را یک پیام بنیادی بدانیم و اگر بتوانیم آن را از رمز دربیاوریم و درک کنیم، میتوانیم روابط خودمان را با کودک بهتر کنیم و وضعیت روانی و روحی کودک خود را به تعادل برسانیم.