دانشگاه مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های پیشرفته، تجهیزات مدرن و همکاری‌های مشترک است. پیش از رفع تحریم‌ها بسیاری از تجهیزات آزمایشگاهی و تجهیزات مورد نیاز تحقیقات به روش‌های مختلفی فراهم می‌شد. اکنون هم زیر سایه برجام، در بر همان پاشنه می‌چرخد و دانشگاه‌ها با خودکفایی مشکلاتشان را حل می‌کنند.
در واقع دست یافتن به تجهیزات مدرن و تبادل علمی مهم‌تر از امکان قانونی، نیازمند مدیریت خلاق و کارآمد است. دانشگاه و علم بدون سرمایه‌گذاری به جایی نمی‌رسند و آن سطح از سرمایه‌گذاری که دانشگاه پویا خلق کند، نیازمند مدیرانی با صلاحیت است. با وجود برجام و خارج شدن رشته‌های تحصیلی از لیست تحریم، اما همچنان جامعه دانشگاهی از برخی محدودیت‌ها رنج می‌برد.
تحریم‌های ظالمانه چند سال اخیر اگرچه موجب خوداتکایی در بسیاری از زمینه‌ها شد، اما روی دیگری نیز داشت که آن، ایجاد محدودیت در مراودات طبیعی محیط‌های آموزشی و علمی از جمله ایجاد محدودیت در تبادل استاد و دانشجو، محدودسازی دسترسی اساتید و دانشجویان ایرانی به مقالات و منابع معتبر علمی و جلوگیری از ورود تجهیزات مدرن آزمایشگاهی بود.
تبادلات ادامه‌دار باشند
در حقیقت تحریم ایران و شکل نگرفته بودن توافق هسته‌ای باعث بر هم خوردن بسیاری از توافقات دانشگاه‌های داخلی با دانشگاه‌های دنیا شده بود و معمولاً هیئت‌های آموزشی دانشگاه‌های مختلف برای بازدید و عقد قرارداد با دانشگاه‌های ایرانی شک و تردید داشتند. خرید کالا و تجهیزات مورد نیاز کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها هم تحت تأثیر تحریم کشور قرار گرفته بود و دانشگاه‌ها یا باید از خرید تجهیزات و ارائه واحد درسی مربوطه به دانشجویان خودداری می‌کردند یا با مذاکرات بی‌شمار و صرف هزینه‌های بالا آن‌ها را تهیه می‌کردند. اما با برداشتن تحریم‌ها فصل جدیدی از همکاری‌های مشترک با دانشگاه‌های بزرگ و معتبر دنیا ایجاد شد که با درایت دانشگاه‌ها همچنان باید ادامه داشته باشد. از آنجاکه تحریم‌ها از عدم صدور ویزا برای محققان، دانشجویان و اساتید در برخی رشته‌های دانشگاهی شروع شد، نفت، پتروشیمی، گاز طبیعی، انرژی هسته‌ای، مطالعات اتمی، مهندسی هسته‌ای و فیزیک اتمی در لیست رشته‌های تحریم شده قرار گرفتند. اما توافق، در ظاهر امر ورق را برگرداند. آنچه در یکی از بند‌های توافقنامه گنجانده شده بود، خبر از برداشتن تحریم‌ها علیه آموزش داشت، آن هم تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته‌های مرتبط با انرژی هسته‌ای که جمله «لغو خواهد گردید» در انتهای آن آمده بود. بنابراین تحریم‌های سیاسی برخی دانشجویان رشته‌های دانشگاهی را با مشکل مواجه کرد و البته تحریم‌هایی که روی کاغذ رفع شده بود در عمل چندان راهگشا نبود.
فرصتی که قدر ندانستند.
اما رشته‌های قرار گرفته در لیست تحریم‌های گذشته همچنان مشکلاتی را دارند زیرا نبود مدیریت آگاه در برخی مراکز علمی باعث شد که در این سال‌ها نتوانند انبارهایشان را از تجهیزات مدرن پر کنند تا در صورت بازگشت تحریم‌ها، آسیب‌پذیر نشوند. به عنوان مثال دانشجویان فیزیک مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری برخی مراکز دروس آزمایشگاهی ندارند و لوازم آزمایشگاه‌ها در گوشه‌ای خاک می‌خورند. در حقیقت طبق گفته برخی استادان، ارائه درس‌های تئوری برای عموم دانشجویان فیزیک کفایت می‌کند و در موارد خیلی خاص می‌توان واحد‌های آزمایشگاهی را در برخی دانشگاه‌های برتر ارائه کرد. این در حالی است که در چارت درسی رشته فیزیک ارشد و دکتری واحد آزمایشگاه گنجانده شده، اما به دلیل تهیه سخت لوازم و تجهیزات آزمایشگاه‌ها معمولاً دروس دیگری را جایگزین می‌کنند.
این موضوع شامل حال پایان‌نامه‌ها هم شده است و استادان تا حد امکان از ارائه موضوعاتی عملی و آزمایشگاهی خودداری و به ارائه موضوعات تئوری معمول بسنده می‌کنند.
هر چند که تقویت سطح دانشجویان در علوم مختلف به ویژه علم فیزیک با کاربرد‌های خاص آن در سازمان‌ها و نهاد‌های انرژی هسته‌ای می‌تواند اقدامی آینده‌ساز برای کشور باشد، اما محدودیت در این راستا زیاد است و حال که امریکا از برجام خارج شده است، احتمالاً محدودیت‌های گذشته باز خواهد گشت. البته در این مورد دانشگاه‌ها و مسئولان کشوری معتقد هستند که تحریم‌های گذشته بازنمی‌گردد و برجام همچنان پرقدرت به راه خود ادامه می‌دهد، در چنین شرایطی از تمام ظرفیت‌های دانشجویان کشور برای ارتقای آن‌ها در دروس عملی و تئوری استفاده شود و برای جامعه دانشگاهی تحریم معنای خود را از دست بدهد.
