به گزارش جوان آنلاین، آنچه که در ادامه آمده است سلسله مباحث آیت الله احمد عابدی(زید عزه) در خصوص تدبیر منزل و مدیریت مالی خانواده میباشد. این مباحث دارای نکاتی بسیار ارزنده، مفید و اثر گذار بر سبک زندگی است که قطعا به کار گرفتن آنها موجب شیرینی زندگی خواهد شد. از همین رو جوان آنلاین تصمیم بر آن دارد متن کامل این مباحث را به مرور پوشش دهد. متن کامل چهار قسمت ابتدایی این سلسله مباحث به شرح زیر است:
اخلاق سه بحث دارد: تزکیه نفس یا اخلاق فردی، تدبیر منزل و سیاست مدن (کشورداری). با این حال بیشتر کتب اخلاقی فقط به تزکیه نفس و اخلاق فردی میپردازند و در مورد تدبیر منزل، کمتر کتاب نوشته شده است. البته مراد از منزل، خانواده است، نه خانه. خانواده هم قواعدی دارد که مهمترین آن وحدت است و پدر خانواده مسؤولیت حفظ و حراست از آن را به عهده دارد و با تأمین غذا و امنیت و با در نظر گرفتن مصلحت جمع، به پیشرفت آن کمک میکند. امنیت اعضای خانواده به این است که هر یک از آنان احساس آبرو و شخصیت کنند.
قاعده دوم اعتدال است که باید در منزل وجود داشته باشد؛ اعتدال به معنای تساوی نیست؛ بلکه هر کسی باید در جایگاه خود و به اندازه، مورد توجه قرار گیرد؛ یعنی اگر قرار است عیدی بدهد به بزرگتر بیشتر بدهد، اگر عضوی بیمار شده، غذای تقویتی بدهد.
قاعده دیگر، «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» است؛ یعنی اگر چه هر کدام از اعضای خانواده فکر و نظر و سلیقهای دارد؛ لکن همه این نظرات مختلف باید هدف واحدی را داشته باشد و آن حفظ کرامت خانواده و پیشرفت اعضا.
قاعده بعدی، مسؤولیت پذیری است؛ یعنی هر یک از اعضای خانواده باید مسؤولیتی هر چند کوچک داشته باشند؛ یک نفر کار میکند، دیگری خرید میکند، یکی میپزد و یکی نظافت میکند. اگر خانوادهای غیر از این باشد، از حالت اعتدال بیرون است.
مدیریت مالی خانواده
یکی ازمهمترین مسائل تدبیر منزل، مال است. در هر منزلی به مال نیاز است، درآمد و ثروت میخواهد؛ لذا سه مسأله «دخل، حفظ و خرج» باید مورد توجه قرار گیرد و نیاز به تدبیر دارد. البته کسب مال، گاه به تدبیر نیاز ندارد؛ مثل ارث و هدیه؛ لکن اغلب موارد به سعی و تلاش و تدبیر نیاز دارد که مهمترین معیار و ملاک در کسب مال این است که همراه با جور و عار و دنائت نباشد. مال باید از راه حلال و بدون ستم به دیگران باشد، پس کسب مال نباید به ذلت و خواری انسان منجر شود.
همانطور که بیان گردید یکی از موضوعاتی که در تدبیر منزل و خانواده مهم است، کسب مال و درآمد است در این خصوص چند نکته یادآوری میشود:
۱. مال و کسب آن، سه مرحله و بخش دارد: یکی دخل و کسب مال، دیگری حفظ مال و سوم هزینه و خرج مال است.
۲. در این مورد هم تقسیم کار وجود دارد؛ یعنی دخل و کسب مال وظیفه مرد است، حفظ و نگهداری مال وظیفه زن است و خرج آن به عهده هر دوی آنان است.
۳. کسب درآمد نباید از راه ظلم و ستم باشد، و نباید با ذلت و دنائت{پستی} باشد، که مصادیق آن را عرف و فرهنگ هر جامعهای معین میکند؛ مثلاً کسب نباید از راه حرام باشد مثل سحر و جادو، در برخی موارد هم مثل علوم غریبه همراه با ذلت است.
۴. اینکه مال را نباید راکد گذاشت؛ بلکه باید از آن استفاده کرد تا ثمره داده و تکثیر یابد؛ باید آن را به کار بست تا درآمد داشته باشد و زیاد شود.
۵. انسان نباید همه مال خودش را در یک راه و یک موضوع به کار اندازد؛ بلکه باید در چند موضوع و رشته مختلف قرار دهد، برخی در صنعت، یا تجارت یا ملک، که اگر در یکی مشکلی پیش آمد صدمه نبیند (مثلا ورشکست نشود).
۶. در هزینه و خرج مال باید به گونهای باشد که نفعِ مانده آن بیشتر باشد؛ یعنی خرج کمتر از دخل باشد.
۷. درآمد و دخلی که مدام باشد بهتر است، هر چند کم باشد، که این درآمد، شکرگزاری اش نیز بیشتر است تا سودی که زیاد و یک مرتبه باشد.
۸. خداوند روزی هر کسی را در موضوع و رشته خاصی قرار داده است که باید آن را خود پیدا کند؛ مثلاً روزی طلبه در تجارت نیست، نمونههای فراوانی وجود دارد که اگر چنین شخصی وارد تجارت شود ورشکست میشود.
۹. در مورد مال نباید دچار بخل شد، باید به اندازه خرج کرد، نه فقط به جمع مال بپردازد؛ بلکه هم باید برای خود و خانواده خرج کند و هم فقرا و مستمندان را فراموش نکند، صدقات واجب و مستحب را. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله هر روز این دعا را میخواند: اللهم انی اعوذ بک من الشّک و الشِّرک؛ و البُخل و الکِبر؛ خدایا من از شک و شرک؛ و بخل و کبر به تو پناه میبرم. وقتی شخصی مانند پیامبر خدا دارد از بخل به خدا پناه میبرد و استعاذه میکند دیگران جای خود دارند و باید خیلی مواظب باشند؛ و گرنه بخل به نفاق میانجامد.
۱۰. انسان باید جوری کار کند که در هر رشته و موضوعی وارد میشود، سعی کند نفر اول آن کار شود، متخصص شود و حرف آخر را او بزند.
۱۱. مرد باید به خودش متکی باشد، از نظر اخلاقی اگر مرد از اموال زنش استفاده و خرج کند، هیبت خود را از دست میدهد.
۱۲. نکته آخر اینکه نفس اشتغال داشتن خیلی مهم است، کار کردن، انسان را از گناه محفوظ میدارد، در کنار اینکه باید کار کند تا هم خودش سربار دیگران نباشد و هم خانواده خود را تامین نماید.
منبع: کانال آیت الله احمد عابدی(زید عزّه) در سروش