دور جدید اعتراضات مردم بصره به مشکلات معیشتی از مسیر مسالمت آمیز خود خارج شده و با حمله برخی معترضان به کنسولگری ایران، این تحولات وارد فاز بحرانی شده است؛ حملهای که به گفته برخی تحلیلگران، رد پای عربستان و رژیم صهیونیستی در آن مشهود است. مقامات عراقی هم سعودیها و امریکا را در دامن زدن به اعتراضات بصره مقصر میدانند.
اعتراضات مسالمت آمیز مردم در استان بصره عراق که به خاطر کمبود آب و برق و مشکلات معیشتی از سه ماه پیش شروع شده بود از هفته گذشته وارد فاز خشونت شده است. معترضان عراقی که در روزهای اخیر برخی ساختمانهای دولتی را در بصره به آتش کشیده بودند، این بار به کنسولگری ایران در این شهر حمله کردند و آن را به آتش کشیدند. شبکه «العهد» عراق جمعه شب اعلام کرد که معترضان کنسولگری ایران در شهر بصره را آتش زدهاند. بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است: «در پی آتش زدن ساختمان سرکنسولگری ایران در بصره به دست عدهای افراد تحریک شده، سفیر عراق در تهران جمعه شب به وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید به دولت عراق به خاطر اهمال نیروهای امنیتی در حفاظت از این ساختمان به وی ابلاغ شد». قاسمی حمله به کنسولگری را محکوم کرده و خواهان مجازات عاملان آن شد. شبکه اسکاینیوز در گزارشی مدعی شده بود که ایران از اتباع خود خواسته است بصره را ترک کنند، اما بهرام قاسمی این خبر را تکذیب کرد.
محکومیت حمله از سوی عراق
حمله مشکوک معترضان به این مکان دیپلماتیک مورد انتقاد وزارت خارجه عراق نیز قرار گرفت، چنان که سخنگوی این وزارتخانه در بیانیهای گفت: «این اقدام به منافع عراق و روابطش با کشورهای جهان آسیب میزند».
به گزارش شبکه السومریه نیوز، وزارت خارجه عراق همچنین خواستار حمایت از نمایندگیهای دیپلماتیک خارجی شده است. فرماندهی عملیات مشترک در عراق به نیروهای امنیتی این کشور دستور داد با قاطعیت با اغتشاشات در بصره برخورد و از نهادهای دولتی و غیردولتی حمایت کنند. عمار حکیم، رئیس جریان حکمت عراق هم با ابراز تأسف از وضع کنونی بصره، منحرف شدن تظاهرات بصره به دست نفوذیها را محکوم کرد. به نوشته وبگاه خبری «باسنیوز»، حیدر العبادی، نخستوزیر عراق، جمعه شب پس از نشست امنیتی با فرماندهی عملیات مشترک عراق درباره تحولات و ناآرامیهای اخیر بصره، خواستار تقویت نیروهای امنیتی در این شهر شد. همچنین یک منبع آگاه امنیتی روز شنبه اعلام کرد که شماری از نیروهای امنیتی از بغداد به بصره اعزام شدهاند و شماری زیادی از نیروهای مبارزه با تروریسم در اطراف مقرهای دولتی، بانکها و مؤسسات دولتی در بصره مستقر هستند. به گفته منابع آگاه امنیتی در داخل بصره حکومت نظامی برقرار شده است.
ردپای ریاض و تلآویو
سناریوی حمله به کنسولگری ایران در بصره مشکوک است و به نظر میرسد برخی طرفهای خارجی در پشت این ماجرا قرار دارند. اسکات بنت، یک افسر سابق جنگ روانی ارتش امریکا بر این باور است که حمله اخیر به کنسولگری ایران در بصره تلاشی از سوی مأموران مزدور ریاض و تلآویو با هدف ایجاد اختلاف بین ایران و عراق بوده است.
به گزارش قدسآنلاین، این افسر امریکایی تحولات عراق را سناریویی برای انحراف افکار عمومی از تحولات سوریه عنوان کرد و گفت: «به نظر میرسد آتش زدن کنسولگری ایران در بصره با هدف تخریب وجهه ایران در بین عراقیها و ایجاد اختلاف بین تهران و بغداد بوده است. این بخشی از یک عملیات روانی است که با هدف منحرف کردن توجهات از ادلب سوریه و تحرکات نیروهای ناتو و امریکا و مزدوران تروریست آنها و همین طور استفاده احتمالی آنها از سلاحهای شیمیایی در سوریه صورت گرفته است تا بهانه لازم برای حمله به سوریه فراهم شود؛ مسئلهای که روسها، ایرانیها و رهبران سوریه نسبت بهوقوع آن طی روزهای اخیر هشدار دادهاند».
پیش از این تحلیلگران در خصوص تلاش دستهای پشت پرده برای برهم زدن روابط دوستانه ایران و عراق که خود را بیش از هر چیز دیگر در مبارزه با داعش متجلی کرد، هشدار داده بودند. برخی مقامات عراقی و فرماندهان گروه حشدالشعبی هم بارها امریکا و عربستان سعودی را در دامن زدن به اعتراضات مردمی در بصره مقصر اعلام کردهاند. امریکا و عربستان که با پیروزی نیروهای مقاومت شیعه در انتخابات پارلمانی عراق، نتوانستهاند مهرههای خود را وارد پارلمان کنند، با سنگاندازی در روند تشکیل دولت و دامن زدن به اعتراضات مردمی، سعی دارند نفوذ ایران و شیعیان را در عراق کاهش دهند؛ سناریویی که فرماندهان بسیج مردمی عراق نسبت به آن هشدار دادهاند و گفتهاند که با هر دولت تحت حمایت امریکا مقابله خواهند کرد.
حمله به فرودگاه بصره
همزمان با اعتراضات گسترده در بصره، منابع امنیتی دیروز از اصابت چهار راکت به نزدیکی فرودگاه این شهر خبر دادند. فرودگاه بینالمللی بصره اخبار درباره اصابت راکت یا خمپاره به فرودگاه را رد و اعلام کرد: «پروازها به صورت عادی در جریان است». به توافق نرسیدن جریانهای سیاسی عراق برای تشکیل دولت در کنار نارضایتی از وضعیت بهداشتی، معیشتی، بیکاری و مسائلی از این قبیل زمینه سوءاستفاده عربستان سعودی، بعثیها و گروههای داعشی را فراهم کرده است. به دنبال تشدید ناآرامیها در بصره، برخی عراقیها دولت و شخص نخستوزیر را مسئول این اعتراضات میدانند. غانم حمید، عضو شورای استانداری بصره با کم اهمیت دانستن نشست روز شنبه پارلمان عراق تأکید کرد که نخستوزیر عراق خود بخشی از توطئه جاری علیه این استان است. غانم حمید در گفتوگو با وبگاه المعلومه اظهار داشت: «نمیتوان به نشست پارلمان که به بررسی اوضاع استان بصره میپردازد امید داشت». روز جمعه هم هادی العامری، رئیس سازمان بدر عراق از وزرای دولت خواسته بود با سفر به بصره مشکلات را حل کنند یا اینکه استعفا دهند.