این روزها شهرهای بزرگ به دلیل ترافیکهای معمول که در هر ساعت از شبانهروز شاهد آن هستیم، پارکینگهای دائمی خودرو شدهاند. سختتر آنکه مشکل پارک خودرو در نقاط مختلف شهر همواره بسیاری از شهروندان را سردرگم کرده است. کوچههای بنبست نیز همچون خیابانهای کوچک و بزرگ مستثنا از پارک خودروها نیستند. کوچههایی که بعضاً دیده میشود برخی مالکان ساختمانها ادعای ملکیت خیابان یا کوچه را هم دارند و مانع پارک خودروها میشوند، اما آیا به لحاظ قانونی فضای کوچه ملک مطلق ساختمانها محسوب میشوند؟! اصلاً از قاعدهای به نام «هر کی زودتر رسید» چه میدانید؟! شما هم به معضل جای پارک و مواردی که نوشته شده «پارک =پنچری» برخورد کردهاید؟!
مطابق ماده ۲۴ قانون مدنی هیچکس نمیتواند طرق و شوارع عامه و کوچههایی را که آخر آنها مسدود نیست تملک کند و نیز وفق ماده ۹۲ قانون فوق با رعایت سایر قوانین، هر کسی میتواند از منافع آن بهرهمند شود. تا زمانی که سد معبر نکرده باشید یا در جایی که توقف ممنوع اعلام نشده، توقف نکرده باشید، پارک در کوچه حق شماست و سهم شماست، مگر با یک استثنا که هر کسی با مالکیت، صاحب حقهایی میشود که برای بهرهبرداری از آن ملک در اموال دیگران وجود دارد.
اگرچه کوچه در مالکیت عمومی است، اما خانههای واقع در کوچه در حد رفت و آمد خود نسبت به آن حق دارند. به این حق، «حق ارتفاق نسبت به ملک غیر» میگویند. (مواد ۹۳ تا ۱۰۸ قانون مدنی) در پارک کردن در کوچهها نباید راه رفت و آمد صاحبان منزل گرفته شود بنابراین حق پارک در برابر در پارکینگ منزل را ندارید. همین طور پارک در برابر سایر درها، اگر امکان رفت و آمد آدمیزاد یا وسایل متعارف آن در مثل دوچرخه و موتورسیکلت را سلب کند، ممنوع است. این استثنای پارک در کوچههاست.
این که شما زحمت کشیدهاید پیادهرو را سنگفرش کردهاید، یا گل و بته و درخت کاشتهاید، برای شما هیچ حقی نسبت به آن و فضای مجاور در کوچه ایجاد نمیکند. در پارککردن در فضای غیرعبوری کوچهها، قاعده «هر کی زودتر رسید» حاکم است. نمیتوان گفت: زیر پنجره و جلوی دیوار، حریم ملک است. کوچه در مالکیت عمومی است و ایجاد حق در ملک عمومی، جنبه استثنایی و حداقلی دارد.
اینجا به بحث شیرین پارک= پنچری میرسیم. حتی اگر کسی مقابل در پارکینگ شما پارک کند، شما حق ندارید او را به پنچری تهدید کنید. جلوی در منزل که قصه این است، پس قصه بقیه دیوار منزل و زیر پنجره و... به طریق اولی تکلیفش روشن است.
شما تنها میتوانید از ضابطین قضایی (در اینجا نیروی انتظامی) برای رفع مزاحمت کمک بخواهید، شما قاضی نیستید که برای گرفتن حقتان رأساً اقدام کنید. صرف تهدید دیگران به خسارت مالی (پنچری یا حتی خالی کردن باد تایر) جرم است.
تهدید به ایراد ضرر مالی تا ۷۴ ضربه شلاق یا دو ماه تا دو سال حبس دارد. (ماده ۶۶۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی) تخریب عمدی اموال دیگری نیز از شش ماه تا سه سال حبس خواهد داشت (ماده ۶۷۷ کتاب پنجم قانون مجازات). یک توهین ساده نیز میتواند مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا جزای نقدی به همراه داشته باشد (ماده ۶۰۸ همان قانون).