حادثه تروریستی روز گذشته در اهواز بازتابهای گستردهای در رسانههای داخلی و بینالمللی داشت. پریشانی رسانههای داخلی و موضعگیری مغرضانه رسانههای بینالمللی مانند بیبیسی و البته حمایت آشکار تلویزیون ایران اینترنشنال در حمایت از تروریستها که ماهیت ضد ایرانی این شبکه را بیش از گذشته آشکار کرد، موضوعاتی بود که به چشم میآمد.
نباید تصویر دلخراش منتشر شود
دکتر حمیدرضا ضیایی پرور، مدیر کل دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانه وزارت ارشاد و مدرس روزنامه نگاری بحران در گفتوگو با «جوان» درباره انعکاس اخبار عملیات تروریستی در اهواز و انتشار تصاویر دلخراش آن در رسانههای داخلی، میگوید: در هر حادثه انسان ساخته، مانند عملیاتهای تروریستی یا حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل و آتشفشان، نشان دادن تصویر انسان در حالتی غیرطبیعی مانند اجساد، جراحت، خونریزی، پریشانی یا در حال خودکشی، تیر خورده، لابه لای آوار گیر کرده و امثالهم که باعث جریحه دار شدن احساسات مخاطبان در رسانهها میشود، طبق تمامی استانداردهای خبری دنیا، ممنوع است.
ضیایی پرور با تأکید بر اینکه هیچ گاه خبرنگاران حرفهای و آموزش دیده این گونه تصاویر را منتشر نمیکنند، میگوید:، اما امروزه ما با پدیده شهروند- خبرنگار روبهرو هستیم که با دوربین موبایل اقدام به تهیه عکس و فیلم کرده و مانند حادثه اهواز بخش زیادی از تصاویر دلخراش را منتشر میکنند. استاد روزنامه نگاری بحران در پاسخ به این سؤال که چرا رسانههای اصلی نیز چنین تصاویری را منتشر کردهاند، این اقدام را ناشی از سردرگمی رسانهها عنوان میکند و میگوید: در شرایط بحرانی رسانه باید اقدام به دروازهبانی و گزینش اخبار کند و از انتشار اخباری که باعث جریحه دار شدن افکار و احساسات جامعه میشود، جلوگیری کند.
مسئولان باید آموزش رسانه ببینند
ضیایی پرور میگوید: در تحولات بحرانی، ما سه مرحله برای مدیریت داریم؛ ابتدا پیش از بحران و سناریوسازی و پیشبینی تحولات، دوم حین ماجرا و بحران و مرحله آخر بعد از بحران است. باید دید که آیا مسئولان ما چه در اهواز و چه در سایر نقاط کشور پیشبینی و آمادگی چنین حادثهای را داشتهاند یا خیر؟ با شناختی که از مدیران داریم آنها معمولاً این را میگویند که «انشاءالله اتفاقی نمیافتد» در صورتی که همگی باید آموزش رسانهای در مواجهه با بحرانها را داشته باشند، به خصوص در کشور ما که حادثه خیز است و هر هفته یک حادثه بزرگ در آن رخ میدهد. استاد ارتباطات با تأکید بر اینکه باید سواد رسانهای در جامعه افزایش پیدا کند، میگوید: مردم باید آگاه باشند که تصاویر دلخراش منتشر نکنند، اما اکنون در شبکههای مجازی وضعیت طوری شده که فکر میکنند هر چه عکس و تصویر فجیعتر باشد بازدیدکننده آن بیشتر میشود.
مدیر کل دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانه، تصریح میکند: در حواثی مانند آتشسوزی پلاسکو یا زلزله کرمانشاه، به خوبی شاهد این موضوع بودیم که پایین بودن سواد رسانهای و انتشار اطلاعات غیر رسمی چقدر میتواند مخرب باشد. در پلاسکو، بعد از حدود سه روز از فروریختن ساختمان، سخنگوی سازمان آتشنشانی به عنوان مرجع اعلام آمار و اخبار انتخاب شد در حالی که پیش از آن ۳۵ مقام درباره میزان تلفات و خسارات اطلاع رسانی کرده بودند. وی میافزاید: در حادثه تروریستی اهواز هم شاهد آن هستیم که مراجع مختلف در حال اعلام آمارهای متناقض درباره میزان شهدا و مجروحان هستند، در حالی که باید به سرعت ستاد بحران تشکیل شده و یک نفر به عنوان سخنگو مسئولیت اطلاع رسانی را بر عهده بگیرد و باقی مراجع با وجود اطلاع از میزان تلفات، از افشا و بیان آن خودداری کنند.
بیبیسی دوست ندارد حادثه را
تروریستی بنامد
حمیدرضا ضیایی پرور، درباره عدم تمایل رسانههای خارجی به «تروریستی» نامیدن عملیات تروریستی اهواز و در عین حال حمایت از این حادثه میگوید: شبکهای مانند «ایراناینترنشنال» که مشخص است به کجا وابستگی دارد، اصلاً شبکه حرفهای نیست که بخواهیم درباره حمایتی که از تروریستها داشته، صحبت کنیم، اما از «بیبیسی» بعید بود که این گونه آشکارا موضعگیری کند.
استاد روزنامه نگاری توضیح میدهد: در جنگ روانی اصطلاحی داریم به نام «برچسبزدن» که در آن با استفاده از کلمات و جملههایی به عنوان برچسب، به نوع اطلاع رسانی جهت دهی میکنیم، مثلاً وقتی حملهای صورت میگیرد، استفاده از هر کدام از واژهها مانند «پیکارجویان»، «حمله مسلحانه»، «حمله تروریستی» یا «اقدام دشمنان بشریت» میتواند بار معنایی داشته باشد. بیبیسی معمولاً سعی میکند در برچسبزنی به اخبار محتاطانه عمل کند، اما این بار «بیبیسی» آشکارا در مقابل تروریستی اعلام کردن حادثه اهوازه مقاومت میکرد.
ضیایی پرور در پاسخ به این سؤال که چرا «بیبیسی» و دیگر رسانههای بینالمللی از بیان «تروریستی» بودن حادثه اهواز طفره میروند، تأکید میکند: استفاده از واژه «حمله تروریستی» به معنای قبول این واقعیت است که ایرانی قربانی تروریسم است، اما آنها میخواهند چنین حوادثی را در رسانه هایشان با عنوان درگیری داخلی و مشکلات میان گروههای رقیب عنوان کنند، در حالی که فارغ از همه مسائل سیاسی، این اقدام صددرصد تروریستی است.
شکایت ایران به «آفکام»
حمید بعیدینژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن اقدام شبکه ایران اینترنشنال در پخش مصاحبه سخنگوی گروهک تروریستی که مسئولیت حادثه مرگبار در اهواز را برعهدهگرفته است «بیشرمانه» خواند و افزود که از این شبکه تلویزیونی در انگلیس شکایت خواهد کرد. به گزارش ایرنا، بعیدی نژاد با انتشار پیامی در توئیتر نوشت: شبکه ایران اینترنشنال در اقدامی بیشرمانه مصاحبهای از سخنگوی گروه تروریستی که امروز (دیروز) افراد زیادی را به خاک و خون کشید، پخش کرد.
وی تصریح کرد: سفارت ایران در لندن ضمن محکومیت این اقدام، برخورد جدی نهاد نظارتی در انگلیس (آفکام) با این اقدام بهعنوان ترویج تروریسم و خشونت را پیگیری فوری مینماید.
علی علیزاده، کارشناس سابق بیبیسی نیز در توئیتی نوشت: کار تلویزیون ایران اینترنشنال در مشروع و توجیه کردن تروریسم الحواز، بر اساس قوانین بریتانیا صراحتاً تبلیغ تروریسم و همراهی با تروریسم و قابل پیگرد است.