بسیاری از شناورهای خارجی با هدف صید در عمق ۲۰۰متری که محل زیست فانوس ماهیان است وارد آبهای ایران شدهاند، اما ۴۰درصد صید آنها را آبزیانهای دیگر تشکیل میدهند. این در حالی است که بنابر گزارش منتشر شده توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی حدود ۶ هزار شناور بیهویت هم مدام در حال عبور و مرور دزدکی در دریای عمان هستند.
دادن مجوز صید برای بهرهبرداری از ذخایر «فانوس ماهیان» به شناورهای چینی در خلیجفارس از ابتدای سال ۱۳۹۷خبرساز و جنجالآفرین شده و اعتراضها، انتقادها و هشدارها تاکنون منجر به توقف فعالیت آنها نشده است. آنطور که در گزارش اخیر مرکز پژوهشهای مجلس آمده، کشتیهای خارجی که به کشتیهای چینی در بین صیادان جنوبی شهرت یافته است، از کشورهای مختلفی به سمت آبهای ایران سرازیر شدهاند. در این میان شناورهای صیادی کوچکی هم هستند که از فرصت نداشتن سیستمهای ماهوارهای و مانیتورینگ سوءاستفاده و بدون هویت و مجوز خود را به دریای عمان میرسانند و صیادی میکنند. هر چند که این شناورها با هشدار گشتیها فرار میکنند، ولی از منطقه دور نمیشوند و در اولین فرصت، صیادی غیرمجازشان را تکرار میکنند.
حقوق ۲۴ هزار کارگر در جیب ماهیگیران خارجی
بین دولت ایران با چین یا سایر دولتهای خارجی و حتی بخش خصوصی دیگر کشورها هم هیچ قراردادی برای صیادی در آبهای جنوب بسته نشده است. کشتیهای خارجی که با تغییر پرچم و با نام ایران در آبهای خلیجفارس و دریایعمان صید میکنند، طبق قوانین ایران از سوخت ارزان یارانهای هم استفاده کردهاند.
حدود ۲۸ میلیارد تومان از پول نفت یعنی معادل یک ماه حقوق نزدیک به ۲۴ هزار کارگر (با فرض حداقل حقوق وزارت کار)، در قالب یارانه سوخت به جیب صاحبان این کشتیها سرازیر شده است تا منابع ماهی آبهای جنوب کشور، براساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس صید شود! مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با هشدار نسبت به ادامه صید شناورهای چینی در آبهای خلیجفارس، خواستار توقف فعالیت آنها شده است. این در حالی است که گزارشها نشان میدهد، نزدیک به ۶ تا ۷ هزار شناور بیهویت و ثبتنشده در منطقه جنوب ایران در زمینه صید ماهیان مختلف فعال هستند.
شخم دایمی دریا
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی مفصل، به بررسی مدیریت صید فانوس ماهیان در دریای عمان پرداخته و ابعاد تازهای از مخاطرات و آسیبهای ناشی از فعالیت این شناورها منتشر کرده است. این مرکز هشدار داده است، صید ۴۰درصدی سایر آبزیان از سوی این شناورها، آسیبهای زیستمحیطی و اقتصادی به بار آورده است.
آنطور که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس آمده است، ادامه فعالیت این شناورها بر ذخایر ماهیان خلیجفارس تأثیر منفی گذاشته و خواهد گذاشت. نتیجه این پژوهش نشان میدهد که کاهش ذخایر ماهیان منجر به خسران بخش خصوصی خواهد شد، صیادان بومی بسیاری از ذخایر ذیحق خود را از دست خواهند داد و محیطزیست دریا به واسطه شخم دایمی به خطر خواهد افتاد. یکی دیگر از نکات مهم مرتبط با صید فانوس ماهیان، موضوع اقتصادی بودن عملیات صید فانوس ماهیان است. برخی آمارهای گزارش مجلس نشان میدهد که استمرار فعالیت این شناورها، فاقد صرفه اقتصادی و سودآوری مناسب هستند و همین مسئله باعثشده که آنها صید دیگر ماهیان با روش «ترالکف» را در دستور کار خود قرار دهند.
شناورهایی که باید متوقف شوند
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با هشدار نسبت به ادامه صید شناورهای چینی در آبهای خلیجفارس، خواستار توقف فعالیت آنها شده است. طبق این گزارش، برخلاف آنچه این پروژه تحت عنوان «صید فانوس ماهیان» طراحی و سرمایهگذاری کرده، صید اینگونه از ماهیان بدون آنکه مجوز سایر گونههای ماهیان نیز به شرکتهای بهرهبردار اعطا شود، به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارد. صید فانوس ماهیان بهانهای برای صید و بهرهمندی این شرکتها از منافع ناشی از صید سایر گونههاست. مرکز پژوهشهای مجلس در پایان گزارش خود توصیه کرد که صید تمامی این شناورها تا اطلاع بعدی متوقف تا برنامه جدید بهرهبرداری از این ماهیان با نظر تحقیقات شیلات ارائه شود.
این مرکز همچنین پیشنهاد داده است که صدور پروانههای جدیدتر متوقف شود و قراردادهای شناورهایی که قدرت صید در آبهای عمیق را ندارند، فسخ و از فعالیتهای صیادی خارج شوند.