سرویس بین الملل جوان آنلاین: بعد از آنکه مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا شش ماه به روسیه مهلت داد که اجرای تعهداتش در قالب پیمان موشکهای هستهای میانبرد را اجرا کند و گفت که در این مدت واشنگتن اجرای تعهداتش را به حال تعلیق در میآورد و چنانچه روسیه به تعهداتش عمل نکند، این پیمان ملغی میشود، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در نشستی با وزیران خارجه و دفاع روسیه گفت: شرکای امریکایی ما اعلام کردند که مشارکت در این معاهده را تعلیق کردهاند، پاسخ روسیه نیز اقدامی مشابه خواهد بود و ما نیز این معاهده را تعلیق میکنیم. پوتین گفت که روسیه کار روی تولید موشکهای جدید از جمله موشکهای مافوق صوت را آغاز میکند. وی همچنین به وزرای خود دستور داد هیچ مذاکره خلع سلاحی را با واشنگتن آغاز نکنند.
وی افزود: اقدام ما پاسخی مشابه به اقدامات امریکا است. آنها گفتند که تحقیقات و آزمایش روی سلاحهای جدید را آغاز میکنند ما نیز همین کار را میکنیم. رئیسجمهور روسیه تأکید کرد مادامی که پیشنهاد مسکو در مدرنیزه کردن و شفافسازی بیشتر قرارداد ۱۹۸۷ روی میز باشد، هیچ مذاکرهای نباید با طرفین آغاز شود. وی با این حال گفت که بهرغم اقدامات تلافیجویانه روسیه هرگز آغازگر مسابقه تسلیحاتی نخواهد بود. پوتین گفت: من میخواهم توجه شما را به این نکته جلب کنم که ما بهرغم اتخاذ تدابیر تلافیجویانه نباید هرگز وارد مسابقه تسلیحاتی که برای ما هزینهبر خواهد بود، شویم. رئیسجمهور روسیه که در دیدار با حضور سرگئی لاوروف و سرگئی شویگو اعلام مواضع میکرد، گفت: «پیشنهادات درباره معاهده آیاناف روی میز است و باب مذاکره همچنان باز است، اما «من از شما میخواهم آغازگر مذاکرات روی این مسئله نباشید.» پوتین وزرای دفاع و خارجه کشورش را موظف کرد تا از نزدیک استقرار موشکی سایر کشورها را دنبال کنند. رئیسجمهور روسیه تأکید کرد، تا زمانی که امریکا موشکهای میانبرد و کوتاهبرد در مناطق متبوع مستقر نکرده باشد، از استقرار چنین موشکهایی خودداری میکند. رئیسجمهور روسیه همچنین گفت: ما منتظر خواهیم ماند تا شرکایمان آماده مشارکت در گفتوگویی برابر و حقیقی درباره خلع سلاح شوند. پوتین همچنین از لاوروف و شویگو درخواست کرد درباره تهدید احتمالی اقدامات برخی کشورها برای استقرار تسلیحات در فضا گزارشی تهیه کنند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم تأکید کرد: پس از تعلیق گفتوگوها روی دفاع موشکی در ۲۰۱۴ امریکا مواضعش را در اروپا و آسیا گسترش داد و سامانههایش از جمله در آلاسکا و ساحل شرقی را تقویت کرد. او افزود: روسیه از دکترین نظامی امریکا برای ایجاد مهمات هستهای با قدرت انفجاری کمتر روی موشکهای میانبرد نگران است. پوتین و لاوروف تأکید کردند استقرار سامانههای MK۴۱ ایالات متحده در اروپا که مناسب موشکهای تامهاوک است، نقض آشکار پیمان آیاناف محسوب میشود. در همین حال وزیر امور خارجه روسیه تأکید کرد، امریکا از ۱۹۹۹ با آزمایش پهپادهای مسلح موجب نقض پیمان آیاناف شد. به گفته او پیشنهادهای روسیه درباره پیمان آیاناف مورد «تهاجم» امریکا قرار گرفت و روسیه نمیتواند ضربالاجل آن را بپذیرد، چون خلاف روح و محتوای این معاهده است.
پیمان آیاناف در ۱۹۸۷ به امضای ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی رسید و طبق آن تمامی موشکهای بالستیک زمینپرتاب با برد بین ۳۱۰ و ۳ هزار و ۴۰۰ مایل ممنوع است. ایالات متحده بارها مدعی شده است که برد موشک ۹ام ۷۲۹ روسیه نقض محدودیتهای این توافق است؛ اتهامی که مسکو نمیپذیرد. روسیه هم گلایه میکند که سامانههای دفاعی امریکا در اروپا به تجهیزاتی برای شلیک موشکهای کروز میان برد مجهز است. دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، روسیه را متهم کرده است که با تولید موشکی با قابلیت حمل کلاهک هستهای و با برد بیش از ۵۰۰ کیلومتر، پیمان آیاناف را نقض کرده است. اما روسیه میگوید برد موشک اسکندر-ام ۴۸۰ کیلومتر است و بنابراین نقض پیمان تلقی نمیشود.
اقرار به برتری روسها و دعوت به مذاکره
دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا در بیانیهای که کاخ سفید منتشر کرد، گفت: ما گام دیگری برخواهیم داشت و گزینههایی خاص خود را برای پاسخ نظامی در نظر خواهیم گرفت و با ائتلاف ناتو، همپیمانان و شرکای دیگرمان برای جبران هرگونه برتری نظامی که روسیه در نتیجه فعالیتهای «غیرقانونیاش» به دست میآورد، عمل خواهیم کرد. رئیسجمهور امریکا تأکید کرد، امریکا از دوم فوریه یعنی از روز شنبه تدابیر خروج از معاهده را جهت تکمیل فرایند خروج رسمی خود از اواسط سال جاری میلادی در صورت تغییر نکردن رویه روسیه در این مدت آغاز خواهد کرد. رئیسجمهور امریکا بار دیگر روسیه را به نقض «بدون مجازات» بندهای معاهده منع موشکهای هستهای میانبرد و کوتاهبرد متهم کرد، اما در عین حال گفت، خواهان مذاکراتی با هدف دستیابی به توافقنامهای جدید برای کاهش این نوع سلاحهاست. ترامپ به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: این امید را دارم که بتوانیم با همه طرفها در یک اتاق بزرگ و زیبا بنشینیم و توافقنامه جدیدی را امضا کنیم که بسیار بهتر از معاهده قبلی باشد. قطعاً دوست دارم شاهد این اتفاق باشم.
واکنش داخلی و جهانی
ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به عنوان سازمانی که اتحاد دسته جمعی امریکا و کشورهای غربی در برابر شوروی سابق و در حال حاضر روسیه را تأمین میکند، به خبرگزاری رویترز گفت: «اروپا قصد ندارد که موشکهای تسلیحاتی جدید در این قاره مستقر شود. ما نمیخواهیم که آینه آن چیزی باشیم که روسیه انجام داده است، اما در عین حال ما باید از قدرت بازدارندگی موثر مطمئن شویم.» دیوید تراچتنبرگ، معاون سرپرست وزارت دفاع امریکا میگوید: هیچ برنامهای برای پیشروی و استقرار موشک در اروپا یا سامانههای تسلیحات هستهای در اروپا وجود ندارد. شرایط کنونی اصلاً شبیه به شرایطی که منجر به امضای پیمان آیاناف در دهه ۸۰ میلادی شد، نیست. نانسی پلوسی گفت: کاخ سفید با خروج از پیمان تسلیحات هستهای میانبرد با روسیه، خطر مسابقه تسلیحاتی در جهان ایجاد میکند. پلوسی افزود: دولت ترامپ امنیت و ثبات جهانی را به خطر میاندازد. وی از دولت ترامپ خواست با همکاری متحدان امریکا در ناتو، تلاش کند از مهلت شش ماهه، برای نجات این پیمان استفاده کند. پلوسی در همین حال آنچه را پایبند نبودن روسیه به این پیمان خواند، محکوم کرد. کریس وان هولن، سناتور امریکایی که به همراه ۹ سناتور دیگر روز پنج شنبه به طور رسمی لایحه قانون جلوگیری از رقابت تسلیحاتی را به کنگره ارائه کرده است، در توئیتر نوشت: کنگره باید قانون جلوگیری از رقابت تسلیحاتی را تصویب کند. طبق این لایحه، کار دونالد ترامپ برای به دست آوردن سرمایه مورد نیاز برای تأمین تدارکات، آزمایش و استقرار هرگونه موشک بالستیک و موشکهایی که از زمین پرتاب میشوند، دشوارتر میشود. وان هولن افزود: تصمیم ترامپ برای خروج از این توافق میتواند به امنیت امریکا و ناتو صدمه بزند و روسیه را قدرتمندتر کند. از سوی دیگر یاتسیک چاپوتویچ، وزیر خارجه لهستان ضمن آنکه خواستار استقرار موشکهای هستهای امریکا در اروپا شد مدعی شد که روسیه فقط زبان زور را میفهمد.