سرویس بین الملل جوان آنلاین: به فاصله یک هفته بعد از توافق اولیه طالبان با امریکا در قطر، روسیه روز گذشته شاهد یک نشست تقریباً فراگیر بین گروههای افغان برای صلح در این کشور بود؛ نشستی که البته باز هم نمایندهای از طرف دولت افغانستان در آن حاضر نبود، ولی از زمان کنفرانس سال ۲۰۰۱، فراگیرترین نشست گروههای افغان بوده و از نظر گردهم آمدن گروههای مختلف سیاسی و نظامی داخلی افغانستان بیسابقه است. برگزارکننده این نشست شورای افغانهای مقیم روسیه است که ظاهراً از حمایت دولت روسیه نیز برخوردار است، ولی وزارت امور خارجه روسیه با صدور بیانیهای ضمن استقبال از گفتوگوی سازنده بین گروههای افغان با هدف دستیابی به صلح و ثبات در افغانستان اعلام کرده است، مسکو هیچ نقشی در هماهنگی و برگزاری این نشست نداشته و نباید این گفتوگوها را با «روند مذاکرات مسکو» که دور نخست آن اخیراً در مسکو برگزار شد، اشتباه گرفت. این در حالی است که در دعوتنامههای این نشست گفته شده که این نشست به میزبانی عباس استانکزی، رئیس دفتر طالبان در قطر و ضمیر کابلوف، نماینده ویژه روسیه برای افغانستان، برگزار میشود. برخی منابع افغان دیروز ادعا کردند که نشست مسکو به در خواست حامد کرزی که روابط دوجانبه با مسکو و طالبان دارد، سازماندهی شده است. نشست دو روزه مسکو در شرایطی برگزار میشود که امریکا هفته قبل بعد از شش روز مذاکره با طالبان در دوحه قطر به توافقاتی اولیه با این گروه دست یافت که البته دولت افغانستان نیز در آن ذیمدخل نبود. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفته که امریکا تلاش میکند مدیریت روند صلح افغانستان را در دست بگیرد و کشورهای منطقه را در جریان نگذارد، ولی متقابلاً برخی کارشناسان افغانی نیز معتقدند که نشست صلح مسکو در راستای امتیازدهی به طالبان و کارشکنی در روند مذاکرات امریکا با این گروه صورت گرفته است.
شروع با ۳ ساعت تأخیر
دهها سیاستمدار افغان از جناحهای مختلف در غیبت دولت افغانستان برای اولین بار با نمایندگان طالبان رودرو در پایتخت روسیه گفتوگو کردند. ریاست نشست مسکو را حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین افغانستان و شیرمحمد عباس استانکزی، رئیس پیشین دفتر طالبان در قطر برعهده دارند، ولی همراه با کرزی، چهرههایی مانند حنیف اتمر، محمد محقق، استاد عطا محمد نور، حکمت خلیل کرزی، ذبیح الله مجددی، سید حامد گیلانی، گلبدین حکمتیار، شهنواز تنی، مولوی عبدالسلام ضعیف، وحید مژده و اسماعیل خان نیز در گفتوگو با طالبان در مسکو حضور دارند. نشست مسکو قرار بود ساعت ۱۰ صبح دیروز به وقت محلی شروع به کار کند، ولی به دلیل برخی مشکلات با سه ساعت تأخیر شروع شد. برخی منابع خبری افغانستان گزارش کردند که این تأخیر به دلیل درگیری شدید لفظی میان برخی گروههای شرکتکننده بوده، ولی خبرگزاری صدای افغان، از فضای گرم گفتوگوها خبر داده است. خبرگزاری صدای افغان گزارش کرد که تصاویر و ویدئوهای منتشر شده از فضای لابی هتل پرزیدنت مسکو حاکی از احوالپرسی و سلام و علیک گرم سیاسیون کشور و نمایندگان طالبان است. در یک صحنه جالب دیگر قبل از آغاز نشست، حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین کشور با عباس استانکزی، رئیس هیئت طالبان طبقه اول هتل را ترک نمود و به همراهی یکدیگر به طبقه دوم رفتند. در تصویر دیگر، محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان با عباس استانکزی، رئیس هیئت طالبان دست داده و همراه او به پیش میرود. شیرمحمد آخوندزاده، سناتور پیشین ولایت هلمند که یکی از شرکتکنندگان در نشست بینالافغانی مسکو است نیز در پاسخ به سؤالی در مورد هدف از سفر به مسکو گفت: «ما به این خاطر به مسکو آمدهایم تا با طالبان بنشینیم و یک پروگرام صلح که بینالافغانی نام دارد، یعنی ما هم آمدهایم، کلانها افغانها آمدهاند، رئیسجمهور کرزی آمده و وکیلها آمدهاند تا با طالبان بنشینیم و بینالافغانی صلح بکنیم.»
دولت مخالف است
دولت افغانستان به دلیل مشارکت نداشتن دولت، از مذاکرات انتقاد کرده است. عبد الله عبدالله، رئیس اجرایی از «پراکندگی به میان آمده میان سیاسیون افغانستان» در رابطه با مذاکرات صلح انتقاد کرده و از همه خواسته اتحاد خود را حفظ کنند. عبدالله گفته است: «فعالان سیاسی حق دارند در هرجایی با طالبان بنشینند. اما محوریت دولت، نباید نفی و نادیده گرفته شود. چنین دیدارهایی، طالبانِ لجوج را لجوجتر میگرداند. چنانکه چهرههای سیاسی در اعلامیهای گفتند که از جمهوریت و دستاوردها دفاع خواهند کرد، امیدواریم این نشست روزنهای را برای گفتوگوهای بینالافغانی باز کند.» صبغتالله احمدی، سخنگوی وزارت خارجه افغانستان نیز روز دو شنبه اعلام کرد که روسیه میتوانست زمینه گفتوگوهای رودررو میان حکومت افغانستان و طالبان را فراهم کند، ولی تأکید کرد: «هیچ نشانهای را در نشست مسکو ملتفت نشدهاند که بتواند به صلح افغانستان کمک کند. به قول او: «نشست مسکو به خیر و صلح افغانستان نیست و ما کاملاً به این نشست، به دیده شک مینگریم.»وزارت خارجه افغانستان در عین حال گفته که روابط افغانستان و روسیه، از این نشست متأثر نخواهد شد. وحید مژده، یکی از شرکتکنندگان نشست مسکو دیروز به طلوعنیوز افغانستان گفت: «به هیچ صورت این مذاکرات به ضد هیچ جهتی نیست. نه هدفش تضعیف نظام است و نه هم تضعیف حرکت صلحی که آقای خلیلزاد آغاز کرده است.» نظرمحمد مطمین، شرکت کنندۀ دیگر نشست مسکو گفته است: «پیام من به طالبان این خواهد بود که در هنگام گفتوگوها نرمش از خودشان نشان بدهند تا این مشکل جنگ در افغانستان حل شود.»
طالبان: دنبال انحصار قدرت نیستیم
رئیس هیئت اعزامی طالبان به نشست مسکو در سخنانی مهمترین خواستها و شروط خود را شرح داد. عباس استانکزی گفته است: «طالبان در پی انحصار قدرت نیست، اما خواهان تأسیس نظام اسلامی در افغانستان است.» وی افزوده که قانون اساسی یکی از اصلهای مهم افغانستان است، اما این قانون اساسی یکی از چالشهای دیگر فرا راه صلح است، زیرا ساخته غرب است. رئیس هیئت اعزامی طالبان خاطرنشان کرده که «افغانستان اشغال شده» است و این جنگ بر «امارت اسلامی» تحمیل شده است. وی تصریح نموده که برای پیگیری گفتوگوهای صلح، باید اعضای طالبان از لیست سیاه امریکا خارج شوند و سازمان ملل متحد و کشورهای اسلامی باید اجرای توافقنامه احتمالی صلح را تضمین کنند. به گفته استانکزی، از بین بردن لیست سیاهی که اعضای گروه طالبان شامل آن میباشند، آزادی زندانیان طالبان، تعیین مکان معین برای دفتر طالبان و توقف تبلیغات علیه این گروه، از دیگر خواستههای آنهاست. وی افزود: طالبان خواهان ختم کشت کوکنار و دیگر مواد مخدر در کشور میباشد و اجازه نخواهد داد خاک افغانستان به مکانی برای حمله به کشورهای دیگر تبدیل شود. این مقام طالبان در عین حال خاطرنشان کرده است: در این شک نیست که حقوق زنان در افغانستان متأثر از غرب است، اما طالبان تمام حقوق زنان را در قالب ارزشهای اسلامی و افغانی قبول دارد.