سرويس ايران جوان آنلاين: با همه خوبیهایی که شدت یافتن بارندگیها در سال جاری داشته، اما بیتوجهی به بسترهایی که آبهای جاری از آنجا عبورمیکند موجب شده تا این بارشها با تبدیل شدن به سیلاب، خسارت زیادی به اماکنی که در گذشته و در زمان خشکسالی در بستر و حاشیه رودخانهها ساخته شدهاند، وارد کند. در این میان بارندگیهای اخیر و خسارت وارده به مناطقی از استانهای کرمان، بوشهر، سیستان وبلوچستان، لرستان و خوزستان نشان داد رعایت حریم رودخانهها به شدت نیازمند توجه ویژه است؛ موضوعی که موجب شد تا مدیر کل بنیاد مسکن خوزستان اعلام کند: «۵۴ روستای استان در حریم بستر رودخانه قرار دارند که یا باید جابهجا شوند یا استحکامهای لازم برای آنها ایجاد شود.»
به استناد ماده ۴۵ قانون اساسی و مفاد قانون توزیع عادلانه آب، اراضی بستر، رودخانهها و مسیلها، انهار طبیعی، درهها و حریم دریاچه سدها در اختیار حکومت اسلامی بوده و هر گونه دخل و تصرف و ساخت و ساز و احداث باغ در آنها ممنوع میباشد. از آنجا که تخلف از این قانون باعث تشدید خسارات جانی و مالی ناشی از وقوع سیل میگردد، لذا شرکت آب منطقهای هر استان در اجرای تبصره ۴ ماده ۲ قانون توزیع عادلانه آب میتواند نسبت به تخلیه و قلع و قمع تصرفات و اعاده به وضع سابق اقدام و متخلفان ضمن جبران هزینهها و خسارات مربوطه تحت پیگرد قانونی قرار دهند. با این حال خشکسالیهای دو دهه اخیر در بیشتر استانهای کشور از جمله کرمان، بوشهر، سیستان وبلوچستان، لرستان و خوزستان موجب شده تا توجهی به این مهم نشود و برخی افراد اقدام به ساختوساز در حریم رودخانهها کنند. این در حالی است که با شدت گرفتن بارشها در سال جاری و روان شدن سیلابها عملاً شاهد بروز خسارتهای فراوان به مناطقی هستیم که در بستر رودخانهها ساخته شدهاند که به عنوان مثال میتوان از خوزستان به عنوان نمونه بارز سخن گفت.
۵۴ روستای خوزستان در حریم بستر رودخانه
در حالی که تا سالهای قبل قانون مقابله با هرگونه ساختوساز در حریم رودخانهها در بسیاری از مناطق کشور رعایت میشد، اما با ادامهدار شدن خشکسالیها و کاهش شدید بارشها طی دو دهه اخیر عملاً ضمانت اجرایی این قانون رنگ باخت که به عنوان نمونه میتوان از خوزستان در این زمینه نام برد. در حال حاضر ۵۴ روستا در سطح استان خوزستان در حریم بستر رودخانه قرار دارند که یا باید جابهجا شوند یا استحکامهای لازم برای آنها تهیه شود؛ یکی از آنها درآویزه در شهرستان باوی است که وضعیتی فوقالعاده خطرناک دارد به طوری که تعدادی از واحدهای آنها تخلیه شده است. علاوه بر این در روستایامالحجار وامالغزلان در بخش دارخوین نیز باید دیوار ساحلی اجرا شود. مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان با تأیید این موارد میگوید: «در برخی روستاها که عموماً کشاورزی و دامداری و در عین حال بزرگ هستند و جابهجایی آنها به سادگی نیست و به هزاران میلیارد اعتبار نیاز دارند اعلام خطر کردیم و گفتیم که آمادگی داریم در حد خودمان کمک کنیم ولی نیاز به عزم ملی داریم.» مسعود انصاریان میافزاید: «بر اساس نقشههای دریافتی از امور آب این روستاها نیاز به مطالعه در خصوص موقعیت، توان تولیدی، تاریخ سکونت و شاخصهای مشابه دارند تا تعیین تکلیف شوند که اگر در آینده سیل یا آبی آمد با بارندگی زیاد دچار آسیب نشوند.» وی با اشاره به اینکه بنیاد مسکن به صورت صددرصدی در راستای وظایف خود برای جابهجایی یا استحکامسازی این روستاها آمادگی دارد، تصریح میکند: «اثرات جانبی برای جابهجایی روستا باید از قبل مورد بررسی قرار بگیرد و در عین حال دستگاههای بسیاری باید پای کار بیایند و زیرساختهای دیگر مثل برق، آب، گاز، تلفن، مدرسه و راه آنها نیز باید فراهم شود.» همانطور که گفته شد کاهش بارشها و ادامهدار شدن خشکسالیهای اخیر باعث شده تا لایروبی رودخانه، تغییر مسیر رودخانه و پایش سیلبندها در این منطقه مورد توجه قرار نگیرد، لذا با توجه به خسارت وارده بر اثر سیل اخیر جا دارد که این موارد به شدت مورد توجه قرار بگیرد. مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان با اشاره به اینکه قبل از آبگیری سد کارون ۳ روستاهای زیادی بودند که بزرگترین آنها باجول بود و خود بنیاد مسکن با کمک فرماندار وقت ایذه ۵۳ روستا را جابهجا کرد و کسی هم متوجه نشد، میافزاید: «آن موقع دهدز روستا بود و زمین کنارش را از منابع طبیعی تحویل گرفتیم و بعد از تفکیک به این خانوارها تحویل دادیم؛ آن زمان مبلغ وام بنیاد ۲۴۰ هزار تومان بود.» به گفته انصاریان در اهواز نیز پهنه خطر در منبع آب داریم که سال ۸۳ با کمک استانداری وقت ۲۲۴ واحد مسکونی در سپیدار ساختیم که بعد از تحویل خانهها آن را تخریب و به فضای سبز تبدیل میکنیم، چون از لحاظ زمینسازی اصلاً قابل ساخت و ساز نیست.