سرویس ایران جوان آنلاین: نزدیک به ۱۵ سال است که قانون جامع خاک در مجلس خاک می‌خورد و کارشناسان و دوستداران محیط‌زیست امیدوارند با تصویب و مدیریت بهینه خاک بتوان از افزایش ریزگرد‌ها و فرسایش خاک جلوگیری کرد. البته این قانون در شرایطی به خاطر بی‌توجهی مجلس زیر خروار‌ها خاک خوابیده که فرسایش خاک در ایران حدود ۱۶ تن در هکتار در سال است و در دنیا متوسط فرسایش خاک حدود ۶ تن در هکتار است. اگر قرار باشد تاریخ دقیقی در مورد خدمات‌رسانی خاک و زمین به انسان‌ها اعلام شود باید حداقل به ۱۲ هزار سال قبل برگردیم. خدماتی که باید همچنان ادامه داشته باشد تا زندگی بشر دچار چالش نشود و فاجعه‌ای رخ ندهد. اما در این میان این انسان‌ها هستند که با تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی و شهر‌های صنعتی و سایر موارد شرایط بسیار نگران کننده‌ای را رقم زده‌اند و در کنار آن کمبود اراضی حاصلخیز ایجاب می‌کند از وضع موجود بشدت صیانت کنیم تا آینده فرزندانمان به مخاطره نیفتد.
براساس گزارش‌های رسمی میزان فرسایش در ایران بسیار بالاست، که دلیل آن نیز شرایط اقلیمی، شرایط بارندگی و رعایت نشدن برخی اصول فنی عنوان شده است. زمانی می‌توان این میزان را تصور کرد که بدانیم در ایران فرسایش خاک سالانه حدود ۱۶ تن در هکتار و در دنیا متوسط فرسایش خاک حدود ۶ تن در هکتار است. با این توضیحات نزدیک به ۱۵ سال است که قانون جامع خاک در مجلس خاک می‌خورد و باید به تصویب نمایندگان برسد تا بتوانیم مدیریت بهینه منابع خاکی را محقق کنیم. هر چند سازمان جنگل‌ها و مراتع اقداماتی برای صیانت از خاک انجام می‌دهد، اما اعتبارات محدود موجب شده کار‌ها به سامان نرسد لذا به نظر می‌رسد باید دفتری ایجاد شود تا بتوان برنامه‌های استفاده بهینه از خاک را عملیاتی کرد. این یک حقیقت است که امروز بی‌توجهی به خاک موجب شده دچار ریزگرد و رسوب سد‌ها و رسوبات رودخانه‌ها شویم و شاهد افزایش فرسایش خاک باشیم که نگران کننده است و باید برای آن تدبیر کنیم. باید کشاورزان آموزش ببینند با خاک چگونه برخورد کنند و بدانند در هر زمینی چه چیزی بکارند، در چه شیبی کاشت انجام شود، چگونه کود بدهند و چگونه برداشت کنند تا خاک خوب بماند و آسیب نبیند. در مورد قانون جامع خاک هم خوب است بدانیم۷۰ استاد دانشگاه و محقق مشکلات خاک را بررسی کرده و در تنظیم قانون جامع خاک مشارکت کرده‌اند که اگر این قانون تصویب شود، چون وظایفی برای جهاد کشاورزی و بخش خصوصی دیده شده می‌تواند بخشی از مشکلات را حل کند. کارشناسان هم معتقدند قانون جامع خاک می‌تواند مشکل گشا باشد و با پیگیری حاصلخیزی خاک، از آلودگی، فرسایش و تخریب خاک جلوگیری کرده و با مدیریت خاک زمینه جهشی قابل توجه در مسیر صیانت از خاک را ایجاد کند. این قانون به تصویب کمیسیون کشاورزی رسیده و باید به صحن مجلس برود و تصویب شود تا بتوان امیدوار بود مشکلات خاک کشور را حل کند. البته یکی از مشکلات کنونی این است که هنوز نقشه خاک وجود ندارد و به همین خاطر کسی نمی‌داند در چه وضعیتی قرار داریم. در نتیجه برنامه‌ریزی‌ها جامع نیست و در اولین گام باید نقشه خاک تهیه شود تا بتوان برنامه صیانت از خاک را عملیاتی کرد. مساحت ایران حدود ۱۶۵ میلیون هکتار است که در یک اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده بنابراین از لحاظ کیفی و کمی با محدودیت‌های شدید منابع پایه خاک مواجه است. به گفته کارشناسان اگر حدود ۵۰ میلیون هکتار از اراضی کشور آبی باشد، قابلیت توسعه کشاورزی را دارد، ولی به دلیل محدودیت منابع آبی چنین ظرفیتی نداریم و در حال حاضر اراضی در چرخه تولید کشور حدود ۵ /۱۸ میلیون هکتار است، که از این میزان حدود ۵ /۸ میلیون هکتار آن آبی و حدود ۱۰ میلیون هکتار آن دیم است؛ بنابر این از حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت به دلیل محدودیت منابع آب نمی‌توانیم استفاده کنیم. هرچند محدودیت‌ها به آب ختم نمی‌شود. زیرا از این ۵ /۱۸ میلیون هکتار اراضی تنها ۳ /۱ میلیون هکتار آن فاقد محدودیت و باقی آن نیز شامل محدودیت‌هایی، چون شوری، قلیایی بودن، زهدار بودن، توپوگرافی، سنگ‌دار بودن و عمق خاک است و در واقع فقط ۳/ ۱ درصد این اراضی در کلاس یک قرار می‌گیرد. این میزان فرسایش خاک نسبت به متوسط دنیا خیلی بالاست و موجب تخلیه عناصر غذایی خاک می‌شود و خاک زراعی را دچار مشکل می‌کند که این فرسایش فقط در اراضی زراعی اتفاق نیفتاده و در جنگل‌ها، تپه‌ها، مراتع، دامنه‌ها، کوه‌ها نیز شاهد آن هستیم.
