سرويس تاريخ جوان آنلاين: مجموعه مقالاتی که در دوجلد قطور تحت عنوان «مشعل معرفت» و از سوی مؤسسه معارف اهل بیت (ع) نشریافته است، تجلیل و تکریم سالها تلاش علمی و معارفی عالم فرزانه حضرت آیتالله سیدجعفر سیدان را میجوید. استاد سیدان از شارحان شاخص مکتب معارفی خراسان و عالمان مبرز شهر مشهد به شمار میروند. فراهم آورندگان این یادمان، علل تدوین اینگونه آثار را اینگونه به تفسیر نشستهاند:
«اندیشه ناب و سیرت پاک، دو گوهر گمشده مردان خدا در حیات این جهانی است. چه بسیار کسانی که عمری را در پی این کیمیای کمیاب نهادند و راهی به سر منزل مقصود نگشودند وای بسا راهجویانی که به پندار خویش به مطلوب رسیدند، ولی در بیراههها گم شدند و سراب را آب پنداشتند. به حکم عقل و به گواهی تاریخ میتوان گفت: تنها راه رسیدن به سعادت هر دو جهان، گام برداشتن در پی پیام آوران الهی و زانو زدن در مدرسه تعلیمی و تربیتی انبیایی و اوصیایی است. همینجاست که به رغم روشن بودن راه، راهزنان پیدا و پنهانی در کمین نشسته و حقیقت جویان نوخاسته را به دام دینهای دروغین یا مکتبهای آزین بسته به اوهام فریبنده گرفتار میسازند. پرسش این است که راه رهایی از این رهاوردهای فریبنده و گمراهساز چیست و چگونه میتوان از چنگال شیاطین انسی و جنی گریخت. تردید نمیتوان کرد که یکی از شیوههای در دسترس و آزموده، مراجعه به تجربه راهروانی است که عمری دراز را بر سر دستیابی به ناباندیشی و پاکسیرتی گذاشتند و از سرچشمههای حقیقت وحیانی جرعهای زلال نوشیدند. آری سفارش پیگیرانه پیامبر گرامی اسلام (ص) و خاندان پاکش (ع) درسآموزی از عالمان پارسا و مدرسه وحی است.
این مجموعه که به همت گروه بزرگی از شخصیتهای علمی، محققان و متخصصان در عرصههای گوناگون علمی و فنی شکل گرفت، تنها به نیت بازخوانی یک تجربه علمی و معنوی و عرضه آن به جویندگان راه سعادت و معنویت بوده است. استاد علامه آیتالله سیدجعفر سیدان که همه این نوشتارها به پاس تلاش خستگیناپذیر ایشان در خدمت به دین و فرهنگ این سرزمین نگاشته شده است، یکی از اسوهها و الگوهای عملی در مسیر پرپیچ و خم تفکر و زندگی در روزگار ماست. او که از متن همین جامعه و از دل مدرسههای ساده و کوچک حوزه برخاست، در بهرهمندی از میراث وحی و آموزگاران حکمت وحیانی چنان سخت کوشید که در طول حیات بلند خویش- که تا ظهور مولایش پاینده باد- به عنصری پویا و پر تحرک در پیشبرد فرهنگ دینی و اصلاح اخلاق و ادب بدل شد. او که از اسباب فرهیختگی و بزرگی هیچ کم نداشت، فروتنانه همه داشتههای خویش را در کف اخلاص نهاد و برای دفاع از آرمان و اندیشههایش سر از پا نشناخت. دانش را با دردمندی درآمیخت، دین پروری را با ژرفنگری توأم ساخت، علم را با نکتهبینی و نقدنگری آموخت و در نقدورزی از اخلاق و ادب ذرهای فرو نگذاشت. خدمت به مردم را بر آسایش خویش برگزید و در همه طوفانهای سهمگین روزگار که صخرههای بزرگی را به پرتگاه کشاند، او آرام و استوار راه خویش را ادامه داد و به دیگران درس شکیبایی و شرافت آموخت.
آری، اینها و جز اینها که در این ارجنامه تنها به گوشهای از آن اشاره رفته، از او شخصیتی ساخته که برای هر راهجوی جوان، سرمشقی نیکو و برای هر راهروی راستین، عبرتی درخور و بهر هر دانشمند و دیندار، حجتی استوار است. دریغ که روزگار پر غوغای ما چنان فریبنده و فراموشگر است که قدر گوهرهای تازه خویش را نمیشناسد و به جای بهرهگیری از ظرفیتهای زنده و پویا، داستان دوستان خویش را به حافظه تاریخ میسپارد.»
در بخشی دیگر از دیباچه این اثر درباره زمینههای تدوین این ارجنامه برای حضرت آیتالله سیدان و نیز چهرهها و عوامل دخیل در آن چنین آمده است:
«این ارجنامه و برنامه بزرگداشت آیتالله سیدان با اشارتی از سوی استاد دانشمند و فرزانه جناب محمدرضا حکیمی آغاز و گامهای نخستین آن به همت مؤسسه امام صادق (ع) میبد پیریزی شد. با استقبال دور از انتظار فرهیختگان و پژوهشگران از این اقدام مبارک و نیز سترگی و حجم فزون کار، عملاً دبیرخانه به مؤسسه معارف اهل بیت (ع) در قم منتقل شد. جز تدوین مجموعه مقالات حاضر، چند پروژه همزمان در دستور کار قرار گرفت؛ تهیه یادنامهای از حیات و اندیشههای استاد سیدان، تولید یک برنامه مستند تصویری از خاطرات ایشان و گزارشهای دیگران و نیز تولید یک سلسله برنامه گفتوگوی علمی و معرفتی. البته با فراهم آمدن همه این مقامات هنوز هم جناب استاد سیدان با برگزاری بزرگداشت مخالفت میورزند و بزرگوارانه از گفتوگو در این خصوص سر باز میزنند.
گذشته از اساتید و محققان ارجمندی که این ارجنامه را با نگاشتههای خویش زینت بخشیدند، جا دارد سپاسگزار استاد علامه حکیمی باشیم که با ارائه این ایده و راهنماییهای خود، اسباب تولید این اثر را فراهم ساختند. مدیران محترم مجموعه فرهنگی امامصادق (ع) میبد که در پیریزی و سرمایهگذاری اولیه تلاش کردند و نیز فضلای ارجمند آقایان محمدعلی شاهآبادی و سیدکاظم حسینی که در برنامهریزی و پیگیری اهتمامی درخور داشتند، شایسته تشکر و تقدیرند. از بین مقالات بسیاری که به دبیرخانه ارسال شد، پس از ارزیابیهای دقیق، تنها مواردی برای درج در این اثر پذیرفته شد. در مورد ارزیابی آثار بهویژه باید از حضرات اساتید آقایان محمد بیابانی، خدایاری، حسین انصاری، سیدجمالجعفری و عبدالحسین طالعی که در بخش ارزیابی و گردآوری برخی مقالات همکاری داشتند، تشکر کنیم. زحمت پیگیری این کار بیش از همه بر دوش دو همکار گرانمایه ما در مؤسسه معارفاهلبیت (ع) آقایان هادی ربانی و علیاکبر کوثری بود که بیتردید بدون تلاش ایشان بهویژه بدون کوشش و همت والای آقای کوثری، این مجموعه بزرگ از مقالات گرد نمیآمد. مدیر داخلی مؤسسه معارف آقای محمدرضا حسنی بارگران به سامان رساندن این کار و سایر برنامههای بزرگداشت را بر دوش داشتند. ویراستاری این اثر بر دوش ادیب فاضل جناب آقای رضابابایی بوده است که از همه آنان و نیز از سایر همکارانمان در دو مجموعه، آقایان سیدهادی ناطقی، محمدعیسی واعظی، روحالله مشهدی، مصطفی یزدیان و سیدمحمد جمالالدینی و نیز خانمها فاطمه، نرگس و زهرا انصاری تشکر میکنیم. در پایان خداوند بزرگ را شکر میگزاریم و سر بر آستان بندگی و ستایش او میساییم و از الطاف ولی دوران حضرتولیعصر (عجاللهتعالیفرجهالشریف) که خوان نعمت خدمتگزاری به ساحت دین امت پیامبرش را بر ما گشود، سپاسگزاریم. اللهم عجل فرجه واجعلنا من انصاره و شیعته.»