هندورابی «دری» را حالا بسازید

سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: به‌رغم اینکه این روز‌ها می‌شد با نمایش آثار ضداستعماری از تلویزیون، حس ضداستعماری مردم را تقویت کرد، نگاهی کوتاه به کارنامه تولیدات نشان می‌دهد، مهم‌ترین اثری که از برخورد مستقیم ایرانیان با نیرو‌های اشغالگر انگلیسی تولید شده، سریال قدیمی «دلیران تنگستان» است.

از تنگستان تا هندورابی
سریال تلویزیونی «دلیران تنگستان» ساخته مرحوم همایون شهنواز در سال ۱۳۵۳ از تلویزیون ملی آن زمان پخش شد. این سریال از معدود آثار نمایشی تولید شده در پیش از انقلاب است که با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییرات بنیادین فرهنگی، مجوز پخش از صداوسیما گرفت و تا به حال چند نوبت از شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش شده است.
بعد از «دلیران تنگستان» در دهه ۷۰، ضیاءالدین دری، کارگردان فقید سینما و تلویزیون «کیف انگلیسی» را برای نمایش دخالت‌های انگلیس در امور داخلی ایران ساخت؛ سریالی که وقایع آن در دوره پهلوی می‌گذشت. دری به رغم هفت سال خانه‌نشینی بعد از ساخت «کیف انگلیسی» سریال تاریخی دیگری ساخت به نام «کلاه پهلوی» که در آن نیز رویکردی مشابه کیف انگلیسی را در پی گرفت. دری سال گذشته در حالی به دلیل بیماری از دنیا رفت که چند فیلمنامه آماده ساخت داشت. یکی از فیلمنامه‌هایی که مرحوم دری آن را تکمیل کرد ولی نتوانست بسازد، به موضوع مبارزات ضداستعماری رئیسعلی دلواری می‌پردازد.
روز گذشته سالروز تولد ضیاءالدین دری بود؛ یکی از فعالان حوزه ضداستعماری در تلویزیون، به همین مناسبت و با توجه به تحولات بین‌المللی در خلیج فارس، «جوان» گفت و گوی کوتاهی با «نوید دری» فرزند مردم ضیاءالدین دری درباره فیلمنامه ضداستعماری انگلیس کارگردان شهیر تلویزیون و سینما داشت.
نوید دری با اشاره به اینکه فیلمنامه‌ای با عنوان «جزیره‌هندورابی» درباره مبارزات رئیسعلی دلواری و مقاومت مردم خلیج فارس در برابر تهاجم انگلیسی‌ها، توسط ضیاءالدین دری نوشته شده بود، گفت: حدود شش سال پیش بود که پدرم سفری به جزیره هندورابی در نزدیکی جزیره کیش داشت. در آنجا دوست پدرم گورستانی بسیار قدیمی را نشان داد که گویا متعلق به نیرو‌های هندی بود که در جنگ کشته شده و به صورت دسته جمعی در آنجا دفن شده بودند. این هندی‌ها به عنوان نیرو‌های ارتش انگلیس قصد تجاوز به ایران را داشتند که در درگیری با مردم ایران کشته شده بودند، البته انگلیسی‌ها این تلفات را پنهان کرده‌اند.

روایت رئیسعلی از نگاه انگلیسی‌ها
دری ادامه می‌دهد: پدرم تصمیم گرفت بر اساس آن اتفاق فیلمنامه‌ای را درباره رئیسعلی دلواری بنویسد، اما برخلاف سریال «دلیران تنگستان» و همه تاریخ فیلمنامه‌نویسی در ایران که ماجرا از نگاه قهرمان ملی روایت می‌شود، این بار نگاه از طرف مقابل روایت شده و داستان رئیسعلی و مقاومت از نگاه انگلیسی‌ها روایت شده و در نهایت یکسری اتفاقاتی می‌افتد و متوجه می‌شوند که مردم ایران و رئیسعلی چگونه مقابل تهاجم خارجی ایستادگی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه «هندورابی» یک فیلمنامه کامل ۷۰ صفحه‌ای است، بیان داشت: سکانس به سکانس این فیلمنامه نوشته شده و برای برخی از آن‌ها دیالوگ‌نویسی هم شده است، این فیلمنامه با نام «جزیره هندورابی» در بانک فیلمنامه خانه سینما ثبت شده، اما پدرم آن را «هندورابی» می‌نامید، چون داستان آن به جزیره هندورابی مرتبط بود. شروع داستان آن از انگلیس است و بعد به هند می‌رود و بعد از آن به ایران می‌آید که حدود ۱۰ درصد کار در ایران خواهد گذشت. برآورد هزینه ساخت این فیلم چیزی بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون دلار است.
فرزند مرحوم ضیاءالدین دری درباره چرایی ساخته نشدن این فیلمنامه بیان داشت: فیلمنامه هندورابی یک کار سینمایی عظیم و ملی است، زمانی تلویزیون کیش می‌خواست فیلمنامه را بسازد، اما متوجه شد سطح کار از تولیدات شبکه‌های استانی بسیار بالاتر است. اصولاً پدرم همیشه در نگارش فیلمنامه سعی می‌کرد نگاه ملی و بین‌المللی داشته باشد و نگاهش به کار کوچک و محلی نبود.
وی ادامه داد: در این فیلمنامه همه بازیگران اصلی به غیر از رئیسعلی، ایرانی نیستند و حتی می‌شود کار را به زبان انگلیسی تولید کرد و برای آن پخش بین‌المللی داشت. متأسفانه در زمانی که مردم احساسات ضدانگلیسی دارند جای تولید چنین آثار ضداستعماری خالی است.

کار ملی «دری» روی زمین مانده
نوید دری با اشاره به اینکه از زمان فوت پدرش به دنبال تولید فیلمنامه‌های باقی مانده از وی بوده است، گفت: پدرم تلاش زیادی کرد تا «هندورابی» را بسازد و حتی در زمانی که از دنیا رفت این فیلمنامه هنوز روی میز کارش بود. من هم از آن زمان فیلمنامه را از روی میز برنداشتم.
وی افزود: پدرم در زمان فوت، سه فیلمنامه آماده داشت که یکی سریال «سنجرخان» بود که کاری ملی است. در زمان بیماری پدرم مدیران ارشد صداوسیما به دیدن او آمدند و گفتند چه زمانی حالت خوب می‌شود که کار را بسازی؟ اما بعد از فوت او قرار شد محمدحسین لطیفی کار را بسازد ولی اتفاقی نیفتاد. در حالی که می‌بینیم سریال‌های میلیاردی ساخته و پخش می‌شوند و می‌روند، اما هیچ تاثیری ندارند.
فرزند کارگردان سریال کیف انگلیسی گفت: از ۱۱ ماه پیش که پدرم فوت کرد به دنبال ساخته شدن فیلمنامه‌های او هستم، به چند تن از مدیران ارشد صداوسیما نیز گفته‌اند، اما کاری پیش نرفته و گویا تلاش‌های آن‌ها برای ساخت فیلمنامه‌ها به سرانجام نرسیده است. نوید دری با تأکید بر اینکه سریال «دلیران تنگستان» امروز حرف جدیدی برای مخاطب دهه‌های ۷۰ و ۸۰ ندارد، گفت: آن سریال در زمان ساخت خودش اثر خوبی بود، ولی باید برای امروز حرف جدیدی زد که مخاطب با آن ارتباط برقرار کند. پدرم داستان جذابی را برای «هندورابی» نوشته بود که کاملاً مخاطب‌پسند بود که در آن مفاهیمی مانند «استقلال» و «تمامیت ارضی» و تلاش هزاران ساله مردم ایران برای مبارزه با دشمن خارجی به نمایش درآمده بود.
وی در پایان درباره اینکه چه تصمیمی برای ساخت «هندورابی» دارد، گفت: «من حاضرم این فیلمنامه را به کارگردانانی که توانایی ساخت آن را دارند بدهم. زمانی به یک تهیه کننده فیلمنامه را نشان دادم، گفت برو پول و سرمایه‌گذار بیاور! به نظرم هنرمندانی مثل ضیاءالدین دری که بتوانند کار‌های ملی بسازند کم نیستند، فقط باید از آن‌ها حمایت شود. نه مثل پدرم که می‌گفت کسانی که از ساخت «کیف انگلیسی» ناراحت بودند و فکر می‌کردند منظور از ساخت کیف انگلیسی نشان دادن آن‌ها بوده، باعث شوند هفت سال از ساخت فیلم و سریال دور شود. وگرنه او هم می‌توانست مانند خیلی‌ها در تلویزیون سریال کمدی بسازد، بعد برود در سینما فیلم بسازد و به تلویزیون فحش دهد و دوباره به تلویزیون برگردد و برنامه بسازد.