سرویس بین الملل جوان آنلاین: رئیس بخش مالی بریتیش پترولیوم دیروز گفت که «این شرکت بهرغم اینکه به انتقال نفت از تنگه هرمز ادامه میدهد، ولی هیچ نفتکشی با پرچم بریتیشپترولیوم در کوتاهمدت از این گذرگاه عبور نمیکند». تصمیمی که پس از تنها ماندن لندن در برابر ایران و حمایت نشدن از سوی امریکا و اروپا اتخاذ شده است.
با گذشت دو هفته از توقیف نفتکش انگلیسی در تنگه هرمز و ناکام ماندن تلاشهای دیپلماتیک این کشور برای آزادی نفتکش خود، مقامات لندن برای تأمین امنیت نفتکشها، به گزینههای جایگزین روی آوردهاند. به گزارش خبرگزاری رویترز، برایان گیلوری، رئیس بخش مالی بریتیشپترولیوم روز سه شنبه گفت: «از زمان توقیف یکی از کشتیهای انگلیسی توسط ایران در دهم جولای، این شرکت هیچ کدام از نفتکشهایش را از تنگه هرمز عبور نداده است». وی تأکید کرد: «این شرکت بزرگ نفت و گاز انگلیسی در حال حاضر هیچ برنامهای برای فرستادن کشتیهایش به این تنگه ندارد و با استفاده از نفتکشهای اجارهای دارای مجوز نفت را از این منطقه عبور میدهد». گیلبری گفت: «ما به انتقال نفت از این گذرگاه ادامه میدهیم، ولی دیگر هیچ نفتکشی با پرچم بریتیش پترولیوم در کوتاهمدت از این تنگه عبور نمیکند». به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، «حدود ۲۴۳ تانکر نفتکش با پرچم بریتانیا، جبلالطارق و جزیره من در سامانه کشتیرانی بینالمللی ثبت شده است که نیمی از آنها با پرچم «جزیره من» حرکت میکنند و نیم دیگر با پرچم بریتانیا و جبلالطارق هستند. معمولاً این کشتیها با ورود به خلیج فارس بار خود را خالی میکنند و با بار مجدد خلیج فارس را ترک میکنند و عجیب آن است که در دو هفته گذشته هیچ کشتی تحت پرچم بریتانیا از این تنگه عبور نکرده است.»
با توجه به این گزارش، خودداری نفتکشهای انگلیس برای عبور از تنگه هرمز، لندن را در تأمین نیازهای نفتی خود با چالشهای جدی مواجه میکند. اقدام شرکتهای انگلیسی برای عبور نکردن نفتکشهای خود از تنگه هرمز، پس از آن اعلام شد که دومینیک راب، وزیر امور خارجه این کشور روز دو شنبه در سخنانی مدعی شد که «لندن برنامهای برای تبادل نفتکش با ایران ندارد». پیشتر دولت انگلیس هشدار داده بود که نفتکشهای این کشور تا اطلاع ثانوی از عبور از تنگه هرمز خودداری کنند. پس از توقیف یک نفتکش انگلیسی توسط کماندوهای ایرانی در تنگه هرمز که به دلیل نقض مقررات بینالمللی انجام گرفت، تنشها بین ایران و انگلستان بالا گرفته است. تنگه هرمز مهمترین گذرگاه آبی انتقال نفت در جهان است و ایران بارها هشدار داده است که در صورت تشدید تنشها در خلیج فارس و قطع صادرات نفتی ایران، اجازه صادرات نفت از تنگه هرمز را نخواهد داد.
توقیف نفتکش بریتانیایی نشان داد که کنترل تنگه هرمز به طور کامل در دست ایران قرار دارد و باتوجه به توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس، به نظر میرسد تا پایان تنشها بین دو کشور، نفتکشهای بریتانیایی از عبور و مرور از تنگه هرمز خودداری خواهند کرد. بنابراین، عبور کشتیهای انگلیسی از تنگه هرمز به صفر میرسد، حتی انگلیس برای حفاظت از نفتکشهای خود، یک ناوشکن به خلیج فارس اعزام کرده است.
ضعف انگلیس در برابر ایران
انگلیس که زمانی بزرگترین قدرت دریایی جهان به شمار میرفت، اکنون در تأمین امنیت کشتیهای خود دچار ضعف شده است. داکوتا وود، تحلیلگر ارشد بنیاد هریتیج، در یادداشتی که در نشریه نشنال اینترست منتشر شد، تصریح کرد که ایران در جریان توقیف نفتکش توانست از ضعف ناوگان دریایی انگلیس بیشترین بهره را ببرد. وود در این یادداشت نوشت: «نیروی دریایی انگلیس در گذشته منبعی برای غرور ملی این کشور بود. این ناوگان که در اوایل دهه ۱۹۸۰ در پی نخستوزیری «مارگارت تاچر» به بهترین شرایط خود دست یافته بود، در سالهای اخیر مانند آنچه که در سراسر اروپا و حتی امریکا دیده میشود، با کاهش سرمایهگذاری مواجه شد». در ادامه وود تأکید دارد که «ایران توانست از این ضعف نیروی دریایی انگلیس استفاده کند. این نحوه پاسخگویی ایران به انگلیس محدود نمیشود. تهران در پی اقدام واشنگتن مبنی بر تقویت حضور نظامی خود در منطقه خلیج فارس به وضوح نشان داد که تجاوز و اقدامات تحریک آمیز را تحمل نخواهد کرد و سرنگون کردن پهپاد امریکایی در این راستا قابل توضیح است». انگلیس برای اینکه بتواند نفتکش خود را آزاد کند از متحدانش کمک خواست، اما اروپاییها و واشنگتن در این ماجرا تنها به حمایتهای سیاسی بسنده کردند. حتی انگلیس برای تحت فشار قرار دادن ایران، روی امریکا حساب ویژهای باز کرده بود، اما اظهارات مقامات امریکایی مبنی بر اینکه انگلیس باید حفاظت از امنیت نفتکشهایش را خود بر عهده بگیرد، به نوعی اعتراف به ناتوانی واشنگتن در کمک به لندن به شمار میرود. تنها ماندن انگلیس، سبب شده مقامات لندن در برخورد با ایران جانب احتیاط را بگیرند و به جای افزایش تنشها، محدودیتهایی برای عبور نفتکشهایشان در خلیج فارس اعمال کنند تا بیش از این متضرر نشوند.
هزینه ده برابری عبور نفتکشها
تشدید تنشها بین ایران و انگلیس پس از توقیف نفتکشها، موجب شده هزینه عبور نفتکشها از منطقه چند برابر افزایش پیدا کند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، شرکتهای ژاپنی با برخی دشواریها در حمل و نقل محصولات نفتی به خاطر تشدید اوضاع در تنگه هرمز روبهرو شدهاند. به طور مثال هزینه بیمه نفتکشها به ده برابر در مقایسه با بهای آن تا قبل از بحران رسیده است. بر اساس اطلاعات، بیمه گران تعرفه را از ۰۲۵/۰ درصد تا ۲۵/۰ درصد قیمت کشتی طی یک بار عبور از این تنگه رساندهاند. به گزارش اسپوتنیک، ضمناً، نفتکشها باید مسیر حرکت خود را تغییر دهند تا از سواحل ایران دورتر شوند. نفتکشهایی که از سوی شرکتهای ژاپنی بیمه شدهاند، همچنین باید از تنگه هرمز با حداکثر سرعت حرکت کنند که هزینه سوخت آنها را نیز بالا برده است. برای ژاپن این کانال ارسال محصولات نفتی کلیدی و مهم است و تقریباً ۸۰ درصد مواد خام از کشورهای خلیج فارس از آن عبور میکنند.
مبادله نفتکشها «غیرممکن» است
پس از رد تبادل نفتکشها از سوی انگلیس، حمید بعیدینژاد، سفیر ایران در انگلیس روز سه شنبه در صفحه شخصی خود در فضای مجازی، مبادله نفتکشهای توقیف شده بین ایران و انگلیس که برخی از رسانههای انگلیسی پیشنهاد آن را مطرح کردند، غیرممکن خواند و در این خصوص تأکید کرد: «مبادله یا تهاتر این نفتکشها غیرممکن است. انگلیس غیرقانونی کشتی حامل نفت ایران را توقیف کرده، در حالی که کشتی انگلیسی به دلیل نقض برخی مقررات کلیدی امنیتی و حفاظتی در تنگه هرمز توقیف شده است.»