سرویس اقتصادی جوان آنلاین: اگر چه اخیراً وزیر کار کاهش نرخ بیکاری در بهار امسال نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ را در اثر اجرای سیاستهای دولت ارزیابی کردهبود، اما مرکز پژوهشهای مجلس، در گزارشی با اشاره به افزایش دلسردی در بیکاران برای جستوجوی شغل عنوان کرد: کاهش نرخ بیکاری نه به دلیل افزایش اشتغال بلکه به دلیل خارج شدن افراد از بازار کار رخ دادهاست.
به گزارش «جوان»، پیوسته در رابطه با کیفیت و کمیت بازار کار ایران سخنان بسیاری مطرح بودهاست، اما کارشناسان اقتصادی براین باورند که باید آمار و ارقام مرتبط با حوزه اقتصاد بطور دقیق تحلیل شود تا خدای نکرده تحلیل اشتباه زمان برای بهبود وضعیت و عملیاتی کردن طرحهای مثبت را از ما نگیرد.
در این میان در شرایطی که اخیر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه نرخ بیکاری در بهار امسال نسبت به سال قبل کاهش یافتهاست، دلیل کاهش این رویداد را کاهش نرخ مشارکت و استفاده از وامهای ارزانقیمت ۴ درصد و ۶ درصد در محیط روستاها معرفی کردهبود، مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی نسبت به تحولات بازار کار و دلسردی بیکاران از یافتن شغل هشدار داد.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی تحت عنوان «تحلیل شاخصهای بازار کار در فصل بهار ۹۸» شاخصهای مهم را به شرح زیر مورد بررسی قرار داد: طی سه سال منتهی به بهار ۱۳۹۷ به طور متوسط سالانه ۲۶۲ هزار نفر به جمعیت بیکار اضافه شدهاست که در این میان ۱۵۳ هزار نفر آن مرد و ۱۰۲ هزار نفر آن زنان بودهاند، اما در بهار ۱۳۹۸ نسبت به بهار ۱۳۹۷، جمعیت بیکار ۳۶۵ هزار نفر و جمعیت بیکار مردان ۲۲۷ هزار نفر و جمعیت بیکار زنان ۱۳۸ هزار نفر کاهش داشتهاست. همچنین جمعیت بیکار جوان ۲۴ - ۱۵ ساله، ۱۳۰ هزار نفر و بیکاری فارغالتحصیلان عالی نیز، ۲۰ هزار نفر کاهش را نشان میدهد.
این گزارش میافزاید، کاهش جمعیت بیکار به همراه کاهش نرخ مشارکت و جمعیت فعال و افزایش قابلتوجه جمعیت غیرفعال در مردان و زنان، نشان میدهد که به دلیل نامساعدبودن وضعیت بازار، افراد بیکار از جستوجوی کار دلسرد شده و از بازار کار خارج شدهاند و در این بین سهم عظیم زنان با توجه به ترکیب ۵۰ درصدی جمعیت زنان از جمعیت در سن کار، قابلتأمل و توجه است. لازم است برای جلوگیری از تداوم این اتفاق در فصول آتی، انگیزه و دلایل خروج این افراد از بازار کار مورد بررسی جدی قرار گیرد.
نرخ بیکاری: هر چند آمار نشان میدهد نرخ بیکاری در فصل بهار ۱۳۹۸ نسبت به فصول مشابه در سه سال اخیر کاهش داشتهاست، اما با توجه به سایر شاخصهای بازار کار، باید توجه داشت کاهش نرخ بیکاری نه به دلیل افزایش اشتغال قابلتوجه، بلکه به دلیل خارجشدن افراد از بازار کار و افزایش قابل توجه جمعیت غیرفعال رخ دادهاست.
نتایج برآوردهای مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد در صورتی که این افراد از بازار کار خارج نمیشدند نرخ بیکاری کل کشور به ۹/ ۱۳ درصد میرسید که نسبت به نرخ اعلام شده ۱/ ۳ درصد بیشتر است.
در واقع در صورتی که افراد خارجشده از بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۸ همچنان تقاضای شغل داشتند نهتنها نرخ بیکاری ۳/ ۱ درصد کاهش نمییافت بلکه ۶/ ۱ درصد نیز افزایش مییافت. این موضوع در نرخ بیکاری زنان بسیار جدیتر است به طوری که با این فرض نرخ بیکاری زنان به جای ۳/ ۱۷ درصد به ۱/ ۲۸ درصد میرسید.
نرخ بیکاری به ترتیب برای جوانان ۲۴ - ۱۵ ساله و فارغالتحصیلان آموزش عالی، ۸/ ۱ درصد و ۲/ ۱ درصد کاهش را نشان میدهد. نرخ بیکاری شهری در بهار ۱۳۹۸ نسبت به بهار ۱۳۹۷، ۶/ ۱ درصد و نرخ بیکاری روستایی ۶/ ۰ درصد کاهش را نشان میدهد.
از سوی دیگر به نظر میرسد بازار کار ایران نیاز به تحلیل متغیرها و شاخصها دارد، زیرا آمارهای موجود در این بازار از منظر کیفی و کمی با نقدهایی همراه است، بهطور نمونه بین آمارهای موجود در حوزه بیکاری و کیفیت اشتغال از منظر دریافت دستمزد و نوع قرارداد نقدهایی وجود دارد. البته اخیر محمد شریعتمداری، وزیر کار مدعی شده بود که سهم آمار اشتغال روستایی از کل اشتغال از ۳ درصد سال قبل به ۵/ ۲۳ درصد رسیدهاست.
به گفته شریعتمداری، گرچه میزان سرمایهگذاری داخلی و خارجی طی دو سال گذشته کاهش یافته، ولی با استفاده از روشهای جایگزین مانند منابع ارزانقیمت برای توسعه اشتغال در شهرهای زیر ۱۰ هزار نفر، میزان اشتغال بهتر شدهاست.
وزیر کار همچنین به بحث مهارتآموزی دانشآموختگان دانشگاهها و نیز مشاغل خانگی اشاره کرد و گفت: از محل مشاغل خانگی و آموزش واقعی در محل کار ۹۳ هزار نفر آموزشدیده و مشغول کار شدهاند و محصولات آنها در ۳۲ نمایشگاه عرضه مستقیم ارائه شدهاست. وزیر کار با بیان اینکه جامعه ایرانی جوان است، در مورد تعداد بیکاران گفت: آنچه مرکز آمار ایران اعلام کرده، همان آمار مدنظر است و تعداد بیکاران ۲ میلیون و اندی نفر است. در پایان به نظر میرسد آمارهای بازار کار ایران نیاز به تحلیل دقیقتری دارد، زیرا رشد اشتغال در شرایطی که نرخ رشد اقتصادی منفی میباشد، به زعم کارشناسان کمی دور از انتظار است، اما در عین حال نمیتوان منکر عملیاتی شدن طرحهایی در جهت اشتغالزایی از سوی دولت شد که باید دید اپار اجرای این پروژهها در حوزه اشتغال به چه شکل بودهاست.