سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در قانون اساسی کشور برنامهریزی برای انس با قرآن جزو تکالیف خوانده شده است که باید برنامهریزی منظم و دقیقی داشته باشیم. البته تلاشها متعدد و زیاد بوده است، اما متأسفانه با وجود گذشت ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی و فعالیت گسترده و تربیت جوانان حافظ و قاری قرآن، هنوز با افق برنامهریزیشده فاصله زیادی داریم.
حجتالاسلام پژمانفر عضو فراکسیون قرآن و عترت مجلس، با اشاره به درخواست مقام معظم رهبری برای تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن میگوید: فاصله با این رقم خواستهشده زیاد است و حتی در ارزیابیهایی که داشتیم، مشاهده شد که حتی دانشآموزان پس از پایان تحصیل مهارت روخوانی و روانخوانی قرآن را ندارند، در حالی که از پایههای اولیه مقطع ابتدایی آموزش قرآن وجود دارد و دو تا سه ساعت درس قرآن در مدارس در نظر گرفته شده است. فقط با ۱۰ ساعت میتوان به راحتی این مهارت را کسب کرد.
پژمانفر تأکید میکند: فعال کردن شوراهای برنامهریزی قرآنی در استانها بود که با توجه به قانون، استانداران مکلف هستند که شورای برنامهریزی توسعه قرآنی را در استانها پیگیری کنند و متأسفانه با توجه به وضعیتی که از استانهای مختلف داشتیم، عموم استانها این برنامه را با ریاست امامان جمعه برگزار نمیکردند.
عضو فراکسیون قرآن و عترت میگوید: طبق صحبتها با وزارت تعاون و تأمین اجتماعی قرار شد مجموعههای کارگری که در کل کشور هستند و سواد دارند، حتماً روخوانی و روانخوانی قرآن را بیاموزند. با جمشید انصاری رئیس سازمان اداری و استخدامی صحبت و قرار شد در آموزشهای ضمن خدمت، تمام کارمندان کشور نسبت به روخوانی و روانخوانی قرآن مسلط شوند.
در همین رابطه، سیدمحمدجواد ابطحی، نماینده مردم خمینیشهر در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، میگوید: آموزش و پرورش زمان درس تعلیمات دینی و قرآن را از سه ساعت به دو ساعت تقلیل داد؛ این اقدام در حالی صورت گرفته که با گسترش فضای مجازی و شبکههای اجتماعی، دسترسی دانشآموزان به محتواهای شبههانگیز در حال افزایش است. وی با بیان اینکه نهادینه کردن فرهنگ قرآنی با شعار و حرف محقق نمیشود و باید اقدامات عملی در این زمینه انجام شود، تصریح میکند: از وزیری که خود متدین، روحانیزاده و دارای فرزند طلبه است انتظار میرود یکی از اصلیترین سیاستهای نظام آموزشی را درک و فهم مفاهیم قرآنی قرار دهد.
این نماینده مجلس میگوید: تفکر و تدبر در آیات قرآن مقدمه عمل به قرآن است. زمانی که در نهادی مانند آموزش و پرورش که دستگاه تعلیم و تربیت است به مفاهیم قرآنی توجهی نمیشود نمیتوان انتظار داشت دانشآموزان به اصول این حوزه پایبند باشند.
عدم تخصیص بودجه قرآنی
در چند سال اخیر بودجه قرآنی کشور یکی از مهجورترین بخشهای بودجه عمومی کشور بوده است. در متن بودجه سال ۹۸، سهم صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی تنها ۲۷ میلیارد تومان اعلام شد که نسبت به اعتبارات سال جاری ۷۳ درصد کاهش داشته است. این در حالی است که در سال ۹۷ بودجه قرآنی در ابتدا ۴۰ میلیارد مصوب شد، اما با توجه به رایزنیهای انجام شده مبلغ آن به ۱۰۰ میلیارد افزایش پیدا کرد. بودجه سال ۹۶ نیز با توجه به اینکه در متن لایحه بودجه ۱۰۰ میلیارد تومان بود، اما ریالی اختصاص پیدا نکرد. در سال ۹۵ نیز با اختصاص چند درصد فعالیتهای قرآنی ادامه پیدا کرد. با نگاهی در اعتبارات دولت در چند سال اخیر به مصوب بودجه فعالیتهای قرآنی در متن لایحه بودجه، شاهد سیر کاهشی اعتباری در این خصوص بودهایم، به نحوی که از ۲۰۰ میلیارد تومان بودجه در سال ۹۳ به ۲۷ میلیارد تومان در متن لایحه بودجه سال ۹۸ تقلیل پیدا کرده است.
تکالیف قانونی با دستهای بسته
پیشبینی این بود که میتوان در افقی ۱۰ساله، سالی هزار میلیارد تومان در ساحت قرآن سرمایهگذاری کرد، اما دولت همه ردیفهای قرآنی را در کل جداول حذف و به طور متمرکز ۲۰۰میلیارد تومان را در شورای توسعه فرهنگ قرآنی پیشبینی کرد تا این شورا هم بر توزیع بودجه و هم برعملکرد دستگاهها در هزینهکردِ آن نظارت کند، اما متأسفانه بودجهها تخصیص نیافت و در سال سوم هم نزدیک به ۱۲میلیارد تومان پرداخت شد و در سال جاری هم تاکنون هنوز ریالی در این حوزه تخصیص نیافته است! با این وضعیت، طبیعتاً هیچ نوع برنامهریزی قابل دفاعی در این حوزه شکل نمیگیرد و نمیتوان کاری را پیش بُرد.
بنا بر لایحه بودجه پیشنهادی دولت برای سال آینده، ۲۷ میلیارد تومان بودجه پیشنهادی برای برنامه حمایت از اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی همچون «حمایت از اجرای سند راهبردی توسعه آموزش عمومی قرآن»، «حمایت از اجرای سند راهبردی توسعه فعالیتهای تبلیغی و ترویجی»، «حمایت از اجرای سند راهبردی توسعه پژوهش و آموزش عالی»، «راهبری اجرای اسناد راهبردی منشور توسعه فرهنگ قرآنی» و «حمایت از اجرای برنامههای قرآنی برنامههای مصوب شوراهای هماهنگی و گسترش فعالیتهای قرآنی در راستای اسناد سهگانه در استانها» اختصاص یافته است.
مهدی قرهشیخلو، رئیس سازمان دارالقرآن الکریم، با انتقاد از وضعیت بودجه در مقابل تکالیف قانونی، میگوید: بودجهها باید به تناسب وظایف و مأموریتها اختصاص یابند، برای مثال سازمان دارالقرآن الکریم از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و به دستور رئیسجمهور، مأمور برگزاری آزمون اعطای مدرک تخصصی به حافظ قرآن مجید است، اما پس از گذشت چند سال هنوز نتوانستهایم این را در لایحه بودجه جزو وظایفمان بگنجانیم و به دولت بقبولانیم اعتبار لازم برای این مأموریت را تأمین کند؛ چون این آزمونها در سراسر کشور و در چند مرحله برگزار میشود و به بودجه نیاز دارد. قرهشیخلو با بیان اینکه کاهش بودجه مربوط به شورای توسعه فرهنگ قرآنی است، تأکید میکند: این بودجه از پنج، شش سال پیش تصویب شد، اما متأسفانه هر سال سیر نزولی دارد، چنان که در لایحه پیشنهادی دولت برای بودجه سال آینده، ۶۰درصد کاهش یافته است.
به نظر میرسد دولت بهرغم قرار دادن تکلیف قانونی بر دوش نهادهای قانونی و درخواست برای انجام فعالیتهای قانونی مؤثر، چون برگزاری نهضت روخوانی، با تخصیص ندادن بودجه به فعالیتهای مورد نظر عملاً سنگ بزرگی را جلوی فعالیتهای قرآن و عترت قرار داده است، اقدامی که تبعات ناگوار فرهنگی را به دنبال خواهد داشت.