سرویس بین الملل جوان آنلاین: وزارت دفاع روسیه دیروز در واکنش به حمله امریکاییها به مقر فرماندهی وابسته به القاعده در استان ادلب اعلام کرد حملات هوایی امریکا بدون اطلاع آنکارا و مسکو انجام شده است و تأکید کرد که هواپیماهای جنگی روسیه و سوریه اخیراً هیچ حملهای را در این منطقه انجام ندادهاند. حمله امریکاییها در شرایطی انجام شد که روسیه روز جمعه از آتشبس یکجانبه نیروهای دولت سوریه در منطقه و کاهش تنش در ادلب خبر داد. هنوز یک روز از این آتشبس نگذشته بود که شنبه شب فرماندهی مرکزی ارتش امریکا (سنتکام) نیروهای امریکایی مقر فرماندهی گروههای وابسته به گروه تروریستی القاعده را در شهر «ادلب» واقع در شمال سوریه هدف قرار دادند. نیروهای امریکایی با شش فروند موشک مقر «انصارالتوحید» وابسته به «جبهه النصره» را با هدف کشتن «ابو محمد الجولانی» سرکرده جبهه النصره هدف قرار دادند. این اقدام بنابر اعلام رسانههای وابسته به معارضان سوری به کشته شدن ۴۰ نفر از تروریستها منجر شده ولی هنوز گزارشی در این باره که جولانی کشته شده یا نه منتشر نشده است. وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) تأیید کرده که در پی حمله به ادلب، شماری از فرماندهان القاعده از پای درآمدهاند. امریکا در حالی هدف حمله اخیر خود را کشتن الجولانی اعلام کرده که فوریه گذشته (بهمن ۱۳۹۷) نیز شایعاتی در مورد کشته شدن یا زخمی شدن الجولانی منتشر شده بود. در آن زمان یک منبع بیمارستانی در ترکیه به خبرگزاری «اسپوتنیک» گفته بود که ابو محمد الجولانی در پی چند انفجار در شهر ادلب، به شدت زخمی و برای درمان به یکی از بیماستانهای استان «هاتای» ترکیه منتقل شده است.
آتشبس؛ گام تاکتیکی آزادی خاک
استان ادلب به عنوان آخرین پناهگاه گروههای تروریستی و مسلح، چنده ماه است که عرصه عملیات نیروهای ارتش سوریه برای آزادسازی از گروههای تروریستی است. جمعه گذشته، مرکز روسی «حمیمیم» و مأمور هماهنگی آشتی و نظارت بر آتشبس در سوریه اعلام کرد که آتشبس در ادلب از دقایق نخستین بامداد شنبه از سوی ارتش دمشق برقرار میشود.
«بثینه شعبان» مشاور سیاسی و رسانهای رئیسجمهور سوریه درباره آتشبس اخیر در ادلب با اعلام اینکه آتشبس موقت است گفته که هرگونه تصمیمی برای آتشبس در خدمت راهبرد بزرگتری به منظور آزادی تمامی خاک سوریه است و اعلام آتشبس در این شهر با تصمیم سوریه و روسیه صورت گرفته است و هیچ ارتباطی با هیچ توافقی ندارد. شعبان گفته که «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه به عراق و سوریه چشم طمع دارد. همچنین روابطی با گروههای تروریستی دارد و ارتش ترکیه در آینده باید با اجبار خاک سوریه را ترک کند.
توافق نانوشته با آنکارا
ترکیه نگران است که با ادامه حملات ارتش سوریه و آزادسازی کامل ادلب، کنترل بر کمربند امنیتی مورد نظر خود در شمال سوریه را از بین رفته ببیند از این رو میکوشد از طریق توافق آتشبس با روسها تا حد ممکن، نابودی النصره و کاهش نفوذ خود را در کمربند امنیتی شمال سوریه (شرق فرات) به تعویق بیندازد. عملیاتهای اخیر ارتش سوریه از جمله آزادی خان شیخون که دو هفته قبل انجام شد، این چشمانداز را تسریع کرده است. رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه روز جمعه در پی دیدار با «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه تأیید کرد که اوضاع سوریه به نفع آنکارا پیش نمیرود و گفت: «اگر بگوییم که تحولات جاری سوریه طبق خواسته ماست، این صحیح نخواهد بود در حال حاضر تحولات ادلب خلاف خواسته آنکاراست.» اردوغان همچنین گفت که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در اواخر سپتامبر در نیویورک با «دونالد ترامپ» رئیسجمهور امریکا درباره تحولات سوریه گفتگو و موضوعات جدید را بررسی خواهد کرد.
حمله شنبه شب امریکا به تروریستهای ادلب، اولین حمله طی ماههای اخیر است ولی مقارن شدن این حمله با آتشبسی که یک طرف آن آنکارا قرار دارد، تحولی تأملبرانگیز است. واشنگتن هرچند در ظاهر به تروریستها حمله کرد، اما با این کار، دست به تحریک تروریستهایی زد که مسکو طی دو روز گذشته با آنها به آتشبسی موقت رسیده است. «حسنی محلی»، پژوهشگر روابط بینالملل و کارشناس مسائل ترکیه روز یکشنبه در یادداشتی در پایگاه خبری المیادین درباره توطئههای مشترک ترکیه و امریکا برای طولانیتر شدن بحران سوریه در سایه مجبور شدن ارتش سوریه به پذیرش آتشبس در ادلب هشدار داد.
محلی، استقبال اردوغان از «دیوید ساترفیلد» سفیر جدید امریکا در آنکارا به محض بازگشتش از مسکو را نشانه مهمی از پایبندی آنکارا به همپیمانی خود با واشنگتن به رغم اقدامات ضد ترکیهای امریکا خوانده و میگوید: علاوه بر این اردوغان هم با «دونالد ترامپ» رئیسجمهور امریکا تماس تلفنی گرفت و دو طرف درباره افزایش حجم مبادلات تجاری تا سقف ۱۰۰ میلیارد دلار و همچنین همکاری مشترک برای مقابله با حملات نظام سوریه علیه ادلب گفتگو کردند.
به گفته محلی، تا زمانی که ایجاد منطقه امن ملازم به رسمیت شناخته شدن اشغالگری امریکا در شرق فرات توسط ترکیه باشد، لحن دوستانه کلام میان اردوغان و ترامپ حفظ خواهد شد، کما اینکه ترکیه ائتلاف واشنگتن با یگانهای مدافع خلق کرد و نیروهای دموکراتیک سوریه را هم میپذیرد زیرا هر دو کشور امریکا و ترکیه با همکاری یکدیگر برای تجزیه سوریه طبق نقشههای امریکا همکاری میکنند؛ نقشههایی که مورد حمایت انگلیس، فرانسه و رژیمصهیونیستی قرار دارد و همزمان واشنگتن و تلآویو تلاش میکنند از گسترش تسلط نیروهای الحشدالشعبی بر غرب فرات در مرز با شمال سوریه جلوگیری کنند. عبد الباری عطوان در دیدگاهی متفاوت میگوید: «آغاز همکاری و هماهنگی امریکا با ترکیه و روسیه برای سرکوب کامل گروههای تروریستی در ادلب است.» به گفته عطوان، حمله جنگندههای امریکایی به مناطق جنوبی استان ادلب یعنی مقر هیئت تحریر الشام (النصره سابق) و همچنین گروهک (تروریستی) حراس الدین میتواند بهایی باشد که امریکا برای این آتشبس با توافق آنکارا میپردازد تا ترکیه در تنگنا قرار نگیرد و مقدمهای برای اجرای توافقنامه منطقه امن در شرق فرات باشد.
«هادی محمدی» کارشناس مسائل غرب آسیا متفاوت از دیدگاه عطوان معتقد است که مدیریت بحران ادلب در آستانه پایهگذاری و ترکیه مجبور شد به دلیل شرایط ویژه و بدهکاریای که به روسیه داشت این مدل مدیریت بحران را بپذیرد؛ آنچه از آن به «گاز زدن مناطق بحران» تعبیر میشود. به گفته محمدی، در آستانه هدف این بود که با کمترین هزینه بهترین نتیجه به دست آید و از طرفی نمیخواستند انگشت در چشم اردوغان کنند. با این رویه هم به تدریج مناطق اشغالی حماه و ادلب از تروریستها خالی میشود و هم ترکیه میپذیرد و هم تروریستها به این وضعیت مرگ تدریجی عادت میکنند.
محمدی میگوید: از طرفی امریکا میبیند که پیادهنظامش در حال از بین رفتن است به همین دلیل میخواهد از آنها استفاده کند. از ادلب تا شمال حلب بیش از ۱۰۰ هزار تروریست وجود دارند و بخشی از القاعده که زیر بلیت امریکا نیست در منطقه حضور دارد، به همین دلیل امریکا فرد خاصی را میزند و به این ترتیب روال روسی- ترکی را به هم میزند.