سرویس جامعه جوان آنلاین: فقدان امام جماعت حدود ۳۸ هزار مسجد در کشور در حالی است که حدود ۱۵۰ هزار طلبه در بیش از ۵۰۰ مدرسه علمیه کشور تحصیل میکنند و در سال تحصیلی ۹۷- ۹۸، ۱۶ هزار طلبه جدید در حوزههای علمیه کشور پذیرش شدند. با یک حساب سرانگشتی پیداست که فقط تعداد طلاب محصل حوزههای علمیه نسبت به تعداد مساجد بدون امام جماعت حدود چهار برابر است. این آمار قابل تأمل یک سؤال جدی در ذهن افراد متبادر میکند و آن سؤال هم این است که ۱۵۰ هزار طلبه حوزههای علمیه کجا نماز میخوانند؟
جوانههای انقلاب اسلامی در دل مساجد زده شد و خالصترین مبارزان با رژیم پهلوی از درون همین مساجد برخاستند. در سالهای پیش از انقلاب و سالهای آغازین انقلاب و دوران هشت سال دفاع مقدس مساجد کانونی برای تمامی فعالیتهای مردمی بود. کمکهای مردم به جبههها در مساجد ساماندهی میشد؛ ثبت نام و اعزام نیروهای بسیج برای حضور در جبههها در مساجد بود و حتی گاهی مساجد به محلی برای اسکان و درمان مجروحان جنگی تبدیل میشد. خلاصه مساجد در کنار محلی برای عبادت کانونی برای همدلی و ساماندهی فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مردمی بود و هیچگاه در مسجد به روی مراجعهکنندگان بسته نمیشد. با روی کار آمدن دولت سازندگی و تغییرات ساختار در سبک زندگی جامعه و پیادهسازی مؤلفههای جوامع لیبرالی در جامعه اسلامی ایران، مساجد هم از این تغییر و تحولات بینصیب نماندند و کارکردشان از کانونی عبادی – سیاسی و مردمی به محلی برای برگزاری مجالس ختم و سوگواری تبدیل شد و بخشهایی از مساجد رویکرد تجاری یافتند. حالا در معماری برخی از مساجد پاساژها و مغازههایی تعبیه و در تهران و برخی شهرهای بزرگ دیگر سالنهایی برای برگزاری مراسم ختم و سوگواری طراحی شده که حتی ساختارشان شبیه مسجد نیست و بیشتر به سالنهای آمفی تئاتر میماند؛ با همان طراحی و با همان چیدمان میز و صندلی. اما ماجرا به همین جا ختم نمیشود، با وجودی که هدف از ساخت مسجد برقراری نماز جماعت است، حدود نیمی از مساجد کشور امام جماعت هم ندارند و در آنها نماز جماعت برپا نمیشود و دلیلش هم فقدان بودجه لازم برای پرداخت حقوق ائمه جماعت است! اینجاست که یک سؤال جدی پیش میآید، آیا روحانیون و طلبهها نماز صبح، ظهر و شب را نباید مثل خیلی از مردم در مسجد بخوانند؟! ۱۵۰ هزار طلبه اگر با لباس به مسجد بروند، هر کجا بایستند مردم هم پشت سرشان میایستند و نماز جماعت اقامه میشود، اما ظاهراً قرار نیست به همین سادگی باشد!
مساجدی که روزی یک ساعت بازند!
نام مسجد جامع خرمشهر که با ایثار و مقاومت گره خورده است، با آغاز جنگ این مسجد به کانون مقاومت ۳۴ روزه مردمی خرمشهر تبدیل شد و مرکز پشتیبانی و سازماندهی نیروهای مردمی به محلی برای تبادل اخبار، تجهیز، آموزش، جمعآوری کمکها، مداوای اورژانسی مجروحان و نگهداری موقت پیکرهای شهدا بود. با حضور مستمر شهیدمحمد جهانآرا، فرمانده سپاه خرمشهر و تعدادی از افسران ارتش و نیز استقرار بیسیم مادر در مسجد، این مکان عملاً به مقر تاکتیکی دفاع از خرمشهر تبدیل شد. مساجد و به خصوص مساجد جامع سایر شهرها هم دست کمی از مسجد جامع خرمشهر نداشتند، اما حالا با وجود رشد کمی مساجد کشور و سه برابر شدن تعداد مساجد از سال ۵۷ بهلحاظ کیفی شاهد کاهش فعالیتها و نقش محوری مساجد هستیم؛ نیمی از مساجد کشور امام جماعت ندارد و آنهایی هم که امام جماعت دارند اغلب اوقات نماز جماعت صبح را برپا نمیکنند. موضوعی که انتقاد جدی آیتالله حسین نوری همدانی را در پی داشته است.
وظیفه روحانیون برای احیای مساجد
این مرجع تقلید عالیقدر در پیامی به اجلاس روز جهانی مسجد با اشاره به لزوم فعالیت مساجد به صورت شبانهروزی تأکید کرد: «بزرگواران! امروزه وضعیت مساجد چگونه است؟! آمارها وضعیت مطلوبی را نشان نمیدهد کما اینکه اظهار داشتند از ۷۵ هزار مسجد کشور شاید نیمی از آنها فاقد امام جماعت باشد! همه بدانید از اصلیترین وظایف روحانیت، احیای مساجد است و هر روحانی باید سعی کند در کنار دیگر فعالیتهای علمی و دینیاش در یک مسجد مستقر شود و خود را در معرض ملاقات مردم بگذارد تا مردم دلگرم شوند و حضورشان در مساجد بیشتر شود.»
بنابه تأکید ایشان عموم برنامههای دینی مردم باید در مساجد شکل بگیرد، ایجاد هستههای فرهنگی برای جوانان و تعلیم قرآن و معارف اسلامی و احکام دینی به آنها باید در دستور کار باشد و هیئات مذهبی و سنتی که معمولاً بهطور هفتگی و در طول سال فعال هستند باید در مساجد برگزار شود.
این مرجع عالیقدر تصریح کرد: «از ظرفیت مساجد باید حداکثر بهرهوری انجام شود و اینطور نباشد که مساجد نیم ساعت فقط موقع نماز باز باشند و بعد همه را بیرون کنند بلکه در مساجد حتیالمقدور باید ۲۴ ساعته باز باشد.»