نفت ایران در مسیر پکن

سرویس اقتصادی جوان آنلاین: چین با وجود خودکفایی در بسیاری از بخش‌های صنعت نفت، همچنان نیازمند تجهیزات خارجی و فناوری‌های پیشرفته وارداتی بوده تا در اکتشاف و تولید نفت از آن‌ها بهره ببرد. بدین ترتیب صنعت نفت چین از جنگ تجاری کنونی با کاخ سفید آسیب خواهد دید. جنگ تجاری این دو غول اقتصادی دنیا نیز به سقوط قابل توجه قیمت نفت منجر شده است.
هراس از کاهش رشد اقتصاد جهانی و تقاضای انرژی، مهم‌ترین دلایل کاهش قیمت نفت بوده است. چین هم‌اکنون یکی از خریداران نفت امریکا است. واشنگتن از صدور نفت برای متعادل کردن کسری تجاری خود با شرکایش بهره می‌برد. امریکایی‌ها تلاش می‌کنند تا نفت خام و ال‌ان‌جی بیشتری به چینی‌ها بفروشند. به نظر می‌رسد پکن تمایلی به تصویب تعرفه بر محموله‌های نفتی امریکا ندارد.

حمله به نفتکش‌ها
در شرایط کنونی، ثبات در منطقه خاورمیانه به نفع چین و سایر مشتریان نفت خواهد بود. تنش‌های کنونی تنها با مذاکره و دیپلماسی حل و فصل خواهد شد و ایجاد تنش یک چالش بزرگ برای کشور‌های منطقه و خریداران نفت خاورمیانه است.
با افزایش تنش‌ها و حمله به نفتکش‌ها، فروش نفت ایران در بازار‌های رسمی تقریباً غیرممکن شده است. جنگ تجاری ایالات متحده و چین باعث شده تا تهران از روش‌های خاکستری برای فروش نفت به چین بهره ببرد. اگر تنش‌های کنونی تداوم یابد، حضور فعال چین در منطقه ادامه خواهد یافت. رشد اقتصادی چین که به کمترین میزان در پنج سال اخیر کاهش یافته، باعث شده تقاضای نفت چینی‌ها افزایش یابد.
چینی‌ها معتقدند اقدامات بین‌المللی ترامپ به ویژه تحریم ایران به افزایش بی‌ثباتی در خاورمیانه و بازار‌های انرژی منجر شده است. اقدامات احتمالی ایران در بستن تنگه هرمز می‌تواند منافع ملی پکن را به مخاطره اندازد. چینی‌ها معتقدند تنگه هرمز نباید توسط یک کشور ثالث اداره شود. سیاستمداران چینی اعلام کرده‌اند در سایه جنگ تجاری پکن و واشنگتن، مداخله نظامی ایالات متحده در تنگه هرمز می‌تواند در جهت کنترل رشد اقتصادی چین صورت گیرد. در ژوئن امسال، دونالد ترامپ اعلام کرد دو کشور چین و ژاپن باید از نفتکش‌های خود در تنگه هرمز حفاظت کنند. موضع‌گیری مقامات امریکایی در مورد حمله به نفتکش‌ها و تصرف چند کشتی نشان داد که امریکایی‌ها نمی‌خواهند که هژمونی خود را در منطقه خلیج‌فارس از دست دهند. هرچند آن‌ها تمایلی به زدوخورد نظامی با تهران به ویژه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ میلادی ندارند.

روابط راهبردی ایران و چین در حوزه انرژی
حوزه انرژی می‌تواند یکی از زمینه‌های کلیدی در همکاری‌های ایران و چین باشد. اگرچه فناوری‌های شرکت‌های چینی نسبت به شرکت‌های اروپایی و امریکایی به ویژه در بخش میدان‌های آب‌های عمیق در سطح پایین‌تری قرار دارد، اما با خروج شرکت‌های غربی از سرمایه‌گذاری در ایران، راه برای نقش‌آفرینی چینی‌ها در بخش حفظ سهم بازار و میزان تولید نفت و گاز فراهم شده است.
با آغاز تحریم نفت ایران، شاهد افزایش قیمت جهانی نفت خام بودیم، اما با لغو تدریجی معافیت‌های خریداران نفت ایران، شاهد تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت‌ها نبودیم. کاهش رشد اقتصاد جهانی در ماه‌های اخیر باعث شده تا تقاضای نفت و به دنبال آن قیمت طلای سیاه کاهش یابد. کارشناسان معتقدند عکس‌العمل‌های اخیر پکن در برابر اعمال تعرفه‌های واشنگتن می‌تواند به افزایش واردات نفت چشم بادامی‌ها از ایران منجر شود.

پیامد‌های تحریم ایران
تحریم‌های ایالات متحده علیه صدور نفت ایران، علاوه بر کاهش چشمگیر تولید و صادرات این کالا، باعث شده تا رقبای این کشور به سرعت سهم بازار ایران را تصاحب کنند.
لغو معافیت‌های خریداران نفت ایران نیز باعث شد که صدور نفت ایران به بازار‌های رسمی، دشوارتر از همیشه شود. به همین دلیل، تهران به فعالیت در بازار خاکستری نفت به ویژه در بازار‌های شرق آسیا روی آورده است. چینی‌ها روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت‌خام وارد می‌کنند که ۵۰۰ هزار بشکه آن از ایرانی‌ها خریداری می‌شود. در ماه آوریل، شاهد اوج‌گیری میزان واردات نفت چین از ایران بودیم، اما در ماه می، مقدار خرید نفت ایران با کاهش روبه‌رو شد. در سال ۲۰۱۷ میلادی نیز میانگین واردات نفت چین از ایران ۵۰۰ هزار بشکه بوده است. در ماه‌های اخیر و به ویژه در سایه جنگ تجاری چین و امریکا، راه برای صدور بیشتر نفت ایران به کشور چین هموار شده است. تولیدکنندگان امریکایی و عربستان، دو رقیب نفت ایران در بازار چین محسوب می‌شوند.
چینی‌ها هیچگاه و حتی پس از پایان معافیت‌های تحریمی کاخ سفید در ماه می‌امسال، خرید نفت از ایران را متوقف نکرده‌اند. پس از اعلام راهبرد به صفر رساندن صادرات نفت ایران و اعمال فشار حداکثری نیز چینی‌ها حاضر به توقف خرید نفت از ایران نشده‌اند. هم‌اکنون چینی‌ها مهم‌ترین خریدار نفت ایران هستند و آن‌ها با اعلام بی‌توجهی به تحریم‌های واشنگتن از سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در ایران خبر می‌دهند. با استفاده از یوآن در تجارت با ایران، امکان تداوم خرید نفت ایران در بازار‌های خاکستری مهیا شده است. آن‌ها در برابر خرید نفت عربستان نیز از یوآن استفاده می‌کنند. البته دارندگان یوآن بر‌خلاف یورو و دلار از آزادی عمل کمتری برخوردارند. کاهش مصنوعی ارزش یوآن از مهم‌ترین انتقادات مطرح شده توسط واشنگتن در برابر پکن محسوب می‌شود.
منبع: Uwidata