سرویس ورزشی جوان آنلاین: بهترینهای جهان در چین گردهم آمده بودند تا برای نشان دادن قدرت خود در بسکتبال با هم مبارزه کنند. هجدهمین دوره جام جهانی بسکتبال دیروز به پایان رسید و از هفت سهمیه المپیک توزیع شده در این دوره یک سهمیه سهم بسکتبال کشورمان شد. بسکتبالیستهای ایرانی که همانند سایر تیمها برای گرفتن جواز حضور در جام جهانی راه سخت و طولانی را طی کردند با ترکیبی از جوانان و دو ملیپوش باتجربه به چین رفتند و برای رقم زدن بهترین نتایج تلاش کردند. همگروهی با پورتوریکو، تونس و اسپانیا باعث شد خیلیها منتظر تاریخسازی تیم ملی باشند، اما در نهایت تیم مهران شاهینطبع نتوانست به جمع تیمهای برتر جام جهانی صعود کند. سه شکست در مرحله گروهی، ایران را به گروه بازندهها فرستاد تا شانس صعود به المپیک همچنان حفظ شود. رقابت میلیمتری با چین برای گرفتن سهمیه تا ثانیههای پایانی ادامه داشت تا اینکه بالاخره انگیزه، تلاش و غیرت ملیپوشان و کادرفنی به ثمر نشست. المپیکی شدن بسکتبال پس از دو دوره غیبت تازه شروع کار است؛ تیم ملی در توکیو ۲۰۲۰ نیز با سرمربی ایرانی به جنگ رقبا خواهد رفت. شاهینطبع، سرمربی تیم ملی بسکتبال در گفتگو با «جوان» از جام جهانی، گرفتن سهمیه المپیک و سال سخت پیش رو میگوید.
راه سخت صعود به المپیک را چگونه طی کردید؟
این موفقیت حاصل تلاشی دستهجمعی بود که در ۲۰ ماه اخیر انجام شد. در این مدت هر کس به سهم خود کوشید؛ در مرحله اول پنجرههای انتخابی جام جهانی بود که پشت سر گذاشتیم. راه خیلی سختی را پشت سر گذاشتیم. در این مدت جابهجایی و نوسان زیادی را تجربه کردیم. با این حال ملیپوشان ایران لیاقت خود را ثابت کردند و جواز حضور در جام جهانی چین را به دست آوردند. به عقیده من در جام جهانی بازیهای خوب و باکیفیتی را ارائه کردیم. در بازیهایی هم که نتیجه به نفع ما تمام نشد عملکرد خوبی داشتیم و همین مسئله سطح توقعات را از تیم ملی بالا برد. در مجموع در طول جام جهانی نمایش قابل قبولی داشتیم.
پس از دو شکست در دو بازی اول کار تیم ملی بسیار سخت شد و خیلیها دیگر امیدی به کسب سهمیه المپیک نداشتند. شما به عنوان سرمربی فکر میکردید این اتفاق بزرگ رقم بخورد؟
بچهها کار بزرگی کردند و حالا ایران یکی از تیمهایی است که سهمیه مستقیم بازیهای المپیک را گرفتهاند. برای گرفتن سهمیه شانس داشتیم، اما با توجه به شرایطی که چین به وجود آورده بود شانسمان کم بود. چینیها در گروهبندی هم اعمال نفوذ کردند و خود را سرگروه گذاشتند. سیدبندیها به نفع چینیها شده بود. بقیه گروهها هم شرایط یکنواختی داشتند و پیشبینی نتایج سخت بود. میزبان با آن همه هزینهای که کرده بود تلاش میکرد به هر شکل سهمیه را بگیرد. شاید اگر تمرکز بیشتری داشتیم میتوانستیم در مرحله مقدماتی جام جهانی به جمع ۱۶ تیم برتر راه پیدا کنیم و یک افتخار بزرگ دیگر را نیز رقم بزنیم.
میزبانی چینیها در این دوره حرف و حدیثهای زیادی را به همراه داشت. آنها به غیر از بحث قرعهکشی مسابقات، در چینش داوران هم بیطرف نبودند. اعتراضهای شما به این مسئله ثمری هم داشت؟
بله آنها بعضاً کارهایی را انجام میدادند که به سود خودشان بود و به ضرر بقیه. مثلاً در بازی نخست ایران، داور مسابقه چینی بود! در حالی که ما اعتراض کردیم و گفتیم چه دلیلی دارد وقتی ایران و چین به عنوان دو تیم اصلی آسیا با هم رقیب هستند داور چینی برای ما بگذارند؟ در صورتی که همه میدانستند رقابت اصلی بین ما و چین است. قضاوت داور چینی شبههبرانگیز بود، اما به هر صورت میزبان حمایت میشد و فدراسیون جهانی بسکتبال نگاه ویژهای به این کشور دارد چراکه چینیها برای فیبا از نظر اقتصادی، مارکتینگ و جذب هوادار بسیار مهم هستند. در حال حاضر بسکتبال ورزش اول چین محسوب میشود. تمام بازیها سالن مملو از جمعیت بود و این تورنمنت بینالمللی کم از جام جهانی فوتبال نداشت. این موارد همه در تصمیمات فیبا هم قطعاً تأثیرگذار است. فدراسیون جهانی روی بحث اعتراضها حساس است و اجازه اعتراض در مورد مسائل مختلف را به تیمها نمیدهد. در طول بازیها فقط سعی کردیم اعتراضمان را در مصاحبههای مطبوعاتی نشان دهیم و البته فیبا هم به ما تذکر داد که دیگر در مورد اعتراضها حرف نزنیم. منتها اعتراضهایمان در بازیهای بعدی کمی تأثیر گذاشت و خصوصاً در دو بازی آخر در بحث انتخاب داوران دقت بیشتری شد. فیبا دنبال حاشیهسازی نیست و میخواهند حساسیتها کمتر شود.
از بازی با پورتوریکو و اتفاقات آن بازی بگویید. چطور در دقایق پایانی نتیجه را به حریف واگذار کردیم؟
بازی خوبی بود، بازیکنان شروع خوبی داشتند و توانستند فاصله امتیازی را بالا ببرند. این قضیه در نیمه اول بود، ولی در نیمه دوم فشار دفاعی پورتوریکو بالا رفت. آنها با بازیکنان باتجربهای که داشتند توانستند به تدریج بازی را از دست بازیکنان ایران درآورند. خودم هم فکر نمیکردم در آخر بازی نتیجه را به نفع خود تمام کنند. در آخر بازی اتفاقاتی رخ داد که موجب شد ما نتیجه را از دست بدهیم.
چه اتفاقاتی؟ از دست دادن نتیجه در کوارتر چهارم به خستگی بازیکنان برمیگشت؟
بحثهای تاکتیکی و تکنیکی بود. ارتباطی که کنار زمین با بازیکنان برقرار میکنید دو سویه است. مربی در بحث تعویضها از بازیکن سؤال میکند و شرایط بازی را در نظر میگیرد. شاید بازیکنی دقایق زیادی روی نیمکت بوده باشد، ولی در آن لحظه نتواند کمکی به تیم کند. در مجموع یک سری پیشبینیها را انجام میدهید که شاید درست از آب دربیاید و شاید هم غلط.
بازی با تونس چطور گذشت؟ خیلیها پیروزی در این بازی را صد در صد میدانستند.
در مصاف با تونس کمی تحت تأثیر بازی اولمان بودیم، ولی فراموش نکنیم که تونس هم تیم بسیار خوبی است و در جریان بازی از لحاظ فنی از ما قویتر ظاهر شد. آنها که برد ما را قطعی میخوانند اگر اطلاعات بیشتری نسبت به حریفانمان داشتند زود قضاوت نمیکردند. شرایط تیمها را باید در نظر گرفت؛ اینکه چه بازیهای تدارکاتی را پشت سر گذاشتهاند، چه نفراتی دارند و چه عملکردی داشتند. مربیان ایران پیگیر نتایج حریفان و عملکردشان بودند، همه آمار و ارقام آنها را به طور دقیق آنالیز کردیم. میدانستیم که تونس حریف باتجربهای است و قهرمان آفریقا شده. تونس تیم کمی نیست.
بحث تعویضها و تصمیمات در لحظات پایانی در دو بازی اول مطرح شد. این انتقادات را میپذیرید؟
تعویض بازیکنان برعهده سرمربی است و به عقیده من نباید زیاد در خصوص آن صحبت کرد. وارد این بحث نمیشوم و پاسخی برای این انتقادها ندارم. مسائل فنی برعهده مربی است چراکه مربی نزدیکترین فرد به تیم و بازیکنان است. کار کوچینگ را باید به مربی واگذار کنند.
با این حال نمایش تیم ملی بسکتبال مقابل اسپانیا تحسینبرانگیز بود. توانایی غلبه بر این تیم را داشتیم؟
با توجه به بازی بچهها معتقدم باید اسپانیا را شکست میدادیم. در دو دقیقه پایان بازی یکی دو توپ از دست رفته داشتیم و همین مسئله کار را خراب کرد و الا بازی با اسپانیا را نیز میتوانستیم با برد پشت سر بگذاریم، همانطور که نیجریه و روسیه را در بازیهای تدارکاتی برده بودیم و در دیدار با لهستان هم بازی درخشانی داشتیم. بردن اسپانیا خیلی عجیب و غریب نبود. تا دو دقیقه پایانی کار را به خوبی پیش بردیم، ولی نتوانستیم نتیجه مدنظرمان را بگیریم. درواقع همان در دو دقیقه آخر اختلاف بسکتبال ایران با اروپا و تیمی چون اسپانیا معلوم شد. فاصله ما با آنها خیلی زیاد است و این فاصله با یک یا دو سال تمرین پر نمیشود. رسیدن به سطح اسپانیا و بسکتبال اروپا کار سختی است. اگر امکاناتی که در اختیار آنهاست، بازیهای فشردهای که دارند، تورنمنتهایی که در آن شرکت میکنند و لیگ خوبی که دارند را بررسی و کارشناسی کنیم به این فاصله زیادی پی میبریم.
از عملکرد همه بازیکنان راضی هستید؟ صمد نیکخواه و حامد حدادی به عنوان دو بازیکن باتجربه تیم چه نقشی در صعود به المپیک داشتند؟
جام جهانی بود و میدان بزرگی برای همه بازیکنان. برخی از ملیپوشان تجربه حضور در این میدان را نداشتند یا کمتجربه بودند. از آنها توقعات کمتری داشتیم و بعضیها هم تجربه بیشتری داشتند. برایم مهم این بود که بازیکنان همبستگی خیلی خوبی داشتند و تمام هم و غم خود را برای تیم گذاشتند. اگر اشتباهی هم صورت میگرفت ناشی از بیتجربگی بود.
تورنمنتهای تدارکاتی اروپایی پیش از شروع جام جهانی تا چه حد در آمادگی تیم تأثیر داشت؟
بازیهای تدارکاتی برای جام جهانی نسبتاً مناسب بود، ولی چند تورنمنت اروپایی که داشتیم برایمان حکم مسکّن را داشت. این مسابقات در طول سال باید تداوم داشته باشد و بازیکنان برای حفظ آمادگی باید در تورنمنتهایی از این دست شرکت کنند. تحت فشار بودن بازیکنان، قرار گرفتن در کوران مسابقات و بازی با تیمهای بزرگ در بسکتبالمان باید به صورت یک عادت دربیاید. این مشکل در بسکتبال آسیا و به ویژه در غرب آسیا وجود دارد. ضمن اینکه لیگ برتر هم هر قدر باکیفیتتر باشد کمک بیشتری به تیم ملی میکند.
شیوه جدید انتخاب تیمها برای حضور در جام جهانی چه نقشی در عملکرد تیم ملی کشورمان داشت؟
با تغییراتی که فیبا در رقابتهای انتخابی اعمال کرد کار سخت شد، ولی جنبه مثبتش برای ما این بود که تیم ایران را در کوران بازیها قرار داد. کمبود بازی همیشه یکی از دغدغههای ما بوده، ولی حضور در رقابتهای انتخابی از این حیث به سود ما تمام شد. خیلی از تیمها ملزم به حضور در ایران و بازی مقابل ما شدند. در طول رقابتهای انتخابی فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشتیم، ولی بر این باورم که به خوبی توانستیم از این بازیها برای پیشرفت و رسیدن به هماهنگی استفاده کنیم.
در مدت زمان برگزاری جام جهانی و پس از شکست برابر پورتوریکو و تونس، هجمه زیادی علیه کادرفنی در رسانهها و به ویژه در فضای مجازی به راه افتاد. چطور این شرایط را مدیریت کردید که هم تیم آسیب نبیند و هم تمرکز مربیان تا بازی آخر حفظ شود؟
با عادیسازی شرایط را کنترل کردیم. این اتفاقات تنها در حوزه بسکتبال و ورزش نمیافتد. هجمههای فضای مجازی ویروسی است که کل مملکت را فراگرفته و امروزه سیاستمداران، فعالان اقتصادی و اجتماعی با این معضل دست و پنجه نرم میکنند. علاوه بر فضای مجازی، برخی رسانهها به جای آنکه حامی ورزشکاران و مردم باشند با این مسائل در تضاد هستند. حتی برخی برنامههای رادیویی و تلویزیونی و شبکههای مجازی را طوری طراحی میکنند تا به مسائل دیگر توجه شود. حالا در بسکتبال از برخی افراد استفاده میکنند؛ هر کسی نمیتواند تیم کشورش را دوست نداشته باشد، هر کسی نمیتواند منافع ملی را در نظر نگیرد و هر کسی نمیتواند از تیم ملی کشورش متنفر باشد. این افراد میتوانند یک بازیکن یا مربی ناراضی باشند یا حتی یک رسانه پاکتی. این مسائل را برنامهریزی کردهاند.
هدف این افراد از طرح مسائل حاشیهای و انتقادهای غیرکارشناسی چیست؟
به نظرم هدفشان اجرای مسائل پشت پرده است، مسائلی که فقط مختص تیم ملی بسکتبال نیست و موارد کلان ورزش را هدف قرار دادهاند. در تمام بخشهای جامعه چنین افرادی وجود دارند و رشتههای دیگر ورزشی نیز با چنین افرادی مواجه هستند. حتی در حوزه اقتصادی نیز این معضل دیده میشود، یکسری افراد هستند هر فردی که تفکر اقتصادی بهتری دارد از طریق برخی ابزارها برایش مانعتراشی میکنند. خودم به خاطر تجربه و سن و سالم تلاش کردهام که این موارد و مسائل را به بازیکنانم انتقال دهم. به آنها گوشزد کردهام که در چه شرایطی قرار داریم، چطوری باید در جام جهانی با چنین پدیدههایی برخورد کنیم و چگونه تحت تأثیر این جریانات قرار نگیریم. خوشبختانه به خاطر دید ملی که ملیپوشان ایران داشتند، بهرغم دلخوریهایی که از این مسائل برایشان پیش آمده بود روی بازیها تمرکز کردند و هرچه پیش رفتیم عملکردشان هم بهتر و بهتر شد.
آسان جلوه دادن صعود به المپیک یکی دیگر از این موارد است. در صورتی که گرفتن تنها سهمیه آسیا آن هم در حضور چین به این راحتیها نیست.
این اظهارات غیرحرفهای است. رسیدن به این هدف کار سختی بود که خوشبختانه ما از پس آن برآمدیم. باید خدا را شاکر باشیم و این افتخار فردی نبوده است. این موفقیت برای کشورمان است و همه ملیپوشان افتخار میکنند که توانستهاند در حوزه ورزش و بسکتبال افتخاری برای وطن شان به دست بیاورند. خیلیها در حوزههای دیگر برای کشور فداکاری میکنند و بچههای تیم ملی نیز در حوزه ورزش کار بزرگی انجام دادند. امیدوارم مسئولان هم به بسکتبال نگاه و توجه ویژه داشته باشند.
در این مدت حمایت لازم از شما به عنوان یک مربی ایرانی صورت گرفت؟ شاید اگر سرمربی تیم ملی خارجی بود برخی از انتقادها اصلاً مطرح نمیشد.
این مسئله ابعاد مختلفی دارد. فراز و نشیبهای زیادی وجود داشت، ولی به عقیده من فدراسیون بسکتبال، کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش تا آنجا که در توانشان بود روی این موضوع پافشاری کردند و کوشیدند تا اتحاد تیم حفظ شود. انتظار کلی از مسئولان دارم. وضعیت کلی بسکتبال نیازمند توجه است. ما المپیک را پیش رو داریم. دکتر طباطبایی دو سال است به دنبال گرفتن سالن شیرودی برای بسکتبال است، ولی یکسری افراد مانع شدهاند. توقع من از مسئولان، از شخص وزیر و رئیس کمیته ملی المپیک این است که به این مسئله ورود کنند.
ادامه حضورتان در تیم ملی به عنوان سرمربی قطعی شده است. برای بازیهای المپیک چه برنامهای دارید؟
در این خصوص باید جلساتی برگزار شود و شرایط از هر نظر مورد بررسی قرار گیرد. از بعد فنی باید برای تقویت تیم تلاش کرد. تدارک بازیهای دوستانه خوب خارجی باید در دستور کار باشد. امیدواریم در تورنمنتهای خوب شرکت کنیم.
پذیرفتن هدایت تیم شهرداری گرگان برای خیلیها عجیب بود. چطور شد که تصمیم گرفتید در فصل جدید لیگ برتر هدایت تیم پرهوادار گرگان را قبول کنید؟
در صحبتی که با آنها داشتم قرار شد هر کمکی از دستم بربیاید برای این تیم انجام دهم. گرگان بسکتبال و مربیان خیلی خوبی دارد و سالها برای بسکتبال این شهر زحمت کشیده شده. دنبال این نیستم که برنامههای بسکتبال گرگان را مختل کنم. این شهر طرفداران زیادی دارد و عاشق بسکتبال هستند. برایم بسیار قابل احترام هستند. تلاش میکنم همبستگی را دوباره بین بازیکنان شهرداری گرگان ایجاد کنم.
برگزاری لیگ باکیفیت چه نقشی در پیشرفت تیم ملی در سال المپیک دارد؟
قطعاً کمک بزرگی برای تیم ملی محسوب میشود. این یکی از همان فاکتورهایی است که فدراسیون باید به آن بپردازد. یکی از برنامههای فدراسیون برای حضور قدرتمند تیم ملی در بازیهای المپیک میتواند برگزاری هرچه باکیفیتتر لیگ برتر باشد.
احتمال دعوت بازیکنان جدید به تیم ملی وجود دارد؟
بستگی به خود بازیکنان دارد. شرایط تیم ملی به نوعی است که همه دوست دارند این پیراهن را به تن کنند. خیلیها این حق را برای خود قائل هستند که باید به تیم ملی دعوت شوند. من کسی نیستم که درهای تیم ملی را به روی بازیکنان ببندم. مطمئن باشید هر بازیکن را بر اساس دلایل منطقی دعوت میکنیم.