سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: از مقابل اسباببازی فروشی که خودم به آن آقا خرسه میگفتم میگذشتم که دختر بچهای دو، سه ساله با پیراهن صورتی روباندوزی شده با موهای خرمایی رنگ که چتریهایش را گل سری (گیره سری) به شکل گل رز کنار زده بود، نظرم را به خود جلب کرد که مدام به مادرش میگفت: «من این عروسک خرس را میخواهم، این عروسک با آنهایی که دارم فرق میکند، باید برایم بخریش.» مادرش هم هرچقدر در تلاش بود که او را از جلوی ویترین مغازه دور کند اجازه نمیداد و بیشتر دست مادرش را برای بردن به داخل مغازه میکشید و صدایش را بلندتر میکرد. پایش را دریک کفش کرده بود و عروسک را میخواست.
چه پاسخی به فرزندان لجبازمان بدهیم؟
همه ما با رفتار لجبازی و گستاخی کودکان مواجه شدهایم. مخالفت کردن یا عدم توجه همیشه به معنی لجبازی نیست بلکه مخالفتهای جزئی یک روند طبیعی در رشد کودک است که نگرانی خاصی ندارد. به خصوص زمانی که از آنها چیزی طلب میکنید یا با دیگر همسن و سالانشان همبازی میشوند از این جملهها که «این عروسک منه»، «توپ منه»، «مال منه» و... استفاده میکنند و بیشتر وقتها برای انجام هر کاری تنها جواب نه! میدهند. سؤالی که اینجا مطرح میشود این است که پدر و مادرها در برابر این نوع رفتار کودکانشان باید چه عکسالعملی داشته باشند و چه پاسخی به فرزندانشان بدهند؟ در پاسخ به این دسته از سؤالات والدین باید گفت لجبازی در کودکان از یکسالگی شروع میشود و در سنین دو تا سه سالگی شدت پیدا میکند و حس مالکیت روی وسایل، خوراکی یا هر چیزی که به آنها متعلق است ایجاد میشود.
لزوم حفظ آرامش در برابر رفتار لجبازانه کودکان
زمانی که ما به عنوان پدر و مادر کودک کنترل عصبانیت خود را از دست میدهیم از فرزندان هم انتظاری غیر از این نباید داشته باشیم. پس همواره باید تلاش کنیم در تمامی رفتار و اعمال خود مقابل کودکان الگویی خوب و مناسب باشیم. در وهله اول والدین باید در نظر داشته باشند که این نوع رفتار در حالت نرمال جزئی از مرحله رشد فرزندشان است و باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند و آرامش خود را در برابر رفتار لجبازانه آنها حفظ کنند، چراکه هرگز نباید نقش مهم و تأثیرگذار والدین را به عنوان اولین الگوی زندگی کودکان از یاد برد.
این خودشان هستند که صدمه میبینند
توجه به این مهم داشته باشید که در صورت بروز افراطی رفتار لجبازی، خیلی سریع باید مورد بررسی و درمان قرار بگیرد، چراکه نهادینه شدن این صفت در کودک باعث میشود به مرور زمان به خصوص در سنین بزرگسالی حقیقت را نادیده بگیرند و تنها نظر خود را با پافشاری اعمال کنند. جدا از اینکه این کارشان صحیح است یا غلط، در نهایت این خودشان هستند که صدمه میبینند.
جملات خود را از حالت سؤالی تغییر دهید
لجبازی در کودکان گاهی با بهانهگیری توأم میشود که علت همین بهانه هم میتواند ناشی از وجود ناراحتی یا بروز بیماری در کودک باشد که باید مورد واکاوی قرار گیرد. برای آموزش احساس تصمیمگیری در کودکان و اینکه کمتر لجبازی کنند بهتر است والدین جملات خود را از حالت سؤالی تغییر دهند. مثلاً بگویند: «دختر گلم دوست داره الان بازی کنه.» در زمان اوج لجبازی کودک، والدین باید علاوه بر حفظ آرامش خود خواسته آنان را ارزیابی کنند که در صورت غیرمعقول و خطرناک بودن سعی نمایند حواس فرزند را نسبت به موضوعی دیگر پرت کنند تا توجه کودک نسبت به خواستهاش کاهش یابد.
از تکنیک محروم کردن کودک استفاده کنید
اگر کودک زیاد گریه یا جیغ و داد کرد به او بگویید: «تا زمانی که آرام نشدی به حرفهایت گوش نخواهم کرد»، «تا وقتی که ساکت نشدی من چیزی نمیشنوم»، «تنهایت میگذارم، هر وقت آرام شدی بیا با هم صحبت کنیم» و... در صورت عملی نشدن این رفتار از تکنیک محروم کردن کودک استفاده کنید و زمانی که قصد دارید این کار را انجام دهید توجه داشته باشید که رفتار ناپسند او را مورد انتقاد قرار دهید نه اینکه شخصیت کودک را زیر سؤال ببرید. به جای اینکه به او بگویید: «خیلی بچه بدی هستی» بهتر است بگویید: «من از طرز حرف زدن تو خوشم نمیآید و این رفتار درستی نیست...»
معمولاً کودکی که در آن لجبازی نهادینه شده است و والدین هم نسبت به رفتارش توجهی ندارند، به مرور زمان رفتاری تندخو، گستاخانه و غالباً توهینآمیز پیدا میکند و در صورت برآورده نشدن خواستهها یا حتی عدم توجه به آنها به خشونت روی میآورد تا هویت مستقل خود را به پدر و مادر نشان دهد.
علت را شناسایی کنید
ممکن است این نوع رفتار تا زمان بزرگسالی همراه او باشد و در صورت کنترل رفتار لجبازی و گستاخی در خانواده فرد تلاش میکند این نوع رفتار را در محیطی غیر از خانواده و در مقاطع مختلف زندگی و در جایی دیگر به جریان بیندازد. مسلماً جامعه هم در مقابل چنین رفتاری سکوت نخواهد کرد، بنابراین خود شخص است که متضرر میشود و آسیب میبیند. همواره والدین باید توجه داشته باشند در صورت بروز نامتعارف رفتار لجبازی و گستاخی به خصوص در همان سنین پایین و کودکی حتماً علت را شناسایی و درصدد رفع آن تلاش کنند. عمدهترین و اصلیترین علت لجبازی کودکان نشئت گرفته از بیتوجهی والدین نسبت به احساس فرزندانشان است. زندگی که پدر و مادرها در جامعه امروزی در پیش گرفتهاند، غرق در مشغلهکاری و روزمرگی است و امروزه خانوادهها با این سبک و سیاق روبهرو هستند. والدین شاغل کمتر زمانی پیدا میکنند تا با کودکان خود وقت بگذرانند و به آنها توجه کنند. همین امر باعث بروز لجبازی در کودک کم سن و سال میشود، چراکه کودک هم درصدد تلافی است که در زمان حضور والدین کنار خود آنها را با لجبازی تنبیه کند. در این خصوص توصیه روانشناسان و مشاور خانواده به والدین این است که زمان بیشتری برای رفع نیاز عاطفی و احساسی کودکشان بگذارند.
لجبازی کودکان نتیجه خشونت رفتاری شماست
از جمله دلایل دیگر بروز لجبازی در کودکان وجود خشونت در رفتار والدین نسبت به یکدیگر و وجود مشاجره و بحثهای خانوادگی است که تأثیر مستقیمی روی رفتار کودک میگذارد. والدین باید توجه داشته باشند که در صورت وجود این نوع رفتارها بین خود آن را از بین ببرند تا فرزندشان الگو نپذیرد. ختم کلام اینکه به رفتار کودکان در سنین یک تا سه سالگی باید توجه ویژه داشت و در برخورد با آنها آرامش و صبوری بیشتری در کنترل هیجانات و رفتار خود به خرج داد، چراکه آنها از ما الگو میپذیرند و همین الگوپذیری اگر در مسیر نادرست باشد میتواند راه زندگی آینده آنان را تحت تأثیر قرار دهد.