سرويس ايران جوان آنلاين: فصل برداشت محصول که نزدیک می‌شود دست و دلشان می‌لرزد که امسال قرار است بدون داشتن امکانات برای خشک کردن محصول زرشک و عرضه آن به بازار متحمل چه رنج‌هایی شوند. خراسان جنوبی قطب تولید زرشک است، اما متأسفانه مشکلاتی که بر شاخه‌های تازه زرشک گل می‌کند از جمله نبود بارگاه‌ها برای خشک کردن این محصول، خشکسالی و سرمازدگی و حضور دلالان موقع برداشت محصول بر سر زمین کشاورزی نفس باغ‌های زرشک را گرفته است و باغداران را روز به روز نگران‌تر می‌کند. همه این‌ها در حالی است که سطح زیر کشت زرشک در استان ۱۶ هزار و ۷۲۶ هکتار است و ۱۸ هزار بهره‌بردار در زمینه تولید زرشک فعالیت می‌کنند.
این روز‌ها کشاورزانی که یک سال منتظر به ثمر نشستن محصول بوده‌اند دنبال گوش شنوایی هستند که شاید راه حلی پیدا شود و سال آینده شاهد تکرار مشکلات نباشند.
یکی از کشاورزان قاینی از مشقت برداشت محصول زرشک به «جوان» می‌گوید: «برداشت محصول از سرشاخه‌های زرشک با توجه به داشتن خار‌های تیز و برنده بسیار دشوار است.»
قاسمی که گلایه‌مند از نبود طرح خرید تضمینی برای محصولات استراتژیک استان از جمله زرشک است ادامه می‌دهد: «زمان برداشت محصول زرشک نزدیک است و کشاورزان قاین مجبور هستند برای جلوگیری از تلمبار شدن محصول و پوسیدن زرشک‌ها را به انباری در قاین تحویل بدهند و سود این محصول در نتیجه این کار به جیب دیگران می‌رود.» به گفته وی دلالان زمان برداشت محصول با حضور در زمین‌های کشاورزی برای خرید زرشک اقدام کرده و کشاورزان هم از ترس دادن تلفات محصولاتشان را به قیمتی پایین به این افراد فروخته و متضرر می‌شوند.
وی با اشاره به رقم پایین وام‌های کشاورزی توضیح می‌دهد: «از سال ۸۶ تاکنون به جز یک وام ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی با بازپرداخت ۱۰ ساله وامی به کشاورزان داده نشده است.»
براتی نیز یکی دیگر از کشاورزان و باغداران زرشک است که از نبود بارگاه‌های بهداشتی و مخصوص زرشک گلایه‌مند است. وی می‌گوید: روش خشک کردن سنتی زرشک دیگر جوابگوی برداشت عمده نیست. وی با تأکید بر اینکه با وجود مشکلات، کشاورزان مجبور هستند زرشک را در خانه خشک کنند که این موضوع موجب سیاه شدن محصول و بی‌کیفیت شدن آن می‌شود، از نبود خرید تضمینی برای محصول زرشک گلایه دارد و بیان می‌کند محصولات استراتژیک خراسان جنوبی مانند زرشک، زعفران و عناب در بازار فروش ثبات قیمت ندارد و دولت باید برای این موضوع به دنبال راه حلی اساسی باشد. به گفته این کشاورز دولت باید در روستا‌هایی که محل تولید زرشک است تسهیلات در اختیار کشاورزان قرار دهد که متأسفانه این کار را انجام نمی‌دهد و در نقاطی از استان که میزان تولید این محصول بسیار اندک است امکانات به کشاورزان داده است و باید برای استفاده از امکانات فرآوری متحمل هزینه‌های گزاف شویم.
هیچ سازمانی حمایت نمی‌کند
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان زرشک و زعفران معتقد است زرشک‌کاران استان با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که هیچ سازمانی حاضر به حل این مشکلات نیست.
علی حسینی می‌گوید: «کشاورزان زرشک‌کار از یک طرف با ضایعات این محصول هنگام برداشت و از طرفی با حضور دلالان در زمین‌های کشاورزی مواجه هستند.» به گفته وی این انجمن یک نهاد مردمی است که توان سرمایه‌گذاری و بازاریابی در این خصوص را ندارد و کشاورزان نیز به تنهایی قادر به حل مشکلات موجود نیستند. حسینی با تأکید بر ایجاد تعاونی‌های فعال در روستا‌ها برای برداشت و فرآوری محصول زرشک بیان می‌کند: «باید منافع کشاورزان در قالب تعاونی‌ها دنبال شده و دست دلالان از باغ‌های زرشک قطع شود.»
به گفته وی نهاد و سازمانی برای رونق و حمایت از کشاورزی در استان نیست و سازمان جهاد کشاورزی نیز فقط راهنمای کشاورزان در خصوص شیوه‌های کشاورزی است و حتی تکنیک و روش خاص علمی ارائه نمی‌دهد. حسینی با تأکید بر این نکته که مشابه محصول زرشک خراسان جنوبی در دیگر کشور‌ها نیز کشت شده است می‌گوید: «باید روش‌های علمی کاشت این محصول را با آن کشور‌ها تطبیق داد و تجربه کسب کرد.»
راه‌اندازی ۳۴ بارگاه زرشک
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی ۳۴ واحد بارگاه زرشک در استان وجود دارد. غلامرضا قوسی با بیان اینکه برای بسته‌بندی و فرآوری زرشک و احداث بارگاه در آینده، احداث باغ زرشک از محل بند الف تبصره ۱۸ تا سقف حدود ۴۵۰ میلیارد ریال تسهیلات پیش‌بینی شده است، می‌گوید: «فرآوری ۲ هزار و ۷۷۰ تن محصول زرشک نیز امسال انجام و به علاوه ۶ هزار و ۶۰۰ تن از این محصول بسته‌بندی و صادر خواهد شد.» به گفته وی ۶ هزار و ۱۵۳ هکتار سطح زیر کشت محصول زرشک استان بیمه است و سطح خسارت دیده ۴ هزار و ۱۰۰ هکتار بوده که ۳۴ میلیارد تومان غرامت تاکنون پرداخت شده است.
آن‌طور که مدیریت باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی می‌گوید هم این سازمان خرید تضمینی در برنامه ندارد، اما به صورت توافقی و حمایتی به خرید محصولات استراتژیک می‌پردازد. رضایی معتقد است: «به تازگی جلساتی در محل مدیریت توسعه بازرگانی و اتاق بازگانی استان با حضور دست‌اندرکاران، صادرکنندگان، تولیدکنندگان و اتحادیه‌های وابسته به محصول زرشک برگزار شده است تا قیمت پایه این محصول تعیین و اعلام شود.»
به گفته وی قیمت پایه زرشک تازه که روی شاخه فروش می‌رود امسال ۱۰ هزار تومان است که به کشاورزان اعلام خواهد شد. این مسئول دلیل تعیین قیمت پایه را ممانعت از حضور دلالانی دانست که برای خرید سربزنگاه سر و کله‌شان پیدا شده و محصول زرشک را به قیمت پایینی سر شاخه خریداری می‌کنند و کشاورز هم با توجه به نیاز به نقدینگی و جلوگیری از خراب شدن محصول مجبور به فروش با سود کمتری می‌شود. به گفته وی هدف از اجرا و اعلام قیمت پایه، انحصاری کردن خرید محصول زرشک نیست بلکه برای تثبیت قیمت‌ها و بالابردن ارزش افزوده این اقدام انجام می‌شود.
رضایی خسارت سرمازدگی باغ‌های زرشک را در سال جاری ۵۹۶ هکتار و با برآورد خسارت ۸۳ میلیارد ریال اعلام می‌کند و می‌افزاید: «سازمان جهاد کشاورزی اعتباری برای جبران خسارت سرمازدگی ندارد که به کشاورزان پرداخت کند، اما از طریق وزارت جهاد کشاورزی و مدیریت بحران استانداری این موضوع پیگیری می‌شود تا از طریق کمک‌های بلاعوض و گذر از وضعیت موجود باغ‌های زرشک به حالت اول بازگردند.»
وی با تأکید بر موضوع بیمه باغ و زمین‌های کشاورزی توسط کشاورزان در استان خراسان جنوبی که شاهد حوادث غیرمترقبه زیادی است نیز می‌گوید: «چنانچه کشاورزان متحمل خسارتی خارج از سیستم بیمه شوند با توجه به میزان اعتبارات مجلس و دولت برای پرداخت خسارت اقدام می‌شود.» رضایی در خصوص ایجاد بارگاه‌های زرشک نیز توضیح می‌دهد: «در این مورد نیز جلساتی تشکیل و طرح تیپ نیز ارائه شده و موضوع در کارگروه امور زیربنای استانداری هم مطرح شده است.»
وی همچنین از ایجاد مجتمع بارگاهی در روستای شاخنات پس از مکاتبه با وزارت جهاد کشاورزی اطلاع می‌دهد که مراحل اولیه واگذاری زمین حدود ۲۰۰ متر تاکنون انجام شده و امکانات مورد نیاز برای خشک کردن و فرآوری زرشک در این مجتمع با وجود دستگاه‌های مجهز انجام خواهد شد.
