سرویس بین الملل جوان آنلاین: هرچند تظاهرات و درگیری‌ها که ظاهراً نوک پیکان آن، فساد در عراق را نشانه رفته، روز جمعه برای چهارمین روز متوالی ادامه یافت، ولی منابع امنیتی می‌گویند اوضاع امنیتی تحت کنترل است. شدت اعتراضات نیز دیروز کاهش پیدا کرد. با گذشت چهار روز از اعتراضات، محرک‌های خارجی بیش از قبل در حال نمایان شدن است. برخی برآورد‌ها نشان می‌دهد که تنها ۶ درصد از هشتگ اصلی مرتبط با تظاهرات عراق را عراقی‌ها به شبکه‌های اجتماعی ارسال کرده‌اند در حالی که سهم کاربران عربستان سعودی ۷۹ درصد است.
بغداد و شهر‌های جنوبی عراق از سه شنبه هفته قبل به صحنه اعتراضات گسترده تبدیل و استان‌های بغداد، نجف، کربلا، ذی‌قار (ناصریه) و میسان (عماره)، بابل (حِلّه) و بصره و کوت، طی چهار روز گذشته شاهد گسترده‌ترین ناآرامی‌هایی هستند که طی یک سال از روی کارآمدن عادل عبد المهدی، نخست‌وزیر عراق می‌گذرد. علت اصلی اعتراضات، فساد حکومتی است و معترضان در شعار‌های خود از شعار «العراق ینتفض» (عراق به پا می‌خیزد) استفاده کرده و خواستار «سرنگونی دولت» شده‌اند. گفته می‌شود در این اعتراضات که روز پنج شنبه به نقطه اوج خود رسید، بین ۱۱ تا ۴۶ نفر کشته شده‌اند که چند نیروی امنیتی هم در میان قربانیان هستند. ۶۰۰ نفر دیگر نیز بر اساس برآورد‌های غیررسمی در عراق زخمی شده‌اند. ناآرامی‌ها از سه شنبه قبل، بدون رهبری سازمان یافته شروع شده و معترضان می‌گویند که برای مخالفت با فقر و فساد و ضعف خدمات عمومی در عراق به خیابان‌ها آمده‌اند، معضلی که طی یک دهه اخیر در میان دولت‌های عراق همواره مطرح بوده تا جایی که «شفافیت بین‌الملل»، عراق را در رتبه‌بندی فساد در جهان، در رتبه‌های بالای خود قرار داده است. بر اساس گزارش سال ۲۰۱۷ شفافیت بین‌الملل، عراق از بین ۱۸۰ کشور جهان، در رده ۱۶۹ قرار دارد. روز پنج شنبه در حالی که نا آرامی‌ها در عراق به اوج خود رسیده بود، شورای مبارزه با فساد عراق، با حضور عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر تشکیل جلسه داد و از برکناری هزار کارمند به دلیل فساد خبر داد. در جریان اعتراضات روز پنج شنبه در شهر دیوانیه در ۱۶۰ کیلومتری جنوب بغداد، دو مأمور پلیس و دو تظاهرکننده کشته شدند. در حله یک نفر از معترضان و در بغداد نیز یک معترض کشته شدند. تداوم ناآرامی‌ها باعث شد مقامات محلی در استان‌های نجف، بابل، میسان و ذی‌قار ممنوعیت آمد و شد اعلام کنند.
مطالبات به حق ولی...
عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق مطالبات عراقی‌ها را «مطالبات به حق» خوانده و از معترضان خواسته که به اعتراضات خود پایان دهند. در حالی که معترضان خواستار استعفای عبدالمهدی هستند، او روز پنج شنبه گفت که پاسخگوی نگرانی‌های معترضان خواهد بود. عبدالمهدی در عین حال هشدار داد که «هیچ راه‌حل جادویی» برای مشکلات این کشور وجود ندارد. او روز جمعه نیز هرچند از تظاهرات مسالمت آمیز حمایت کرد، ولی درباره «منحرف‌شدن» اعتراضات هشدار داد: «برخی موفق شدند تظاهرات را از مسیر مسالمت آمیز آن خارج کنند.» عبدالمهدی افزود: «برخی شعارها، تلاش برای مصادره اعتراض‌ها و تضییع خواسته‌های مشروع آن را آشکار کرد.»عبدالمهدی خطاب به مردم عراق گفت: به آن‌هایی که می‌خواهند شما به عقب برگشته و دوباره دولت نظامی را تجربه کنید، توجهی نکنید. نماینده آیت‌الله سیستانی مرجع شیعیان عراق در کربلا، روز جمعه هرچند سه قوه را به اجرای اصلاحات واقعی فراخواند، ولی از مردم و نیرو‌های امنیتی خواست خویشتنداری کنند. در بیانیه آیت‌الله سیستانی آمده است که ما مخالف حملات به تظاهرکنندگان، نیرو‌های امنیتی و اموال عمومی در بغداد و شماری از استان‌ها هستیم و این اقدام‌ها را محکوم می‌کنیم. برخی منابع می‌گویند که نمایندگان معترضان روز پنج شنبه با عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق درباره درخواست‌های معترضان گفتگو کرده و به توافق رسیده‌اند. فرماندهی عملیات مشترک عراق نیز شامگاه پنج شنبه اعلام کرد که نیرو‌های عراقی موفق شدند به‌رغم وجود برخی تظاهرات در چند استان عراق، اوضاع امنیتی را تحت کنترل خود بگیرند.
هشتگ‌های مشکوک
مقام‌های عراقی وجود فساد در عراق را که جرقه اولیه اعتراضات را زده، پذیرفته‌اند. با این حال، برخی قرائن جدی که از جمله همزمانی آن با راهپیمایی اربعین و همچنین حمله دو هفته پیش به تأسیسات نفتی آرامکو که در جریان آن، سعودی‌ها به طور غیرمستقیم نقش عراقی‌ها را در آن مطرح کرده‌اند، احتمال مداخله خارجی در ناآرامی‌های اخیر را جدی کرده است. یک کاربر فضای مجازی به نام «jamal cheaib» تصاویری را در توئیتر منتشر کرده که نشان می‌دهد ۷۹ درصد از پیام‌های منتشرشده با هشتگ «#العراق_ینتفض» (عراق به پا می‌خیزد) مربوط به کاربرانی از عربستان سعودی است. بعد از عربستان سعودی، کاربران کویت، عراق، امارات متحده عربی، مصر و امریکا به ترتیب با ۷، ۶، ۳، ۲ و ۱ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
الگوی فعالیت این کاربران نیز به گونه‌ای است که شائبه‌ها درباره احتمال اداره حساب‌های کاربری آن‌ها توسط ربات‌های توئیتری را تقویت می‌کند. این کاربر با انتشار یک عکس نوشته ۲۰۰ «ربات» اقدام به بازنشر ۱۳ هزار پیام با موضوع تظاهرات در عراق کرده‌اند. چنین الگویی نخستین نشانه‌ای است که احتمال ماشینی بودن تلاش برای پررنگ کردن یک هشتگ را تقویت می‌کند. تصاویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که معترضان را در حالی که پرچم عربستان در دست دارند نشان می‌دهد. توئیتر نیز مملو از پیام‌های سعودی‌هاست که از اعتراضات حمایت می‌کنند. در یک پیام آمده است: «قلب‌های ما با برادرانمان در عراق عربی است.» جهت‌گیری رسانه‌های نزدیک به حکمت عربستان نیز قرائن دخالت سعودی‌ها در اعتراضات عراق را تقویت کرده است. «العربیه» سعودی و «بی. بی. سی» و «سی. ان. ان» عربی ناآرامی‌های عراق را به شکل ویژه‌ای پوشش داده‌اند. شبکه سعودی العربیه روز پنج شنبه گزارش کرد که با «وجود ممنوعیت آمد و شد که در سومین روز اعتراضات در بغداد، اجرایی شد، ولی تیراندازی مجدداً آغاز شده است.» سی. ان. ان عربی هم در اقدامی همسو با دو رسانه مذکور، به نقل از کاربران شبکه‌های اجتماعی، نام این اعتراضات را «العراق ینتفض» (عراق به پا می‌خیزد) گذاشت. شبکه خبری «الحدث» عربستان سعودی با برجسته‌سازی اینکه تظاهرات‌کنندگان پرچم ایران را در بغداد آتش زدند، عکس‌هایی را نیز در این زمینه منتشر کرد. روزنامه الاخبار لبنان نوشته که «ظاهراً امروز، فضای مناسبی برای ایجاد جبهه‌ای از افسران، سیاستمداران، نخبگان و خبرنگارانی است که بر اساس طرح امریکا حرکت می‌کنند و سفارت امریکا در مواقع لزوم، آنان را تحریک می‌کند.» الاخبار در اوایل سال جاری میلای هم به نقل از منابع امنیتی گزارش داد که تابستان داغی در انتظار عراق خواهد بود، ولی یک منبع بلندپایه عراقی اعلام کرد که «امریکایی‌ها، اواسط تابستان ۲۰۱۹ نسبت به طرحی هشدار دادند که همه چیز را علیه ایران تغییر خواهد داد و تلاش کردند از طریق شخصیت‌های سیاسی عراق این پیام را به تهران برسانند.» سامی رمضانی در توئیتر نوشت: «رسانه‌هایی که از طرف عربستان تغذیه مالی می‌شود سعی می‌کنند روی اعتراضات مردمی به حق سرمایه‌گذاری کنند. حاکمان امریکا و عربستان سعی می‌کنند سیاست خارجی عراق را تغییر دهند.»
