سرویس بین الملل جوان آنلاین: رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز سه شنبه درباره متن بیانیه پایانی این نشست با پیششرط امضای سران کشورهای عضو، به توافق رسیدند. این نخستین بار خواهد بود که ناتو به طور مشخص در برابر چین موضعگیری کرده و این کشور را یک تهدید دانسته است. در این بیانیه آمده است که نفوذ روزافزون چین فرصتهایی را به وجود آورده است، اما در عین حال چالشهایی را نیز به همراه دارد. «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو در این مورد گفت: «بحث بر سر آن نیست که از چین به عنوان دشمن جدیدی یاد شود. این کشور از لحاظ بودجه نظامی در رتبه دوم جهان قرار دارد و چنین وضعیتی به معنای ظرفیتهای نظامی رو به رشد است که موشکهای مدرنی که میتوانند اروپا یا امریکا را هدف قرار دهند را شامل میشود.» استولتنبرگ تصریح کرد که ناتو قصد ندارد در آینده در دریای چین یعنی جایی که محل درگیریهای منطقهای میان چین و کشورهای همسایه است، حضوری نظامی داشته باشد. اما در عین حال گفت: «چین مانند روسیه دامنه نفوذ خود در قطب شمال و در آفریقا را گسترش داده و در اروپا نیز سخت مشغول سرمایهگذاری است.»
تنش میان سازمان ناتو بعد دیگری هم دارد که شامل گسترش نسل پنجم شبکه تلفن همراه میشود. در این زمینه شرکت چینی هواوی از پیشگامان محسوب است. ناتو نگران است که حاکمیت چین از طریق نظارت و کنترل ساختارها، مکالمات اعضای ناتو را شنود کند. البته این موضوع ریشه در اختلافات میان امریکا و چین دارد. ایالات متحده امریکا معتقد است که محصولات شرکت چینی هواوی از ایمنی لازم برخوردار نیستند و این شرکت در صورت لزوم ناگزیر است که دادههای خود را در اختیار چین قرار دهد.
حدود یک سال پیش «هنری کسینجر» وزیر امور خارجه اسبق امریکا در مورد مناقشه واشنگتن و پکن با اشاره به قدرت چین هشدار داده بود: «چین در عرصه جهانی طرف مهمی است و همگرایی با آن به درک فرهنگ آن نیاز دارد. درگیری تجاری بین چین و امریکا ممکن است به جنگ بین دو کشور تبدیل شود. چین و امریکا باید امتیاز بدهند، زیرا درگیری بین دو طرف برای بشریت خطرناک خواهد بود.»
اعضای ناتو در برابر ترامپ سر فرود آوردند
شبکه خبری «سیانان» روز چهار شنبه اعلام کرد که ترامپ در نشستهای خود با استولتنبرگ، «امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه و «جاستین ترودو» نخستوزیر کانادا بر درخواست خود مبنی بر افزایش بودجه دفاعی اعضای ناتو به میزان ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی پافشاری کرد. رئیسجمهور امریکا روز سه شنبه هم سایر کشورهای عضو ناتو را به دلیل پرداخت نکردن سهم خود در تأمین هزینههای این سازمان، «متخلف» خطاب کرده بود و انتقادهای ماکرون از ناتو را بسیار بسیار زننده توصیف کرد.
ترامپ به این حد هم بسنده نکرد و سران ناتو را به محدودیتهای تجاری تهدید کرد و گفت: «این درست نیست که در خصوص ناتو و تجارت مورد سوءاستفاده قرار بگیریم. این چیزی است که درحال اتفاق افتادن است و ما اجازه وقوع آن را نمیدهیم.» اقدامات ترامپ برای وی بیفایده نبود و نتیجه این شد که سران ناتو قصد دارند تا سال ۲۰۲۴ در موجموع ۴۰۰ میلیارد دلار به سهم پرداختی خود اضافه کنند. همچنین انتظار میرود انگلیس شش فروند ناو جنگی، دو اسکادران جنگنده و چندهزار سرباز در اختیار ناتو قرار دهد.
با وجود این باجدهی کلان، ماکرون همچنان بر موضعگیری جنجالی خود مبنی بر اینکه سازمان ناتو دچار مرگ مغزی شده است، تأکید کرد؛ اقدامی که گواهی است بر تداوم شکاف میان اعضای ناتو. وی بامداد چهار شنبه در پیامی توئیتری نوشت: «اظهاراتم درباره ناتو واکنشهایی برانگیخت. من همچنان سر حرفم هستم. این وظیفه مشترک ما است. نمیتوانیم پول بپردازیم و جان سربازانمان را هزینه کنیم بدون آنکه مبانی چیستی ناتو را مشخص کرده باشیم.» رئیسجمهور فرانسه دیروز قبل از ورود به اجلاس ناتو در لندن بار دیگر از اظهارات خود مبنی بر مرگ مغزی ناتو دفاع کرد و گفت آن سخنان موجب آغاز گفتگوهایی درباره مسیر نظامی این سازمان شد.
ترس از نزدیک شدن چین و روسیه
اختلافات میان امریکا و چین میتواند زمینه نزدیک شدن هر چه بیشتر پکن و مسکو را فراهم کند و به همین دلیل است که واشنگتن از بستر ناتو برای مانع تراشی در تحقق این روند استفاده میکند. پیشتر نشریه امریکایی «نشنال اینترست» با اشاره به نادیده گرفتن همکاری احتمالی میان چین و روسیه علیه ایالات متحده و عواملی که میتواند این همکاری را تشدید کند، نوشته بود: «ممکن است چنین وضعیتی برای ایالات متحده بسیار پرهزینه باشد. اگر چنین صفآراییای شکل بگیرد، مؤلفههای جغرافیای سیاسی جهانی و اقتصاد به صورت عمیقی به زیان امریکا و غرب خواهند بود. از زمانی که دولت نیکسون راهبرد سیاست خارجی را بر عهده داشت، سیاست ایالات متحده این بوده که با این دو کشور، رابطهای بهتر از آنچه بین آن دو وجود دارد، برقرار کند. با این حال به نظر میرسد سیاست فعلی امریکا دستکم از دید چین و روسیه بیشتر مبنی بر توهین همزمان به هر دوی آنها است. با این حال، به نظر نمیرسد دولت یا کنگره انتخابی عامدانه برای مواجهه همزمان با روسیه و چین انجام داده باشند. بالعکس، تغییرات متعاقب جغرافیای سیاسی میتواند از شکست واشنگتن در ایجاد ارتباط میان اقدامات و اظهارات ایالات متحده در خصوص این دو کشور نشئت گیرد.»