سرویس سیاسی جوان آنلاین: آمار ثبت‌نام‌کنندگان برای انتخابات مجلس‌شورای اسلامی به ۱۶هزار‌نفر رسید. این آمار یعنی به طور متوسط به ازای هر صندلی مجلس حداقل ۵۴نفر ثبت‌نام کرده‌اند. آیا همه این ۵۴نفر شایستگی برعهده گرفتن نمایندگی مردم را دارا هستند؟ و آیا در میان مردم این شناخت از تمامی این کاندیدا‌ها وجود دارد که بتوانند انتخاب کنند؟ این ازدحام در ثبت‌نام نه نشانه شور انتخابات است و نه مؤلفه‌ای بر اثبات تکلیف‌گرایی و به ویژه وقتی گفته می‌شود حداقل نیمی از جمعیت ثبت‌نامی شرایط نمایندگی را ندارند و صلاحیت‌شان رد می‌شود، نشانه‌ای بر ضعف قانونی در روند برگزاری انتخابات است. این اتفاق هر دوره تکرار می‌شود و هزینه‌های مختلفی را بر کشور تحمیل می‌کند؛ روالی که باعث شد در این دوره، آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب نیز نسبت به آن متذکر شوند که بی‌محابا و بدون در نظر گرفتن توانایی‌های خود برای انتخابات مجلس اسم‌نویسی نکنیم. آسیب‌های چنین رویدادی کم نیست. کار بررسی صلاحیت‌ها را با تأخیر و کندی مواجه می‌کند، تعداد ردشدگان را بالا می‌برد یا باعث مدیر شدن کسانی می‌شود که گرچه شرایط اولیه نمایندگی مجلس را دارند و تأیید صلاحیت می‌شوند، اما توانایی انجام این مسئولیت را ندارند. آیا راهی قانونی برای توقف این صف مزدحم وجود ندارد؟
حتی اگر ابوذر باشی...
هفته گذشته بود که رهبر انقلاب در درس خارج فقه خود پس از توضیحی در مورد آنکه ابوذر نقل می‌کند که پیامبر اکرم (ص) ابوذر را به دلیل ضعف در مدیریت، از ریاست حتی بر دو‌نفر برحذر می‌دارند، فرمودند: «ما- حالا همه ما نه، بعضی‌مان این جوری هستیم- به مجرد اینکه یک مسندی، یک جایی یا خالی می‌شود یا ممکن است خالی بشود، فوراً چشم می‌دوزیم که برویم آنجا! خب شما اول نگاه کن ببین می‌توانی یا نمی‌توانی. حالا بحث اسم‌نویسی برای انتخابات مجلس است، گفتند شروع شده، همین طور بدون محابا می‌روند! خب شما که می‌خواهی بروی آنجا، آنجا سؤال دارد، این توانایی‌ای که خدا به من و شما می‌دهد، کنارش مسئولیت هست.»
نکته‌ای که رهبر انقلاب می‌فرمایند، ورای بحث تأیید یا ردصلاحیت است. ابوذر به لحاظ شایستگی‌های اولیه، یحتمل از نگاه ناظر غیرمعصوم، چیزی کم نداشته است. رهبری می‌فرمایند: «خود جناب ابی‌ذر این توصیه پیغمبر به خودش را ذکر می‌کند، برای ما‌ها هم درس است، درس بسیار بزرگی است. حضرت به او فرمود من هر چه برای خودم دوست می‌دارم، برای تو هم دوست می‌دارم، یعنی آن چیزی که می‌خواهم به تو بگویم، از روی کمال محبت است، چون انسان به خودش کمال محبت را دارد. خب حالا آن حرفی که حضرت می‌خواهد به ابی‌ذر بزند چیست؟ اِنی اَراک ضَعیفا، من جنابعالی را در مدیریت، ضعیف می‌بینم. خیلی آدم خوبی هستی، مجاهد فی‌سبیل‌الله، رُک‌گو و آسمان بر راستگوتر از او سایه نیفکنده، زمین راستگوتر از او را بر خودش حمل نکرده، این‌ها همه به جای خود محفوظ، اما شما آدم ضعیفی هستی. فَلا تُؤَمرَن عَلی اِثنَین، حالا که آدم ضعیفی هستی، مواظب باش بر دو نفر هم ریاست نکنی! یعنی پیداست آن ضعفی هم که حضرت فرمودند، ضعف در مدیریت است، یعنی تو آدمی هستی که مدیریت نداری، اگر چنانچه بر دو نفر یا بیشتر ریاست پیدا کردی، نمی‌توانی کار آن‌ها را به سامان برسانی.»
در این تذکر، چون بر عهده گرفتن امور توسط فردی با مدیریت ضعیف باعث به سامان نرسیدن کار‌ها و عدم احقاق حق ملت و خوابیدن امور مردم می‌شود، فرد ناتوان از مدیریت، از بر عهده گرفتن ریاست دیگران بر حذر داشته شده است، حتی اگر ابوذر باشد!
مسئولیت تعهد شرعی و انسانی و قانونی می‌آورد و نگاه فردی که مسئولیت را می‌پذیرد، باید انجام تعهداتش باشد، لذا اگر امکان انجام امور مطابق تعهداتش را ندارد، باید از پذیرش مسئولیت خودداری کند.
موج‌سواری روی تعداد ردصلاحیت‌شدگان
تعداد بالای ثبت‌نام‌کنندگان طبیعتاً تعداد ردشدگان را هم بالا می‌برد. با همین تعداد دوم، یعنی تعداد کسانی که صلاحیت آن‌ها توسط شورای نگهبان و مطابق قانون رد می‌شود، مخالفان داخلی نظارت شورای نگهبان و مخالفان خارجی نظام، کلی موج‌سواری و عملیات روانی رسانه‌ای انجام می‌دهند که همه صرفاً بر یک عدد تأکید دارد؛ عدد ردصلاحیت‌شدگان. دیگر نه از تعداد بالای کاندیدای تأیید صلاحیت شده می‌گویند و نه در مورد کیفیت این کمیت ردصلاحیت شده صحبت می‌شود، مثلاً در دوره قبلی انتخابات مجلس (۱۳۹۴) ۱۲هزار و ۱۲۳نفر برای نامزدی ثبت‌نام کردند و صلاحیت ۶هزار و ۲۳۰نفر تأیید شد.
رسانه‌های معاند خبر از ردصلاحیت ۶هزار‌نفر از ثبت‌نام‌کنندگان دادند و از عدم‌انتخابات آزاد در ایران گفتند، اما نگفتند ۶هزار و ۲۳۰نفر کاندیدا در سراسر ایران داشتیم و بیش از ۵۰ درصد ثبت‌نام‌کنندگان وارد جریان انتخابات شدند. در واقع به ازای هر کرسی مجلس به طور متوسط ۲۱ نامزد داشتیم.
این موج‌سواری بسیار آگاهانه صورت می‌گیرد، آنچنان که در مواردی، مخالفان نظارت قانونی شورای نگهبان و به طور خاص جریان اصلاح‌طلب تلاش می‌کند تعداد ثبت‌نامی‌ها را خصوصاً با وارد کردن چهره‌هایی که به دلایل روشن یقین به ردصلاحیت آن‌ها دارد، بالا ببرد تا تعداد ردصلاحیت‌ها بالا برود و بتوانند علیه نظارت استصوابی موج‌سازی رسانه‌ای انجام دهند.
لجبازی سیاسی قانون انتخابات را معطل گذاشت
قرار بود قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی تغییر کند، با تغییر قانون این روند هم رو به اصلاح می‌نهاد؛ قانونی که با تأخیر دولت در ارسال لایحه جامع انتخابات، نمایندگان مجلس را بر آن داشت که خود دست به اصلاح بزنند و پس از ۱۰ ماه کار کارشناسی آن را تصویب کردند. مصوبه به شورای نگهبان که رفت در یکی از موارد که استانی شدن انتخابات بود، با ایراد مواجه شد و مجدداً به صحن علنی برگشت. پس از آن کمیسیون شورا‌ها و امور داخلی مجدداً این طرح را بررسی و بخش استانی را از این طرح حذف کرد، اما نمایندگان به دلیل حذف بخش استانی شدن انتخابات به این طرح رأی ندادند و مجدداً به کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها بازگشت. شورای عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز ایراداتی به این طرح وارد دانست؛ طرحی که پس از آن بار‌ها بین راهرو‌ها و صحن بهارستان و شورای نگهبان در رفت و آمد بود و در نهایت هم مدت‌هاست مسکوت مانده است، یعنی اصلاح قانون انتخابات معطل اصرار بیش از حد مجلسی‌ها بر استانی شدن انتخابات باقی ماند. در حالی که می‌شد آن مورد را موکول به زمانی دیگر و باقی مصوبه را نهایی کرد تا انتخابات امسال بر مبنای قانون جدید برگزار شود، اما نشد که نشد.
عملکرد ضعیف مجلس
نکته دیگری که نباید از آن غفلت کرد، تاثیر ضعف مجلس کنونی و عملکرد ضعیف نمایندگان مجلس دهم بر افزایش تعداد نامزدهاست. طبیعی است بسیاری افراد خود را با نمایندگان کنونی می‌سنجند و با خود فکر می‌کنند، آیا من از او برای نمایندگی شایسته‌تر نیستم؟! احساس تکلیف‌ها هم در این میان بیشتر و بیشتر می‌شود و در واقع عملکرد مجلس کنونی، سطح افرادی را که خود را در حد نمایندگی می‌دانند، کاهش و در نتیجه تعداد آنان را افزایش می‌دهد.
