سرویس جامعه جوانآنلاین: آزمونهای کشوری حدود سه دهه است که با انواع سهمیهها و امتیازات مواجه هستند. فارغ از منشاء و علت تصویب سهمیه ها، تعدد آنها و امتیازات مختلف، فرآیند آزمون ها، انتخاب رشته و پذیرش افراد را پیچیده کرده است به صورتی که تنها در کنکور سراسری توضیح سهمیه قطب و ناحیه به اندازه یک مشاوره تحصیلی زمان میبرد.
بررسی دفترچههای کنکور در دو بخش وزارت علوم و وزارت بهداشت نشان میدهد که همین تعدد و پیچیدگی موجب شده است که داوطلبان آزمونها سردرگم شده و در بسیاری از موارد حتی افراد ذی نفع نتوانند از این سهمیهها و امتیاز به درستی استفاده کنند.
در زمان کنکور سراسری به ویژه زمان انتخاب رشته یک راهنمای تصویری برای راحتتر کردن کار داوطلبان منتشر میشود که بر اساس آن هر داوطلب میتواند بر اساس شرایط خود، متقاضی یکی از سهمیههای مصوب مندرج در بندهای اعلام شده را انتخاب کند.
سهمیه مناطق کنکور سراسری:
شرکت کنندگان متقاضی سهمیه مناطق با توجه به ملاکهای زیر جزو یکی از مناطق ۱، ۲ و ۳ محسوب میشوند:
الف) برای داوطلبان نظام آموزش جدید بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان (پایه دهم تا دوازدهم)
ب) برای داوطلبان نظام ترمی واحدی و سالی واحدی آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی دوره پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان.
ج) برای داوطلبان نظام قدیم آموزش متوسطه، بخش محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دبیرستان یا هنرستان.
گزینش بومی: نحوه تقسیم ظرفیت رشتههای بومی به سهمیههای مختلف. هر رشته محل (یک رشته در یک دانشگاه)، ظرفیتی دارد که میان سهمیههای مختلف تقسیم میشود. در گزینش بومی، بخشی از ظرفیت هر رشته محل مخصوص داوطلبان بومی است.
رشتههای موجود در دانشگاهها به دو دسته کلی کشوری و بومی تقسیم میشوند که روش تقسیم ظرفیت آنها در بین سهمیه ها، مختلف است.
رشتههای کشوری: رشتههایی هستند که در کل کشور، فقط در بعضی از دانشگاهها وجود دارند. مانند رشتههای بیوتکنولوژی یا باستان شناسی.
رشتههای بومی: به جز رشتههای کشوری، رشتههای تحصیلی دورههای روزانه بر اساس میزان پراکندگی آنها در سطح کشور، به سه نوع رشتههای استانی، ناحیهای و قطبی تقسیم میشوند.
رشتههای استانی: رشتههایی است که در بیشتر استانهای کشور دایر است.
رشتههای ناحیه ای: رشتههایی است که در بیشتر استانها دایر نیست، ولی در چند استان کنار هم (که یک ناحیه را تشکیل میدهند) وجود دارند (مانند رشتههای معماری، پزشکی و حقوق دوره روزانه.)
رشتههای قطبی:رشتههایی است که در بیشتر ناحیهها دایر نیست، ولی در چند ناحیه کنار هم (که یک قطب را تشکیل میدهند) وجود دارند (مانند رشتههای مهندسی صنایع، فیزیوتراپی و تاریخ دوره روزانه.)
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: در بخش الف ماده ۳ سهمیههای این لایحه آمده است: در آزمون سراسری برای پذیرش دانشجو در مقاطع کاردانی ناپیوسته، کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری حرفه ای، سهمیههای پذیرش به صورت آزاد، مناطق (یک و دو و سه) و ایثارگران است.
در بخش الف ماده ۴ ظرفیت سهمیه نیز آمده است: ظرفیت هر کدرشته محل در آزمون سراسری در مجموع به میزان ۵۰ درصد به نسبت شرکت کنندگان به هر یک از مناطق (یک و دو و سه) و مابقی (۵۰ درصد) به صورت آزاد به تمامی داوطلبان متقاضی هر کدرشته محل اختصاص مییابد.
به این ترتیب سهمیه بندی بومی، قطب، استانی و ناحیهای از کنکور سراسری حذف شد و تنها بخش مناطق یک و دو و سه اعمال میشود و دیگر نیازی به محاسبه پیچیده برای اعمال سهمیههای بومی در نمره کنکور فرد نیست.
نمونهای از تشریح فرآیند سهمیههای قطب و ناحیه در کنکور سراسری
سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا:
هر یک از داوطلبان متقاضی سهمیه رزمندگان، ایثارگران و خانواده شهدا میتوانند بر اساس شرایط خود که در بندهای «الف» تا «ج» ذیل آمده است، متقاضی این سهمیه شوند:
الف) سهمیه رزمندگان: رزمندگانی که بر اساس ماده ۱ و تبصرههای چهارگانه ماده مذکور در آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی از تاریخ ۳۱ شهریور ۵۹ تا ۳۱ شهریور ۶۷ حداقل شش ماه متوالی یا متناوب داوطلبانه در مناطق عملیاتی جبهههای نبرد حق علیه باطل حضور داشته اند.
الف) سهمیه رزمندگان: آن دسته از کارکنان کادر ثابت، پیمانی و وظیفه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران که علاوه بر میزان موظفی، از تاریخ ۳۱ شهریور ۵۹ تا ۳۱ شهریور ۶۷ حداقل ۶ ماه پیوسته و یا ۹ ماه ناپیوسته شرکت در عملیات به صورت داوطلبانه در خطوط مقدم حضور داشته اند.
ب) سـهمیه ایثارگران: «جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان» «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان» «آزادگان و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر» و همچنین «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه در جبهه»
ج) سـهمیه خانواده شهدا: خانواده معظم شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر شهید)
با توجه به تصویب «قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۶ - ۱۴۰۰) مصوب ۱۴ اسفند ۹۵ مجلس شورای اسلامی، ماده ۹۰ این قانون علاوه بر ماده ۷۰ «قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران» و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷ «قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت» در این آزمون اجرا و گزینش داوطلبان براساس این قوانین صورت میگیرد.
بر اساس قوانین فوق:
۱) ۲۵ درصد ظرفیت هر کدرشته محل به «همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر»، «آزادگان و همسر و فرزندان آنان»، «جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان» اختصاص دارد.
۲) پنج درصد ظرفیت هر کد رشته محل نیز به «جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آنان» و «همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه» اختصاص دارد.
طبق تبصره بند الف ماده ۹۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صورتی که سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران توسط داوطلبان مشمول سهمیه فوق تکمیل نشود، خالی مانده آن، ابتدا به مشمولین سهمیه ۵درصدی ایثارگران که شرایط و حدنصاب لازم را داشته باشند، تخصیص یافته و اگر باز هم این ظرفیت خالی ماند، مابقی آن به داوطلبان سهمیه آزاد اختصاص مییابد.
بر اساس قوانین مذکور حدنصاب نمره ایثارگران (اعم از ایثارگران مشمول ظرفیت ۲۵ درصدی و یا ۵ درصدی) ۷۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل و حدنصاب نمره رزمندگان ۷۵ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد در هر کد رشته محل است.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیهها آمده است: در تمامی آزمونها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص مییابد. تبصره ۲: در استفاده از سهمیه فوق اولویت با همسر و فرزندان شهدا، مفقود الاثران، جانبازان ۲۵ درصد به بالا و همسران و فرزندان ایشان، آزادگان و همسران و فرزندان ایشان، رزمندگان با شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه و جانبازان زیر ۲۵ درصد است.
در صورتی که این ظرفیت تکمیل نشود، خالی مانده ظرفیت به خانواده شهدا (پدر، مادر، خواهر و برادر)، همسر و فرزندان جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسران و فرزندان رزمندگان با شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه اختصاص مییابد و در صورت تکمیل این ظرفیت در هر کد رشته محل، سایر ایثارگران با داوطلبان غیر ایثارگر رقابت میکنند.
به این ترتیب یکی از تغییرات مهم این لایحه نسبت به سهمیههای موجود مازاد شدن آن است و همچنین تغییر حدنصاب آن است که حدنصاب مربوط به ایثارگران در تمامی آزمونها ۸۵ درصد حدنصاب گزینش آزاد است. در گذشته این میزان حدنصاب ۷۰ تا ۷۵ درصد بود.
سهمیه بهیاران:
بهیاران دارنده دیپلم نظام قدیم و یا نظام جدید (کاردانش) مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش که به حرفه بهیاری اشتغال دارند، میتوانند با تهیه گواهی لازم از سازمان متبوع و نگهداری آن نزد خود منحصراً برای ورود به رشته پرستاری از سهمیه بهیاران استفاده کنند. این ظرفیت از سال ۹۷-۹۶ به مدت سه سال به میزان ۵ درصد ظرفیت در قالب ظرفیتهای موجود، تمدید شده است. ســهمیه بهیاران در رشته پرستاری در منطقه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی محل اشتغال متقاضیان معتبر است.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که سهمیه بهیاری نیز در کنار سهمیههای بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیههای مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، سهمیههای مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، حافظان قرآن، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.
سهمیه مناطق محروم در آزمونهای کشوری
۱) براساس مصوبه کمیته مطالعات و برنامه ریزی آزمون سراسری ۲۱ فروردین ۱۳۷۲ حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت کد رشته محلهای ناحیه ای، قطبی و کشوری دوره روزانه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی واقع در استانهای ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان به داوطلبان بومی این استانها اختصاص مییابد.
۲) براساس مصوبه سال ۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی، مبنی بر پذیرش ۳۰ درصد دانشجوی بومی از محل اصلاح قانون عدالت آموزشی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در راستای تربیت و تأمین نیروی انسانی بومی مورد نیاز مناطق محروم کشور، مصوبه مربوط را برای رشتههای کلیه مقاطع گروه علوم پزشکی اجرا میکند.
۳) بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۶ به منظور تأمین نیروی متخصص استانهای ایلام، بوشهر، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان در رشتههای مورد نیاز برحسب نظر استانداریهای این استانها و به تعداد ۵۰۰ نفر از داوطلبان بومی استانهای مذکور در دانشگاهها پذیرش میشوند. بدیهی است که پذیرش در این رشتهها به صورت آزاد و از بین داوطلبان بومی هر یک از استانهای مذکور انجام میشود.
۴) سهمیه داوطلبان شهرستانهای جنوب استان کرمان (جیرفت، عنبرآباد، کهنوج، رودبار جنوب، قلعه گنج و منوجان) و شهرستان بشاگرد در استان هرمزگان؛ بر اساس مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی آزمون سراسری ۳ اردیبهشت ۱۳۸۸ داوطلبان بومی شهرستانهای مذکور که حداقل ۲ شهر از ۴ شهر «محل اخذ مدرک تحصیلی سال آخر، محل اخذ مدرک تحصیلی سال ما قبل آخر، محل اخذ مدرک تحصیلی دو سال ماقبل آخر و محل تولد» آنها یکی از شهرهای فوق باشند، میتوانند کد رشتههای اختصاصی این شهرستانها را انتخاب کنند.
۵) سهمیه داوطلبان شهرستان ابوموسی در استان هرمزگان؛ در راستای اجرای مصوبه ۲۱ خرداد ۱۳۸۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی، مبنی بر اختصاص سهمیه برای داوطلبان شهرستان ابوموسی، ۴۰ درصد از ظرفیت پذیرش رشتههای تحصیلی دانشگاههای استان هرمزگان، به این دسته از داوطلبان اختصاص دارد. البته کسب حدنصاب ۷۵ درصد گزینش آزاد الزامی است. ملاک بومی جهت استفاده از این سهمیه، سکونت مستمر به مدت ۳سال در شهرستان ابوموسی است.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند ج ـ در تمامی آزمونها برای تأمین نیاز مناطق محروم (کم برخوردار) با توجه به نیازسنجیهای وزارتین، در صورت نیاز حداکثر ۵ درصد ظرفیت هر کد رشته محل به صورت مازاد بر ظرفیت، در دانشگاههای استان مربوطه اختصاص مییابد. در صورت عدم وجود رشته در همان استان، وزارتین میتوانند در نزدیکترین مؤسسههای واقع در استانهای همجوار این ظرفیت را اختصاص دهند.
امتیاز تسهیلات نقل و انتقال فرزندان اعضای هیات علمی برای کنکور سراسری
بر اساس دستورالعمل اجرایی مصوبه جلسه ۷۳۵ در تاریخ ۲۵ تیرماه ۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تسهیلات فرزندان اعضای هیئت علمی داوطلب برای انتقال باید ۹۰ درصد و برای تغییر رشته باید ۹۲.۵ درصد نمره آخرین نفر پذیرفته شده در سهمیه آزاد را کسب کند.
اعضای هیئت علمی وزارتخانههای «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و اعضای هیئت علمی دانشگاههای وابسته به سایر وزارتخانهها و نهادها، اعم از نظامی و غیرنظامی و همچنین موسسات غیرانتفاعی و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی میتوانند از تسهیلات این بخشنامه استفاده کنند.
بر اساس این دستورالعمل پذیرفته شدگان آزمون سراسری میتوانند از دانشگاه مبدا به یکی از دانشگاههای واقع در شهر محل خدمت (ترجیحاً دانشگاه محل خدمت) عضو هیئت علمی و یا در صورت نبودن آن رشته در آن شهر به دانشگاه نزدیکترین شهر به محل خدمت عضو هیئت علمی با تعیین سازمان سنجش آموزش کشور در همان مقطع، گروه آزمایشی و دارا بودن حد نصاب مطابق با ضوابط اعلام شده انتقال یا تغییر رشته بدهند.
تغییر رشته و انتقال فقط به شهر دانشگاه محل خدمت عضو هیئت علمی و در صورت عدم وجود رشته به نزدیکترین شهر به محل خدمت عضو هیئت علمی امکان پذیر است.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس ماده ۸ ـ مصوبه تسهیلات فرزندان اعضای هیئت علمی از زمان اجرای این قانون لغو میشود.
سهمیه داوطلبان آزمون سراسری در مناطق درگیر بلایای طبیعی
بر اساس مصوبه ۷ خرداد ۹۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اختصاص سهمیه به داوطلبان آزمون سراسری در مناطق درگیر بلایای طبیعی حداکثر ۵ درصد مجموع ظرفیت دوره روزانه دانشگاههای واقع در این استانها به صورت مازاد بر ظرفیت در رشتههای موردنیاز و پیشنهادی استانداریها پس از تائید شورای سنجش و پذیرش دانشجو، به داوطلبانی که شهر یا بخش محل اقامت یا محل اخذ مدرک تحصیلی آنها درگیر بلایای طبیعی باشد، اختصاص داده میشود.
تاکنون این سهمیه به داوطلبان مناطق آسیب دیده از سیل و زلزله اختصاص داده شده و برای سال ۹۸ این سهمیه به داوطلبان مناطق سـیل زده اسـتانهای خراسان شمالی، خوزستان، گلستان و لرستان و همچنین داوطلبان مناطق زلزله زده استان کرمانشاه به مدت سه سال و حداکثر تا آزمون سراسری سال ۱۳۹۹ اجرا شد.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند ح سهمیههای مصوب برای بلایای طبیعی در آزمون سراسری مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی به قوت خود باقی است. این سهمیه به صورت مازاد بر ظرفیت توسط سازمان سنجش تخصیص داده میشود.
سهمیههای استعداد درخشان و برگزیدگان علمی
بر اساس مفاد آیین نامه پذیرش با آزمون استعدادهای درخشان در دورههای کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) و کارشناسی ارشد تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۳ شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تسهیلات برگزیدگان علمی دوره کارشناسی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی حداکثر تا یک سال تحصیلی پس از زمان دانش آموختگی و صرفاً برای یک بار شرکت در آزمون و کسب حدنصاب علمی حداقل ۹۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده اختصاص مییابد.
این تسهیلات به برگزیدگان رتبههای اول تا پانزدهم مرحله نهایی المپیادهای علمی دانشجویی، دانشجویان نمونه کشوری در دوره کارشناسی با معرفی سازمان امور دانشجویان، رتبههای اول تا سوم نهایی جشنوارههای خوارزمی، جوان خوارزمی، رازی، ابن سینا و فارابی در دوره کارشناسی پیوسته یا ناپیوسته با مشارکت حداقل ۵۰ درصد در دستاورد حائز رتبه، دانش آموخته رتبه اول دوره کارشناسی پیوسته در بین دانشجویان هم رشته و هم ورودی و دانش آموخته رتبه اول دوره کارشناسی ناپیوسته در بین دانشجویان هم رشته و هم ورودی اختصاص مییابد.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی در این بخش این است که بر اساس بند چ ـ در آزمونهای کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی و نیز دستیاری گروه پزشکی و دامپزشکی حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین میشود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام میشود.
امتیاز حافظان کل قرآن مجید:
به منظور اجرای قانون اعطای مدرک کارشناسی و بالاتر به حافظان کل قرآن مجید مصوب سال ۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی حافظان کل قرآن مجید (دیپلم و زیر دیپلم) میتوانستند با شرکت در کدرشته امتحانی ۱۱۱۱ آزمون کارشناسی ارشد از مزایای در نظر گرفته شده استفاده کنند.
معرفی شدگان دیپلم و زیر دیپلم و دارای حد نصاب که دارای مدرک تخصصی حفظ باشند جهت اخذ مدرک کارشناسی علوم قرآن و حدیث، گواهی معدل و ریز نمرات به مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور معرفی میشدند. دارندگان مدرک رسمی کارشناسی علوم قرآنی که دارای مدرک تخصصی حفظ هستند پس از شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و اعلام نتایج، طبق برنامه زمانبندی به دانشگاهها معرفی میشدند.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که سهمیه حافظان قرآن نیز در کنار سهمیههای بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیههای مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، سهمیههای مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، بهیاری، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.
سهمیه مربیان در کنکور دکتری نیمه متمرکز
بر اساس قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دورههای تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب ۲۹ فروردین ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی ۱۰ درصد سهمیه مازاد بر ظرفیت (حداقل یک نفر) برای مربیان رسمی قطعی و یا رسمی آزمایشی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به شرط کسب حداقل ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده در گزینش آزاد، اختصاص مییابد. حدنصاب نمره در تمامی مراحل آزمون لحاظ میشود.
مربیان دانشگاه آزاد اسلامی که واجد شرایط استفاده از سهمیه مربیان و قانون برقراری عدالت آموزشی هستند، در کدرشته محلهای دانشگاه آزاد میتوانند از سهمیه مذکور استفاده کنند که نحوه استفاده از آن در زمان انتخاب کدرشته محلهای دانشگاه آزاد اسلامی، از طرف آن دانشگاه در دفترچه راهنمای دانشگاه مذکور اطلاع رسانی خواهد شد.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که در کنار سهمیههای بومی گزینی، قانون عدالت آموزشی، سهمیههای مندرج در قانون خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحات بعدی آن، قانون ورود رزمندگان به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی، سهمیههای مربوط به کارگر نمونه، قهرمانان ورزشی، بهیاری، دانشجوی نمونه کشوری، لغو شده است.
این لایحه مربوط به تمام آزمونهای کشوری از جمله آزمونهای کارشناسی ارشد ناپیوسته و آزمون دکتری تخصصی و دستیاری گروه علوم پزشکی است. در بخش علوم پزشکی آزمونهای کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی و دستیاری تخصصی رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی با توجه به تعداد بالای شرکت کننده از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
در کنکور کارشناسی ارشد (رشتههای وابسته به وزارت بهداشت) نیز سه سهمیه با عنوان سهمیههای آزاد، رزمندگان و ایثارگران و استعداد درخشان عنوان شده است.
در این کنکور سهمیه استعداد درخشان (با آزمون ورودی و بدون آزمون ورودی) به صورت اضافه بر ظرفیت پذیرش بر اساس آیین نامه مربوطه است. سهمیه آزاد: داوطلبان فاقد سهمیه رزمندگان و ایثارگران هستند به عبارتی افرادی که متقاضی استفاده از سهمیه رزمندگان بسیجی و ایثارگران نیستند؛ و سهمیه رزمندگان و ایثارگران که شرح آن پیش از این گفته شد.
از همین رو بر اساس تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی بر اساس بند چ ـ در آزمونهای کارشناسی ارشد ناپیوسته و دکتری تخصصی و نیز دستیاری گروه پزشکی و دامپزشکی حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین میشود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام میشود.
همچنین در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیهها آمده است: در تمامی آزمونها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص مییابد.
آزمون دکتری رشتههای علوم پزشکی
در آزمون دکتری تخصصی و دکتری پژوهشی رشتههای علوم پایه، بهداشت و تخصصی، داروسازی و دندانپزشکی نیز سهمیههای پذیرش در این آزمون با توجه به ابلاغ قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دورههای تحصیلات تکمیلی و تخصصی به شرح زیر است:
۱) سهمیه آزاد: ۷۰ درصد ظرفیت متعلق به سهمیه آزاد است که همه داوطلبان در صورت داشتن حد نصاب میتوانند از آن استفاده کنند.
۲) سهمیه رزمندگان: مطابق ماده ۹۰ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۷۰ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و اصلاحیه بعدی آن در ماده ۴۷ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت
۳) ۱۰ درصد مازاد بر ظرفیت هر رشته، برای اعضای هیئت علمی مربی رسمی دانشگاههای علوم پزشکی (حداقل یک نفر) منوط به کسب حداقل ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده اختصاص مییابد. توزیع واجدین شرایط در هر رشته، بین دانشگاههای پذیرنده و بر اساس نمره و انتخاب داوطلب خواهد بود. بطوری که افراد پذیرفته شده در هر دانشگاه حداقل یک نفر و حداکثر ۱۰ درصد ظرفیت رشته آن دانشگاه باشند.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که قانون عدالت آموزشی و سهمیه مربیان لغو شده است.
همچنین درباره سهمیه ایثارگران همانطور که برای آزمون کارشناسی ارشد اعلام شده، در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیهها آمده است: در تمامی آزمونها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص مییابد.
به گزارش مهر، آزمون دستیاری رشتههای تخصصی پزشکی از دیگر آزمونهای مهم کشوری است که بر اساس این لایحه، در آزمونهای دستیاری گروه علوم پزشکی سهمیههای پذیرش به صورت آزاد و ایثارگران است.
در آزمون دستیاری پزشکی اکنون سهمیههای سھمیه رزمندگان و ایثارگران، سهمیه مناطق محروم ناشی از قانون برقراری عدالت آموزشی و سهمیه استعداد درخشان اعمال میشود.
۱) پذیرش با استفاده از سھمیه رزمندگان و ایثارگران با رعایت قوانین و مقررات موضوعه در ظرفیت حداکثر به میزان ۳۰ درصد ظرفیت در ھر رشته- محل انجام خواھد شد.
۲) براسـاس قانون برقراری عدالت آموزشی مصـوب مجلس شورای اسلامی و اصـلاحیه ماده ۳ آن ۳۰ درصد ظرفیت دانشگاه ھای علوم پزشکی ١٠ قطب آمایشی (کلان منطقه) کشور در رشته ھای مورد نیاز به متقاضیان واجد شرایط پذیرش استفاده از سھمیه مناطق محروم، متناسب با نیاز استانھا و در چھارچوب نظام سطح بندی تعلق مییابد.
۳) داوطلبان مشمول استفاده از قانون تسھیل ادامه تحصیل دانشجویان ممتاز و استعداد درخشان در آزمون دستیار تخصصی توسط شورای منتخب دانشگاه محل تحصیل متشکل از نمایندگان معاونت ھای آموزشی، پژوهشی، دانشجویی و فرهنگی و نیز رئیس دفتر استعدادھای درخشان ھمان دانشگاه تایید شده معرفی میشوند.
۴) سهمیه آزاد: داوطلب پذیرش به صورت آزاد مجاز به پذیرش در سھمیه ھای جانبازان، رزمندگان و ایثارگران و نیز سھمیه مناطق محروم نیستند.
تغییرات مهم لایحه ساماندهی سهمیههای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی: بر اساس ماده ۱۰ این لایحه آمده است که قانون عدالت آموزشی لغو شده است. حداکثر سقف ظرفیت پذیرش دانشجوی استعداد درخشان که مشمولین آن توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان تعیین میشود، حداکثر تا ۵ درصد مازاد بر ظرفیت هر کد رشته محل است که حسب مورد با نظارت کامل سازمان یا مرکز انجام میشود.
همچنین درباره سهمیه ایثارگران همانطور که برای آزمون کارشناسی ارشد اعلام شده، در بند پ ماده ۴ ظرفیت سهمیهها آمده است: در تمامی آزمونها ۵ درصد از ظرفیت تعیین شده در هر کدرشته محل به صورت اضافه بر ظرفیت (مازاد) به ایثارگران اختصاص مییابد.
همچنین سهمیه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص المپیادهای دانشآموزی جهانی به قوت خود باقی است و پذیرش در هر کد رشته محل توسط سازمان انجام میشود.
از میان سهمیه ها، سهمیه بومی گزینی و بخشی از سهمیه مناطق محروم، امتیاز تسهیلات فرزندان هیئت علمی، سهمیه داوطلبان مناطق آسیب دیده بلایای طبیعی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، بخشی از سهمیه مناطق محروم (قانون عدالت آموزشی)، سهمیه ایثارگران، سهمیه مربیان، امتیاز حافظان قرآن مجید مصوب مجلس شورای اسلامی است.
همچنین سهمیه مناطق محروم استانهای کرمان و هرمزگان و بخشی از مناطق محروم مصوب کمیته مطالعات و برنامه ریزی آزمون سراسری و مصوبه تسهیلات به برگزیدگان علمی و استعدادهای درخشان مصوب وزارت بهداشت و وزارت علوم هستند.