سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: با آنکه در طول ۴۰ سال گذشته ایران تنها سه بار به مرحله نهایی انتخاب اسکار راه پیدا کرده است، اما حذف نماینده ۲۰۲۰ اسکار باعث انتقاد‌هایی از نحوه انتخاب فیلم شد. تورج منصوری تهیه‌کننده و مدیر فیلمبرداری باسابقه سینمای ایران و عضو کمیته انتخاب فیلم برای اسکار در گفتگو با «جوان» درباره نحوه انتخاب نماینده ایران توضیحاتی داده است.
آقای منصوری، از زمان انتخاب «در جست‌وجوی فریده» این انتقاد وجود داشت که چرا یک فیلم داستانی برای نمایندگی ایران در اسکار انتخاب نشد، اصلاً چرا یک مستند را انتخاب کردید؟
دلیل انتخاب فیلم «در جست‌وجوی فریده» این بود که می‌خواستیم گوناگونی سینمای ایران و این حقیقت را که در سینمای ایران اقسام گونه‌های سینمایی ساخته می‌شود، به دنیا نشان دهیم و اینکه فیلم بدون داشتن بازیگر حرفهای و با استفاده از نابازیگر می‌تواند در اسکار موفق شود.
استفاده از نابازیگر یک بار هم برای فیلم «بچه‌های آسمان» مجید مجیدی رخ داد که به جمع نامزد‌های نهایی رفت!
بله، فیلم «بچه‌های آسمان» می‌شد یک سال زودتر به اسکار برود و اگر همان سال اول می‌رفت قطعاً اسکار می‌گرفت. متأسفانه سال اول یک فیلم دیگر از ایران نماینده شد که هیچ موفقیتی به دست نیاورد. سال بعد که فیلم آقای مجیدی نماینده شد، دیگر تازگی خود را از دست داده بود و از آن طرف به حریفی قدر برخورد کرد و نتوانست اسکار بگیرد. ما وقتی فیلمی را انتخاب می‌کنیم نمی‌دانیم که حتماً برنده می‌شود یا نه، بر اساس بحث و گفتگو به نتیجه می‌رسیم و تا حدی که عقلمان می‌رسد سعی می‌کنیم انتخاب خوبی داشته باشیم، مثل همه دنیا که برای اسکار فیلم انتخاب می‌کنند. آیا هر سال فیلم‌های ارسالی از سینمای کره یا ژاپن اسکار می‌گیرند؟! من زمانی که «فروشنده» به اسکار رفت و موفق شد هم عضو هیئت انتخاب بودم، مگر آن زمان کسی از ما تشکر کرد که چه فیلم خوبی انتخاب کردید که حالا انتقاد کنند که چرا این فیلم انتخاب شده؟! ما تلاش می‌کنیم بهترین انتخاب را بر اساس نظر جمع انتخاب کنیم که گاهی انتخاب ما مثل «فروشنده» اسکار می‌گیرد و گاهی هم حذف می‌شود.
فکر نمی‌کنید انتظار ما از اسکار زیاد شده است و فکر می‌کنیم هر سال باید اسکار بگیریم؟
نگاه کنید از همه دنیا برای اسکار فیلم ارسال می‌کنند و تنها یک فیلم جایزه می‌گیرد، یعنی برای تمام سینمای خارجی یک جایزه است که سینمای ایران تا به حال سه بار نامزد شده و دو بار هم جایزه را گرفته، خب یک سال انتخاب ما بر اساس محصول خوبی که تولید شده می‌شود فیلم «فروشنده» که می‌رود و جوایز را درو می‌کند، یک بار هم نگاه می‌کنیم می‌بینیم در تولیدات چیز خاصی نداریم و فیلمی نیست که جوایز خاصی را گرفته باشد.
این قاعده برای «در جست‌وجوی فریده» هم صدق می‌کند، در زمان انتخاب این فیلم شاید خیلی‌ها حتی اسمش را نشنیده بودند! چطور به آن مستند اعتماد شد؟!
تصور ما این بود که این مستند تازه در ابتدای کار است و با حضور در جشنواره‌های فیلم جایزه خواهد گرفت. «در جست‌وجوی فریده» فیلم سلامت و خوبی بود که یک پیام جهانی داشت. این فیلم درباره هویت صحبت می‌کند که دغدغه امروز جهان است. قطع نظر از اینکه چه کسی با این فیلم در هیئت انتخاب موافق بود یا مخالف، نظر جمع این بود که این مستند انتخاب شود و این خرد جمعی بود که این تصمیم را گرفت.
یک عده می‌گویند نماینده ایران باید فیلمی داستانی از منتخبان جشنواره فجر باشد، این انتقاد وارد است؟
هیچ کس منکر خوب بودن فیلمی مثل «متری شیش و نیم» که با بازیگران و عوامل حرفهای ساخته شده و داستان خوبی دارد، نیست. همین طور فیلم «قصر شیرین» آقای میرکریمی یا فیلم خوب «سرخپوست»، هر کدام از این فیلم‌ها انتخاب می‌شد و در اسکار حذف می‌شد باز هم عده‌ای پیدا می‌شدند و می‌گفتند که چرا آن فیلم دیگر انتخاب نشد. بالاخره هر فیلم خوبی خودش را شایسته رفتن به اسکار می‌داند و اگر انتخاب نشود، طبیعی است که احساس ناراحتی کند و حتی گلایه هم کند، تا اینجای کار طبیعی است، اما نباید به خاطر انتخاب نشدن قاعده بازی را به هم بزنند و قوانین بازی را رعایت نکنند یا یارکشی کنند و روی منافع گروهی و جناحی پافشاری کنند.
از دیروز عده‌ای در شبکه‌های مجازی می‌گویند که انتخاب «در جست‌وجوی فریده» ناشی از یک لجاجت در هیئت انتخاب بوده است!
واقعاً اینگونه نبوده، لجاجت برای چه چیزی؟ در هیئت انتخاب به جز یکی دو نفر همه به نحوی در سینمای داستانی فعالند. تنها می‌شود گفت آقای رزاق کریمی که هم تهیه‌کنندگی مستند می‌کند و هم تهیه‌کننده سینمای داستانی است، در حوزه مستند کار کرده است. یک گروه جمع شده‌اند، حرف زده‌اند، بحث کرده‌اند و در نهایت به نتیجه رسیده‌اند. این حرف‌ها که می‌زنند فقط برای ضایع کردن زحمت آدم‌هاست. باید به این نظر احترام گذاشته شود. افرادی که در هیئت حضور دارند، افراد ناآشنا با سینما نیستند، اسامی اعضای هیئت به علاوه رزومه‌شان برای آکادمی اسکار فرستاده می‌شود و آن‌ها صلاحیت هیئت را تأیید می‌کنند و حتی ممکن است خود اسکار شخص معرفی شده را قبول نکند! می‌توانم قسم بخورم انتخاب فیلم برای اسکار بدون هیچ نگاه شخصی صورت گرفت و تلاش شد فیلمی از ایران نماینده شود که تازگی داشت و می‌توانست سینمای ایران را از ابعاد دیگری مطرح کند.
