سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: وقتی سخن از هجوم فرهنگی به میان میآید ذهن خیلیها به سمت ولنگاری جنسی و سبک زندگی غربی میرود، اما استحاله زبان مادری در هر سرزمینی جزو اصلیترین جنبههای تهاجم فرهنگی محسوب میشود که متأسفانه همواره از دید مسئولان فرهنگی کشور مغفول واقع شده یا دستکم گرفته شده است.
زبان بیگانه میتواند از هر دری و به هر وسیلهای به شکلی کاملاً مسالمتآمیز و به اصطلاح شیک و مجلسی وارد زبان مادری شود و در میان آن خود را جا دهد و به مرور عضوی پذیرفته شده از این زبان شود. وقتی به فرهنگ عامیانه نگاه میکنیم با نهایت تأسف متوجه میشویم که بسیاری از لغات خارجی نامأنوس با زبان فارسی از طریق رسانههای داخلی به ویژه رسانه ملی وارد زبان مادری شده و در میان مردم رواج پیدا کرده است. در این باره انفعال وزارت ارشاد نیز غیرقابل انکار است. سینما، تئاتر و کتاب حوزههای تاثیرگذاری هستند که آغوش خود را به روی واژههای بیگانه باز کردهاند و آنها را با فراغ بال پذیرفتهاند.
از آنجا که ریشه بسیاری از مشکلات در هر جامعهای بیقانونی است میتوان ریشه تهاجم زبان بیگانه را نیز ناشی از نبود قوانینی برای ساماندهی و پیشگیری و نیز حمایت از زبان فارسی قلمداد کرد. نقش نهادهای مسئول در این زمینه غیرقابل انکار است. جایگزین کردن کلمات فارسی به جای کلمات بیگانه از موارد مهمی است که با همکاری وزارت ارشاد میسر است. وقتی قانون به طور شفاف و دقیق مشخص نکرده که چه مکانیسمهایی میتواند در خدمت ارتقا و حفظ زبان مادری باشد، جامعه درباره زبان مادری دچار نوعی هرج و مرج زبانی میشود.
ضمانت اجرای آموزش صحیح زبان فارسی چیست؟
اخیراً شورای پاسداشت زبان فارسی در جلسهای که با محمدمهدی احمدی مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمود شالویی مشاور وزیر در امور پاسداشت زبان فارسی و جمعی از اعضای این شورا داشتند به استفاده نکردن از واژههای بیگانه در رویدادهای وزارت ارشاد تأکید کردند. همچنین در این جلسه مقرر شد با همکاری این وزارتخانه و نیروی انتظامی در زمینه حفظ و صیانت از زبان فارسی، به مغازههایی که واژههای بیگانه استفاده میکنند، اخطار داده شود. محمدرضا اربابی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مترجمان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در این خصوص میگوید: گزینههای تجویزی، آخرین گزینه برای کاربرد کلمات فارسی به جای واژههای بیگانه است و آموزش بهترین گزینه برای عمومیت پیدا کردن استفاده از کلمات فارسی به جای واژههای بیگانه است که ما از همه آنها بیبهرهایم. رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مترجمان، اما به این اشاره نکرد که ضمانت اجرای آموزش صحیح و دقیق چه چیزی میتواند باشد!
اربابی میافزاید: اگر آثار ترجمه شده امروزمان را با گذشته مقایسه کنیم، میبینیم زبان فارسی دچار افت شدیدی در این آثار شده است و علت آن به آموزشهای غلط زبان فارسی برمیگردد. دهههای شصتی و هفتادی ما که زبان فارسی را به درستی به کار نمیبرند آموزشیافتههای همین دهههای اخیر هستند. تا از ابزار رسانه به خوبی استفاده نکنیم، نمیتوانیم استفاده از واژههای فارسی را به جای واژههای بیگانه در بین مردم جا بیندازیم.
رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی مترجمان با ارائه پیشنهاد برای ماندگاری واژههای جایگزین برای کلمات انگلیسی ادامه میدهد: رسانهها باید هدفمند و قدرتمند از معادلهای واژههای بیگانه برای نهادینه کردن آن بین مردم استفاده کنند. اینکه در مبادی ورود و ابتدا نام نهاد یا موسسه فارسی باشد، اقدام خوبی است، چون از صفر یک قصه را درست میسازند، اما به شرط اینکه چالش بزرگی برای این کار ایجاد نشود و وزارت ارشاد گزینهها را پیش روی درخواستکنندگان بگذارد و شیوه انتخاب اسم را به آنها بیاموزد. بنابر این گزارش در هجمه آرامی که علیه زبان فارسی بروز و ظهور یافته به طور قطع وزارت ارشاد و صداوسیما سهم عمدهای دارند و نمیتوان قصور یا تقصیر این دو نهاد فرهنگی را انکار کرد.