بوریس جانسون از ۲۴ ژوئیه گذشته به دنبال استعفای ترزا میبه نخستوزیری بریتانیا رسید و از همان موقع این مسئله مطرح بود که او با توافق هستهای یا برجام چه میکند. از آنجایی که او همحزبی خانم میبود و سیاست اعلامی از سوی حزب محافظهکار و سیاست کلی بریتانیا بر حفظ برجام بود، انتظار میرفت که سیاست جانسون هم بنابر قاعده به حفظ برجام باشد، اما مصاحبه ۲۳ سپتامبر نشان داد که او چندان هم پایبند به این سیاست نیست. او در آن مصاحبه گفت: «هر ایرادی که از نظر شما به توافق هستهای با ایران وارد باشد، زمان آن فرا رسیده که به فکر آینده باشیم و توافقی جدید تنظیم کنیم.»به نظر میرسد که حالا جانسون آن قدر لحنش را در مورد برجام تغییر داده که دیگر مبدل به نسخه اروپایی دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا، شده است.
آشکارترین نشانه از تغییر لحن جانسون در مورد برجام را میتوان از این حرفش شنید که سه شنبه گذشته گفت: «اگر قرار است از دست این توافق خلاص شویم، اجازه دهید آن را با توافق مد نظر ترامپ جایگزین کنیم. این گامی بزرگ رو به جلو خواهد بود.»شاید تنها کسی که از این حرف جانسون به وجد آمده بود شخص ترامپ بود که بیمعطلی این حرف جانسون را در پیام توئیتری خود منتشر کرد و در ادامه نوشت: «من موافقم!» در واقع، خشنودی ترامپ از این بابت بود که حالا او یک نسخه بدل در میان شرکای اروپایی خود دارد و این نسخه بدل دیگر آن حداقل حفظ ظاهر را هم کنار گذاشته و به صراحت تمام از مرگ برجام میگوید. دومین نشانه با تغییر سیاست سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه اتفاق افتاد که برخلاف گذشته، این بار به صورت رسمی خواستار اجرای مکانیزم حل اختلاف شدند. میتوان گفت که جانسون عامل اصلی این تغییر سیاست بود، زیرا دو کشور دیگر اروپایی میتوانستند پیش از این و در چهار گام ایران برای کاهش تعهدات هستهایاش، از مکانیزم حل اختلاف استفاده کنند، اما از این کار خودداری میکردند تا متهم به نابودی برجام نشده باشند. این بار، با حضور جانسون این رویکرد اروپایی قابل ادامه دادن نبود و باید گفت که جانسون با همراه کردن دو کشور دیگر و کلید زدن مکانیزم حل اختلاف، درست در همان مسیر مطلوب ترامپ پیش میرود تا حداقل حیات کاغذی برجام را هم بر باد بدهد.
حرکت جانسون به سمت توافق جایگزین برجام یا «توافق ترامپ» به تعبیر نسخه اصل امریکاییاش دلایل مختلفی دارد، اما باید گفت که او با مرگ برجام بیشتر به دنبال یافتن متحدی قدرتمند در عرصه بینالملل است تا بتواند از پس برگزیت بربیاید. جانسون از ابتدای کار خود در ۲۴ ژوئیه وعده تمام و کمال برای اجرای برگزیت و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را داد، اما کرسیهای حزب محافظهکار او در مجلس عوام آن قدر نبود تا بتواند با اطمینان خاطر کار خود را پیش ببرد. انتخاب زودهنگام در ۱۲ دسامبر این اطمینان را به او داد که با داشتن ۴/ ۴۲ درصد از کرسیهای مجلس عوام میتواند با خیال راحت بریتانیا را از اتحادیه اروپا بیرون بیاورد، اما مشکل او اینجا است که بعد از آن چه خواهد کرد. این مشکلی است که منتقدان برگزیت قبل از همهپرسی ۲۰۱۶ بر آن انگشت گذاشته بودند و حالا که جانسون در آستانه بیرون آوردن بریتانیا است، این مشکل هم جدیتر از گذشته مطرح میشود. انعقاد یک توافق تجاری بزرگ با امریکا اصلیترین راه نجات جانسون است تا بتواند پسلرزههای برگزیت را دفع کند به خصوص اینکه ترامپ چندین بار او را نسبت به این توافق امیدوار کرده و بعد از پیروزی جانسون در آن انتخابات هم در توئیتر نوشت: «بریتانیا و ایالات متحده اکنون آزادند تا به توافق تجاری جدید بزرگی بعد از برگزیت برسند.» هیچ نشانهای از چند و، چون این توافق معلوم نیست و حتی معلوم نیست که ترامپ در این سال انتخاباتی امریکا و برنامه استیضاحش علاقهای به این توافق داشته باشد یا نه. با این حال، جانسون به وعده ترامپ دل خوش کرده و حاضر شده برای جلب رضایت خاطر ترامپ، برجام را به پای توافق نانوشته و بلاتکلیف تجاری او قربانی کند.