سرویس جامعه جوان آنلاین: خرید و فروش اوراق هویتی موضوعی است که در سالهای اخیر مشکلات اجتماعی و بعضاً امنیتی را سبب شده است؛ اتفاقی که منجر به تشکیل خانوادههای جعلی برای اتباع خارجی و حتی زندگی با هویت مردگان شده بود. دریافت وامهای کلان و غیرقابل پیگیری با استفاده از شناسنامه و کارت ملی کارتنخوابها و معتادان از دیگر نتایج رایج بودن مدارک شناسایی جعلی بود.
دلایل وزیر در مجلس
چند ماه قبل وزیر کشور در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی و در پاسخ به سؤال یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی درباره مسئله افراد مشکوک التابعیت و فاقد شناسنامه گفت: قبلاً پوشش شناسنامه در کشور کم بود، اما الان میگوییم که ۹۸ درصد صدور داشتهایم.
رحمانی فضلی دلیل افراد با هویت مشکوک را عدم ابطال شناسنامهفوتشدگان و بعضاً خرید و فروش آن دانست. وی در حضور نمایندگان تأکید کرد در این دوره از وزارت کشور با اتخاذ تصمیمی که داشتیم، ۱۲۰هزار سند مشکوکالتابعیت به ۳۰ هزار سند کاهش یافته است که ما شوراهای تأمین استانها را با دستورالعملی به اقداماتی در این رابطه موظف کردیم.
توقف روند خرید و فروش شناسنامه
جالب اینکه کسانی که از نظر صحت اوراق شناسایی و شناسنامه مورد شک تابعیتی هستند، در سالهای قبل اینگونه بوده که دستگاههای ذیربط میتوانستند این اسناد را ضبط کنند؛ ولی از امسال ضبط اوراق هویت فقط با حکم قضایی امکانپذیر است.
در همین زمینه سخنگوی سازمان ثبتاحوال کشور خبر داده که روند خرید و فروش شناسنامه افراد مبتلا به اعتیاد متوقف شده و این افراد میتوانند شناسنامه المثنی دریافت کنند.
دریافت المثنی
سیفالله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرد که روند خرید و فروش شناسنامه معتادان به مواد مخدر، «با توجه به احراز هویت برخط در دستگاهها خرید و فروش غیرقانونی مدارک هویتی معتادان متوقف شده است.»
براساس گزارش تازه سخنگوی سازمان ثبت احوال، «افرادی که در زمان اعتیاد خود، شناسنامه خود را فروختهاند با دریافت شناسنامه جدید در زمان بهبودیافتگی، شناسنامه قبلی خود را از اعتبار ساقط کنند.» وی اعلام کرد که برای دریافت المثنی، معتادین متجاهر به نحوی باید هویت خود را مشخص کنند.
افزایش مشکوکالتابعیتها
به گفته ابوترابی این افراد میتوانند با ارائه «استشهاد محلی» و تأیید هویت از طریق «اقوام، مسجد محل، پلیس یا مراکز ترک اعتیاد» هویت خود را مشخص کنند که در غیر این صورت امکان دریافت شناسنامه المثنی وجود ندارد.
آنگونه که سیفالله ابوترابی توضیح داده، پیش از این خرید و فروش غیرقانونی مدارک هویتی از معتادان از سوی افراد سودجو انجام شده و «به همین دلیل جمعی از افراد معتاد فاقد سند و اوراق هویتی هستند که پس از بهبود یافتگی و بازگشت به زندگی در اموری که نیاز به مدارک هویتی دارند، دچار مشکل میشوند.»
سال گذشته در همین زمینه خبرگزاری ایرنا هم در گزارشی خبر داده بود که افراد مشکوک التابعیت در سیستان و بلوچستان با توجه به هم مرز بودن با کشور افغانستان، رفت و آمدهای غیرمجاز در طول سالها افزایش یافته و برخیها نیز در این بین توانستهاند با استفاده از شناسنامههای دیگران در ایران دارای هویت شوند و همانند یک ایرانی زندگی کنند.
در این گزارش «علی. ش» یکی از افرادی معرفی شده که با فروش شناسنامه برادر متوفی خود توانسته است مبلغی ناچیز از فردی افغانی دریافت کند. وی با بازگو کردن این موضوع گفته بود: یکی از برادرانم که در سنین پایین فوت کرد شناسنامه وی را نزد خود نگه داشتیم تا بتوانیم از یارانه یا سهمیههای دیگری که میتوان استفاده کرد بهرهمند شویم، اما با گذشت زمان و نیاز مالی شدید مشتری مناسبی در جهت فروش شناسنامه یافتیم و به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان هویت برادر متوفی خود را حراج کردم.
گلایه نماینده از ثبت احوال
خرید و فروش شناسنامه از دغدغههای جدی برخی از نمایندگان استانهای محروم هم بوده است. مثلاً همین چند وقت پیش احمد حمزه، عضو مجمع نمایندگان استان کرمان در رابطه با موضوع فروش شناسنامه در شهرهای جنوب استان کرمان گفت: «برخی از اهالی شهرستان قلعهگنج به دلیل فقر اقتصادی و فرهنگی اقدام به فروش شناسنامههای خود به اتباع بیگانه کردند که متأسفانه به دلیل فقدان شناسنامه از امکانات دولتی محروم هستند. باندی که در خرید و فروش شناسنامهها دخیل بود نیز دستگیر و متلاشی شد، اما متأسفانه مشکلات ناشی از بیهویتی افراد را آزار میداد و ثبت احوال به هیچ وجه حاضر نبود برای این افراد شناسنامه صادر کند.»
نبود نمایندگی ثبت احوال در نزدیکی روستاهای دور افتاده، فاصله طولانی تا مرکز شهر و همچنین درآمد ناکافی از جمله مشکلاتی بود که برخی خانوادههای محروم روستایی تا به امروز نتوانستهاند هویت فرزندان خود را در سازمان ثبت احوال به ثبت برسانند.
از طرف دیگر افراد زیادی هستند که در تکاپوی خرید شناسنامههای ایرانی هستند تا با عکسدار کردن آن هویت ایرانی دریافت و بتوانند به راحتی در شهرهای ایران عبور و مرور کنند. اتفاقی که اکنون به گفته سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور به دلیل آنلاین شدن تأیید هویت امکانپذیر نیست.