سرويس اقتصادی جوان آنلاين: براساس آمار، ایرانیها نصف متوسط جهانی مالیات میدهند؛ یکی از شاخصهای اقتصادی که نشان از کم بودن سهم مالیات در اقتصاد ایران است؛ شاخص تلاش مالیاتی یا «نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی» است. در ایران این نسبت حدود ۷ الی ۸ درصد بوده، درحالیکه میانگین این شاخص در دنیا ۱۴ درصد است. بودجه عمومی کل کشور ۴۸۴ هزار میلیارد تومان است و دولت برای تأمین این بودجه یا باید مالیات بگیرد، یا قرض کند و با سود آن را بازگرداند، یا پول چاپ کند یا منابع طبیعی و املاک را بفروشد. چاپ پول تورمزا بوده و اخذ مالیات غیرمستقیم از طبقات ضعیف و با درآمد ثابت، مشکل را بیشتر میکند که تنها راه برای ملت و حاکمیت، اخذ مالیات هوشمندانه متناسب با ثروت، درآمد و مصرف است.
هر دولتی برای اعمال حاکمیت خود باید ۲۰ تا ۲۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی را در اختیار بگیرد تا با این سهم، بتواند امنیت، نظم، عدالت و کالاهای عمومی را تأمین کند؛ این در شرایطی است که در ایران، بین ۷ تا ۸ درصد از درآمدهای جامعه بهعنوان مالیات در اختیار دولت قرار میگیرد و مشخص است که با این رقم نمیتوان تمام اقدامات موردنیاز را انجام داد. رئیس سازمان امور مالیاتی کشور از جهتگیری نظام به سمت اخذ مالیات هوشمند و نسل چهارم مالیات ستانی خبر میدهد و امیدوار است فرار مالیاتی و فساد اداری با این اقدام از بین برود.
روز گذشته، امید علی پارسا به همراه معاونش در حاشیه صبحانه کاری با فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی، از بررسی تراکنشهای بانکی بالای ۵ میلیارد تومان خبر داد و گفت: «دستورالعمل آن طی هفته جاری ابلاغ خواهد شد. البته بررسی این حسابها به مفهوم آن نیست که این تراکنشها حتماً مشمول مالیات شود، بلکه ممکن است ۵۰ درصد کل تراکنشها ربطی به مالیات نداشته باشد و کنار گذاشته شود.»
وی اظهار داشت: «در حال حاضر مجموعه اطلاعاتی که در کشور در رابطه با معاملات و املاک وجود دارد، به سرعت در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار میگیرد و در این خصوص روند خوبی در پیش گرفته شده است.» پارسا در خصوص مالیات بر مجموع درآمد گفت: «این موضوع مجموعه پیوستهای است که وزارت امور اقتصادی آن را تهیه کرده و فعلاً در دولت است و انشاءالله به زودی به مجلس فرستاده میشود. برآوردهای ما از فرار مالیاتی آن است که در کشور حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی داریم.» رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در مورد نصب کارتخوان در مطب پزشکان اظهار داشت: «در آخرین نشستی که با جامعه پزشکی کشور برگزار شد تفاهمنامهای به امضا رسید که در نظام پزشکی کشور و با سازوکارهایی که در اختیار آنها وجود دارد به صورت احسن این مسئله را حل کنند.»
وی بیان داشت: «قانون در این مورد مهلت داده و تکلیف کرده، اما سازمان امور مالیاتی کشور در خردادماه سال آینده، بعد از دریافت اظهارنامهها مالیاتها را بررسی میکند و اگر کسی اظهارنامه ارائه نداده باشد، تکلیف خود را در این مدت انجام نداده و با وی برخورد میشود.»
معافیتهای مالیاتی ساماندهی میشود
رئیس کل سازمان امور مالیاتی تأکید کرد: «در قانون پیشبینی شده که هیچ دستگاه دولتی و غیردولتی عذر و بهانهای برای ارائه نکردن اطلاعات به سازمان امور مالیاتی ندارد؛ این در حالی است که پیشنویس جدیدی برای قانون مالیاتهای مستقیم در سازمان امور مالیاتی تهیه شده که در آن، ساماندهی معافیتها، طراحی پایههای جدید مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر مجموع درآمد در نظر گرفته شده است.»
وی با بیان اینکه ما در دنیا شاهد معافیت کامل مالیاتی در فرهنگ، ورزش و کشاورزی و دیگر بخشهای اقتصادی نیستیم اضافه کرد: «اگرچه شاید ۸۵ تا ۹۰ درصد از بخش کشاورزی در ایران ضعیف است و باید از مالیات معاف باشد، اما ۱۰ درصد از فعالان این بخش درآمد خوبی دارند و باید مالیات بدهند.» پارسا با بیان اینکه در دنیا سازمانهای امور مالیاتی به تمامی اطلاعات درآمدی، تولید، صادرات، واردات، تراکنشها و حسابها دسترسی دارند و هوشمندانه مالیات میگیرند، گفت: «بسترهای اخذ مالیات هوشمند در دنیا فراهم است و سازمانهای مالیاتی بحق از مردم مالیات دریافت میکنند و عدالت مالیاتی برقرار است و در این کشورها فرار مالیاتی وجود ندارد.»
رئیس کل سازمان امور مالیاتی اضافه کرد: «مالیاتستانی در کشور کاملاً الکترونیکی است؛ اگرچه باید توجه داشت که اخذ الکترونیکی مالیات با اخذ هوشمند مالیات متفاوت است، زیرا در نظام مالیاتی هوشمند، سازمان امور مالیاتی به تمامی اطلاعات دسترسی دارند و راهی برای فرار مالیاتی باقی نمیماند.» پارسا گفت: «از ۳۵۰ هزار نفری که از بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی استفاده کردند بیشتر آنها از تولیدکنندگان کوچک و متوسط بودند که باید گفت با ابلاغ این بخشنامه و اجرایی شدن آن توانستیم از بخش بزرگی از فرار مالیاتی و فساد در روند مالیات ستانی جلوگیری کنیم.»
پیگیری تسریع در استرداد مالیات ارزش افزوده صادرات
همچنین معاون سازمان امور مالیاتی که در این نشست سخن میگفت، از ابلاغ آییننامه جدید بررسی تراکنشهای مالیاتی در هفته جاری خبر داد و افزود: «اتاق بازرگانی، تسریع در استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرات را از بانک مرکزی پیگیری کند.»
محمد مسیحی گفت: «در مراسمی که به مناسبت روز ملی صادرات برگزار شد، رئیس فراکسیون صادرات نکتهای را اشاره کرد که براساس آن، اعلام شد که حتی نمایندگان سازمان امور مالیاتی نیز با مقید بودن استرداد مالیات بر ارزش افزوده با رفع تعهد ارزی مخالف هستند؛ این در حالی است که من هم با این روند مخالف بودم.»
معاون سازمان امور مالیاتی افزود: «اتفاقی که امروز رخ داده است، آن است که مقررات رفع تعهد ارزی مطابق با بند ج تبصره ۸ از سوی بانک مرکزی اعلام میشود، این در حالی است که در بخشنامهای که ما در راستای مقررات بانک مرکزی اعلام کردیم تا جایی که توانستیم شفاف عمل کرده و در این جهت گام برداشتیم که کمترین محدودیت را برای صادرکنندگان ایجاد کنیم.»
وی تصریح کرد: «حکم قانون بودجه ۹۸ در مورد استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرکنندگان به سال ۹۷ هم تسری یافته است؛ این در حالی است که وقتی این بخشنامه را ابلاغ کردیم، حداقل در مورد پروندههای مالیات بر ارزش افزودهای که تا پیش از آن تعیین تکلیف شده بودند، این حکم را تسری ندادیم؛ پس در جایی که لازم باشد، تسهیلگری میکنیم.» مسیحی گفت: «قبول دارم که اعلام با تأخیر اسامی صادرکنندگانی که رفع تعهد ارزی کردهاند، مشکلات زیادی ایجاد میکند؛ این در حالی است که آخرین مرحله اسامی رفع تعهدکنندگان ارزی برای سال ۹۷، در دی ماه به ما اعلام شده است، اما این امر باعث به تعویق افتادن استرداد مالیات بر ارزش افزوده شده است.»
وی افزود: «در عین حال، مؤدیان مالیاتی کراراً به سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و درخواست به تعویق انداختن رسیدگی به پروندههای خود را دارند تا رفع تعهد ارزی خود را به صورت کامل از بانک مرکزی بگیرند، این در حالی است که حداقل شش تا هفت مکاتبه از سوی سازمان امور مالیاتی با بانک مرکزی وجود دارد و جلسات متعددی نیز برگزار شده است؛ به نحوی که انتظار داشتیم که این مطالبه، جدیتر از سوی اتاق بازرگانی هم از بانک مرکزی صورت گیرد. این سازمان حتی در شکل اعلام تعهدات ارزی نیز با بانک مرکزی مشکلاتی دارد.»
عملکرد منفی سازمان امور مالیاتی در استرداد مالیات بر ارزش افزوده
مسیحی با بیان اینکه استرداد مالیات بر ارزش افزوده صادرات نسبت به عملکرد سال گذشته، کاملاً منفی است، گفت: «این امر به دلیل محدودیت استرداد مالیات بر ارزش افزوده بر اساس رفع تعهد ارزی است؛ به این معنا که از آنجا که بانک مرکزی به صورت مرحلهای، اسامی را اعلام میکند، کار به کندی پیش میرود.» وی در پاسخ به دغدغههای فعالان اقتصادی در مورد افزایش درآمدهای مالیاتی در سال ۹۹ و فشار بیشتر به تولیدکنندگان، افزود: «ما موافق این نیستیم که درآمدهای مالیاتی افزایش یابد، اما مشکلات فروش نفت داریم و در سال ۹۹ در حوزه مالیات بر درآمد، کمتر از ۱۵ درصد رشد را در نظر گرفتهایم؛ این در حالی است که در حوزه ارزش افزوده نزدیک به ۵۰ درصد افزایش درآمد داده شده است که ما نیز با این موضوع مخالف بودیم؛ ولی اگر مالیات بر ارزش افزوده در یک نظام صحیح و مطلوب اجرایی مورد بررسی واقع شود، نباید باری را به دوش تولیدکنندگان قرار دهد.»