آمار افرادی که به صورت انفرادی زندگی میکنند، ۵/۵ میلیون نفر است و نسبت به گذشته افزایش داشتهاند. نگاهی اجمالی به شرایط جامعه نیز بیانگر افزایش بیشتر این خانوارهای تک نفره و زندگیهای انفرادی است. اگرچه روند رشد خانوارهای تکنفره در ایران نسبت به بسیاری از نقاط جهان به طور قابل ملاحظهای کمتر است، اما باید وضعیت امروز ایران را با فرهنگ و شرایط خودمان مقایسه کنیم تا به تحلیل درستی از این ماجرا برسیم. اینکه چه شد جامعه ایرانی از خانواده گسترده به خانواده موزائیکی، خانواده هستهای و حالا خانواده تک نفره یا همان زندگی مجردی رسیده است؟!
مدرنیته امکان و بستری را فراهم کرده که افراد به راحتی بتوانند به صورت تک نفری زندگی کنند و مسیر زندگی را پیش ببرند. خانوارهای تک نفره در بافت جامعه همیشه در معرض آسیبهای بیشتری قرار میگیرند چراکه خیلی وقتها خود این خانوارهای تکنفره محصول یک آسیب هستند. به جز دانشجویانی که به طور موقت زندگی انفرادی را تجربه میکنند و اغلب به خانواده بازمیگردند و دوباره عضوی از خانوار میشوند. اغلب کسانی که انفرادی زندگی میکنند و به دلایلی نظیر طلاق یا فوت همسر تنها شدهاند. بعضی دیگر هم فرزندان خانوادههایی هستند که به دلایل مختلف زندگی مجردی را به زندگی در کانون خانواده ترجیح دادهاند. در اینجا دوباره با خانوادههایی نابسامان مواجهیم که اعضای آنها مهارت زندگی در کنار یکدیگر را ندارند یا فرزندان خانواده نتوانستهاند در زمان مقتضی ازدواج کنند و تشکیل خانواده بدهند. مسئله ازدواج و افزایش خانوارهای تک نفره هم از اهمیتی زیادی برخوردار است. به بیان دیگر اگر طلاق یکی از دلایل مهم اجبار افراد برای زندگی انفرادی است، به تعویق افتادن ازدواج هم یکی از دلایل مهم دیگر بروز این پدیده است. دختران و پسران مجردی که با عبور از سن ازدواج و نیاز به استقلال ناگزیر میشوند از زندگی در کنار خانواده جدا شده و به این شکل به استقلال برسند.
از هر زوایهای به خانوارهای تک نفره نگاه کنیم با آسیب مواجه میشویم؛ آسیبهایی که از یک سو موجب شکلگیری این خانوارها و روی آوردن افراد به زندگی مجردی شدهاند و آسیبهایی که افراد مجرد و خانوارهای یک نفره را تهدید میکند.
پایان این ماجرا تراژدیکترین بخش آن است. زندگی در انزوا وقتی به دوران میانسالی و سالمندی برسد چالشهای بیشتری را برای افراد ایجاد میکند چراکه در این سنین، افراد بیش از دوران جوانی نیازمند همراهی و حتی مراقبت هستند. پدیده زندگی مجردی و خانوارهای تک نفره، بیانگر آسیبهای اجتماعی موجود در لایههای گوناگون جامعه است و افزایش آن هشداری جدی به مسئولان و مدیران جامعه، اما آیا این هشدار هم مانند سایر هشدارها جدی گرفته نمیشود؟