سرویس دانشگاه جوان آنلاین: در حالی که ابتدای دهه ۹۰ تعداد ۹۳۰ هزار و ۱۷۲ نفر داوطلب شرکت در آزمون ارشد دانشگاه‌ها حضور داشت، اما اکنون این عدد با حدود ۵۰ درصد کاهش در سال جاری به ۴۸۱ هزار و ۸۴ نفر رسید.
نه‌تن‌ها تعداد داوطلبان آزمون ارشد کاهش پیدا کرده بلکه بر اساس آمار سال گذشته حتی تعداد داوطلبانی که در آزمون کارشناسی‌ارشد مجاز به انتخاب رشته شده‌اند، با کاهش روبه‌رو بوده است.
فقط علاقه مطرح نیست
در آخرین آزمون ۴۴ درصد داوطلبان حتی اقدام به انتخاب رشته نکرده‌اند و این نشان‌دهنده آن است که حدود نیمی از داوطلبان امسال متقاضی ورود به مقطع کارشناسی ارشد هیچ‌گونه امید یا دلیلی برای انتخاب رشته نداشته‌اند.
حسین توکلی در این مورد می‌گوید: «از مجموع افراد مجاز به انتخاب رشته در آزمون کارشناسی ارشد سال ۹۸ حدود ۵۲/۵۵ درصد داوطلبان فرم انتخاب رشته خود را تکمیل کرده‌اند.» البته همان‌طور که گفته شد این ماجرا محدود به علاقه داوطلبان نبوده و سیاستگذاری‌هایی نیز برای کاهش پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد صورت گرفته است.
مهرماه امسال هم معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از کاهش ۷ درصدی پذیرش دانشجو در دوره کارشناسی ارشد سال تحصیلی ۹۹-۹۸ خبر داده و گفت: «سال ۹۷ تعداد ۱۸۳ هزار و ۳۱۶ نفر قبول شدند، اما امسال ۱۷۰ هزار و ۵۰۴ نفر به دوره کارشناسی ارشد راه یافته‌اند که این کاهش ۷ درصدی را نشان می‌دهد.»
کاهش پیک جمعیتی محصلان
علی خاکی‌صدیق، یکی از مشکلات ارشد را گله‌مندی دانشگاه‌ها از بی‌کیفیت بودن پذیرش در دوره تحصیلات تکمیلی به‌خصوص مقطع ارشد دانسته و می‌گوید: «گله‌مندی عمومی در دانشگاه‌ها از نظر کیفیت ورودی‌های تحصیلات تکمیلی وجود دارد، اما در دوره دکتری طبق فرمول‌ها درصدی از داوطلبان توسط مصاحبه برای تحصیل در این دوره تعیین می‌شوند و مصاحبه نظر دانشگاه را برای پذیرش داوطلبان به نوعی تأمین می‌کند.»
این مقام ارشد وزارت علوم تعداد دانشجویان این مقطع را بیش از حد بهینه دانسته و ادامه می‌دهد: «در سطح کلان تعداد دانشجویان کارشناسی ارشد خیلی بیش از یک عدد بهینه است و ساماندهی روی تعداد ظرفیت پذیرش در کارشناسی ارشد اهمیت دارد.»
برخی کارشناسان در گفتگو با خبرگزاری دانشگاه آزاد معتقدند یکی از دلایلی که برای کاهش داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد بیان می‌شود، کاهش پیک جمعیتی محصلان کشور است. این گروه مهم‌ترین دلیل کاهش تعداد داوطلبان ارشد را عبور این پیک اعلام می‌کنند که برای مدتی نیز کنکور سراسری را دچار مشکل کرده بود. برای برآوردی آماری می‌توان مقایسه‌ای بین تعداد داوطلبان کنکور سراسری و آزمون کارشناسی ارشد داشت. از آنجا که طبق روال آموزشی داوطلبان ورود به دانشگاه چهار سال بعد متقاضی ورود به مقطع کارشناسی ارشد هستند، می‌توانیم تعداد داوطلبان ورود به مقطع کارشناسی ارشد را با تعداد داوطلبان مقطع کارشناسی مقایسه کنیم.
نگرانی از کاهش روند علمی
بر این اساس اکثر داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد سال ۹۵ دانشجویانی بودند که در آزمون سراسری سال ۹۱ شرکت کرده و از این طریق وارد دانشگاه شدند و داوطلبانی که در سال ۹۸ متقاضی ورود به مقطع کارشناسی ارشد هستند نیز اکثراً دانشجویانی هستند که با آزمون سراسری سال ۹۴ وارد دانشگاه شده‌اند.
در فاصله سال‌های ۹۵ تا ۹۸ تعداد داوطلبان از ۸۷۷ هزار نفر به ۴۸۱ هزار نفر رسیده و داوطلبان مقطع کارشناسی ارشد ۴۵ درصد کاهش داشته‌اند. مسئله‌ای که نظر کارشناسان را تأیید می‌کند. این در حالی است که در سال‌های پیش رو علاوه‌بر سیاست‌های دولت مبنی بر کاهش تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی، شاهد کاهش علاقه داوطلبان به مقاطع بالاتر نیز خواهیم بود. به نظر می‌رسد مسئولان دانشگاهی به استقبال چنین روندی می‌روند، اما در صورت تداوم این امر، نگرانی‌ها پیرامون کاهش روند علمی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
