سرویس جامعه جوان آنلاین: سال‌هاست که رهبر معظم انقلاب نکاتی را در زمینه فضای مجازی مطرح می‌کنند. ایشان در تازه‌ترین سخنرانی خود به مناسبت فرارسیدن سال نو به اهمیت قوی شدن در حوزه‌های مختلف به خصوص حضور قدرتمند در فضای مجازی اشاره کردند و فرمودند: «یکی از ابزار‌های قدرت حفظ اکثریّت جوان در جامعه است. یا امروز قوّت در فضای مجازی حیاتی است؛ امروز فضای مجازی حاکم بر زندگی انسان‌ها است در همه‌ی دنیا؛ و یک عدّه‌ای همه‌ی کارهایشان را از طریق فضای مجازی پیش میبرند؛ قوّت در این [زمینه]حیاتی است.»
به همین منظور خبرنگار «جوان آنلاین» با دکتر لطف الله سیاهکلی، منتخب مردم قزوین در مجلس شورای اسلامی و معاون سابق رسانه‌های نوین و مجازی صداوسیما درباره شاخصه‌های قدرت در فضای مجازی، گفتگو کرده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
جوان آنلاین: ضمن تبریک فرارسیدن سال نو به نظر شما قدرت در فضای مجازی چیست و چه شاخصه‌هایی دارد؟
مقام معظم رهبری در بیانات خود در سال گذشته و سال جاری درباره قدرتمند شدن کشور صحبت کردند، در این راستا سال گذشته شعار «رونق تولید» و امسال نیز «جهش تولید» را برگزیدند. این مسئله نشان می‌دهد که بخشی از قدرت کشور در حوزه تولید است. اما در کنار این بحث‌ها امسال یک بحث جدید را مطرح کرده‌اند و آن «قدرت فضای مجازی» است. البته این موضوع را ایشان سال‌های گذشته نیز تحت عنوان شبکه ملی اطلاعات طرح کرده‌اند و اصلاً به همین مناسبت سال‌های گذشته شورای عالی فضای مجازی ایجاد شد. حتی ایشان فرمودند که اگر مشغله زیادی نداشتند و رهبر کشور نبودند حتماً در این زمینه فعالیت می‌کردند. تمام این‌ها نشان می‌دهد که فضای مجازی صاحب یک قدرتی است. باید ما این قدرت را بشناسیم و از آن بهره‌مند شویم.
همه ما می‌دانیم که فلاسفه اهل فن در حوزه قدرت، قدرت را بیشتر بر اساس سرزمین و مردم تعریف می‌کنند و بقیه موارد در مشتقی از این‌ها قرار دارد؛ بنابراین اگر همین دو را محور قرار دهیم مشخص می‌شود که منابع طبیعی، منابع سرزمینی و نیروی انسانی تولید قدرت می‌کنند که هر دوی آن‌ها بر دو پایه دیگر استوار هستند که بسیار حائز اهمیت است. یکی بعد مکان و دیگری بعد زمان؛ هر چقدر مکان فاصله‌اش بیشتر شود و هر طول زمان بیشتری داشته باشد موجب کاهش قدرت خواهد شد، در واقع باید گفت که برای افزایش قدرت تا حد ممکن باید فاصله‌ها را کم کنیم و در زمان کوتاه کار را انجام دهیم. حالا همین‌ها را در مورد فضای مجازی و ارتباط آن با مردم و سرزمین مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ اگر سرزمین را ایران در نظر بگیریم و مردم را مردم کشورمان، ایران یک حدودی از سطح و جمعیتی معادل ۸۰ میلیون نفر دارد این‌ها یک قدرتی را برای ایران تولید می‌کنند. فضای مجازی اولین کاری که می‌کند حذف مکان دارد یعنی اینکه ایران مجازی می‌تواند خیلی بزرگتر از ایران واقعی باشد، زیرا که در فضای مجازی مکان بی‌نهایت است و می‌توانیم ظرف مکانی را کل کره زمین در نظر بگیریم. یعنی در فضای مجازی ایران مجازی می‌تواند ده‌ها و صد‌ها برابر از ایران واقعی بزرگتر باشد. از نظر سرزمینی نیز با توجه به اینکه ما بعد مکان نداریم می‌توانیم ده‌ها برابر جمعیت ایران را به کار بگیریم و در حوزه فضای مجازی ما تعریف شوند مانند فیسبوک، یوتیوب و... که جمعیت آن ده‌ها برابر جمعیت آمریکاست و آن‌ها در فضای مجازی این جمعیت را جمع کرده‌اند و سرزمین شان را گسترش داده‌اند. پس می‌بینیم که با ورود فضای مجازی هم حذف مکان و هم کاهش زمان داریم. از آن طرف هم افزایش جمعیت و هم افزایش سطح و زمین که این‌ها نشان می‌دهد فضای مجازی می‌تواند یک قدرت عظیمی را ایجاد کند.
جوان آنلاین: این قدرت چگونه می‌تواند ایجاد شود؟
این قدرت با ارائه خدمات ایجاد و گسترده می‌شود. یعنی ما باید خدمات را به فضای مجازی ببریم. مثل گوگل، فیسبوک، توئیتر و یوتیوب که به مردم خدمات داده‌اند و جمعیت خود را افزایش می‌دهند. ما نیز اگر در فضای مجازی خدماتی را ارائه کنیم می‌توانیم جمعیتی بیش از ده برابر جمعیت کشور در ایران مجازی ایجاد کنیم؛ بنابراین با این توضیحات متوجه خواهید شد که فضای مجازی قدرت جدیدی را به قدرت‌هایی که تا به حال می‌شناختیم اضافه می‌کند. قدرتی که بدون آن نمی‌توانیم جمعیتی ده برابر جمعیت کشور را در یک سرزمین ایجاد کنیم و همچنین نمی‌توانیم سرزمین را در آن گسترش دهیم. شما ببینید که اگر از نظر فیزیکی بخواهیم یک وجب به کشور اضافه کنیم هزاران نفر باید جان خود را از دست بدهند، اما توسعه سرزمین در فضای مجازی با خدمات میسر خواهد بود؛ بنابراین ما با یک قدرت جدید و بزرگ تازه وارد مواجه هستیم که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشیم.
جوان آنلاین: چه اقداماتی تاکنون در این زمینه انجام شده است و چه کاستی‌هایی در این حوزه داشته ایم؟
با توجه به فعالیت بنده که به صورت تخصصی در این حوزه کار کرده‌ام باید بگویم که هنوز در ابتدای راه هستیم و متاسفانه نتوانسته‌ایم در حوزه فضای مجازی کشور را با توصیه‌های رهبر معظم انقلاب پیش ببریم. ایشان دستور ایجاد شبکه ملی اطلاعات را داده‌اند که هنوز آن را به اتمام نرسانده‌ایم. جای تاسف دارد که باید بگویم که بیش از ده سال از دستور ایشان می‌گذرد، اما هنوز ما دولت الکترونیکی نداریم، هنوز نتوانسته‌ایم خدمات کشور را دیجیتال کنیم و بر فضای مجازی بگذاریم. هنوز نتوانسته‌ایم سرویس‌های لازمی که مردم نیاز دارند و پاسخگوی نیازمندی آن‌ها در حوزه خدمات‌دهی باشیم.
جوان آنلاین: برای رسیدن به قدرت در فضای مجازی چه کار‌های باید انجام دهیم؟
این‌ها موضوعاتی است که باید به صورت جدی تعقیب شود و مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه قوانین و مقررات بگذارد. معتقدم که در مجلس باید کمیسیونی به نام کمیسیون فضای مجازی ایجاد شود. وقتی این سرزمین مجازی می‌تواند قدرت‌های بزرگی را تولید کند چگونه نمی‌تواند یک کمیسیون در مجلس داشته باشد یا چگونه هنوز نتوانسته‌ایم یک خط قانون برای آن بنویسیم تا سرمایه گذاران ما راحت‌تر در این حوزه سرمایه گذاری کنند تا زمینه برای کسانی که می‌خواهند خدمات خود را در این حوزه منتقل کنند، فراهم شود و بدانند که حامی دارند و بدون دغدغه کار خود را پیش ببرند. قانون، توسعه منافع را در پی دارد. قانون می‌آید تا مردم بهره مندی بیشتری داشته باشند، بنابراین باید در حوزه فضای مجازی نیز قانون داشته باشیم.
این‌ها اقداماتی است که باید صورت بگیرد تا ما بتوانیم قدرت کشور را در فضای مجازی ده‌ها یا صد‌ها برابر از قدرت فعلی کنیم و سهم بیشتری از فضای مجازی در بین دیگر کشور‌ها تعریف و به دنیا تحمیل کنیم. اگر ما نتوانیم در این حوزه با سرعت بیشتری پیش برویم حتما از کشور‌های عقب مانده پایین‌تر خواهیم بود و آن وقت است که باید قدرت گدایی کنیم.
جوان آنلاین: چرا تا امروز از پیشرفت در فضای مجازی غافل بودیم؟ آیا ظرفیت انجام این کار را نداشتیم یا به دلیل ضعف مدیریتی عقب ماندیم؟
متاسفانه ما کار را جدی نگرفته‌ایم، یعنی دولتمردان و مجلس ما به عمق قدرت فضای مجازی پی نبرده‌اند. البته ممکن است مسئله کرونا که این روز‌ها با مشکلات آن درگیر شده‌ایم موجب شود که مسئولان درک کنند که تا چه میزان فضای مجازی اهمیت دارد.
امروز به کمک فضای مجازی می‌توان به کرونا غلبه کرد. در شرایطی که مردم در خانه خود قرنطینه شده‌اند اگر دولت الکترونیکی داشتیم و سرویس‌های خدماتی ما به صورت دیجیتال در فضای مجازی بود افراد خانواده می‌توانستند مشاغل و کار‌های خود را از طریق فضای مجازی پیش ببرند. حتی بوتیک‌ها و فروشگاه‌های مختلف نیز می‌توانستند در فضای مجازی فروش داشته باشند و خسارت نبینند.
امروز خسارت ما در حوزه کسب و کار به واسطه در خانه ماندن مردم به واسطه بیماری کرونا اتفاق افتاده که بخشی از آن به دلیل عقب ماندگی ما در حوزه فضای مجازی است. اگر در فضای مجازی، کسب و کارمان را رونق داده بودیم امروز خسارت ما اندک بود و حتی در برخی مشاغل سود‌های اندکی می‌کردیم؛ و تمام این‌ها قدرت فضای مجازی را به وضوح نشان می‌دهد.
شاید این موضوع باعث شود که برخی از مسئولان ما از خواب غفلت بیدار شوند و بدانند که دنیا بر مدار دیگری خواهد چرخید و عرصه جدید فضای مجازی که وارد زندگی بشر شده است قدرت جدیدی را آورده که ما از آن غافلیم و حتما باید در زمانی کوتاه آن را دریابیم.
