سرویس اجتماعی جوان آنلاین: مرور سابقۀ سیل‌های مخرب و سهمگین تهران نشانگر آن است که این شهر بزرگ جزو نقاط حادثه‌خیز و سیل‌خیز کشور است. برای نمونه یکی از معروف‌ترین سیل‌هایی که تلفات مالی و جانی هم بر جای گذاشت، سیل دربند و تجریش در سال ۱۳۶۶ است. این سیل بر اثر بارش شدید باران و جاری شدن سیلاب شدید در دره‌های دربند و گلابدره در شمال تهران رخ داد. بر اثر این سیل، حدود ۳۰۰ نفر کشته شدند.
شدت بارش و رگبار در این سیل که در تابستان اتفاق افتاد، به‌گونه‌ای بود که در مدت ۱۰۷ دقیقه ۲۸ میلیمتر بارش ثبت شد. در مدت کوتاهی سیلاب عظیمی از رودخانۀ گلابدره به حرکت درآمد و صد‌ها تن گل‌ولای و سنگ را در مسیر این رودخانه و جعفرآباد به سمت میدان تجریش به حرکت درآورد و خسارات زیادی را بر جای گذاشت. حجم خسارات و تلفانی انسانی به اندازه‌ای بود که سیل میدان تجریش تهران، دومین سیل مخرب کشور از نظر تلفات انسانی لقب گرفته است.
به گفته مسئولان و کارشناسان، تهران همچنان در خطر سیل قرار دارد و دره‌رود‌های تهران از نقاط بحرانی سیل احتمالی به شمار می‌رود. غلامحسین آرام معاون فرماندار تهران در این باره گفت: «تهران دارای شش دره‌رود است که اغلب این موارد به‌عنوان فضای سبز و تفرجگاه در دست بهره‌برداری هستند. از همین رو مدیریت سریع آن‌ها به دغدغۀ نخست مسئولان استان تبدیل شده است. این درهرودها از نقاط احتمالی سیل هستند؛ و نقطۀ دیگری وقوع سیل احتمال اتوبان امام علی (ع) است».
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله نیز دربارۀ نقاط سیل‌خیز تهران معتقد است: «بزرگراه‌های «امام علی»، «مدرس»، «صیاد شیرازی» و «ستاری» و همچنین مسیل رودخانۀ کن از مهمترین مناطق سیلاب‌های واریزه‌ای در تهران به شمار می‌روند، در حالی که از بزرگراه ارتش تا شهر ری بیش از ۵۰ درصد از طول مسیر با دیواره‌های بتنی و نفوذناپذیر پوشانده شده که بسیار خطرناک در هر سیلاب واریزه‌ای است».
به گفتۀ زارع، محدودۀ بزرگ پردیس دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران نیز علاوه بر ساخته شدن بر روی پهنۀ گسل شمال تهران، یک محدودۀ لغزشی فعال و بسیار مهم است که در هر رخداد زمین‌لغزش، به ویژه در یک دورۀ بارندگی شدید، امکان چکانش و رها شدن محدوده وسیعی از خاک، سنگ و واریزه در دره‌های پایین‌دست آن به‌ویژه در محدوده بزرگراه‌های آزادگان، ستاری و باکری وجود دارد.
در علت حساس بودن درهرودها به خطر سیل، اقبال شاکری منتخب مردم تهران در مجلس شورای اسلامی دخل و تصرف‌های غیرمجاز در درهرودها را عامل وقوع سیل احتمالی دانسته و معتقد است: «متأسفانه به دلیل ناهماهنگی‌های دستگاه‌ها و دخل و تصرفی که در بستر درهرودها و حریم اطراف آن صورت گرفته است شاهد به‌وجود آمدن سیلاب در اطراف شهر تهران بوده‌ایم که این موضوع بایستی مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد».
به گفتۀ وی دست بردن در طبیعت می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد بحران در زمان بارندگی‌های شدید باشد و اگر بستر رود دره‌ها به شکل طبیعی خود باقی می‌ماند، سرعت آب در زمان بارش‌های شدید آهسته بود (و سیل خطرات زیادی نداشت).
با توجه به امکان وقوع خطر سیل برای کلان‌شهر تهران و لزوم مقابله با آن، هوشنگ جزی مدیر کل آبخیزداری سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری، آبخیزداری کافی و مناسب را راه‌حل مقابله با وقوع سیل تهران دانسته و دره‌رود‌های تهران را در زمرۀ شهر‌هایی بیان می‌کند که در اولویت آبخیزداری قرار دارند.
وی در این باره گفت: «در مناطقی از تهرانمانند امامزاده داود، وردیج، گلابدره ودربند فعالیت‌هایی در این ارتباط انجام شده، اما نیازمند تکمیل است و نیاز دارد که سازه‌ها تکمیل و کار‌های جدیدتری انجام شودتا حادثۀ سیل شیراز در کن، بزرگراه‌های امام علی (ع) و شهید صیاد شیرازی روی ندهد، زیرا آن‌ها روددره‌های تهران هستند کهبسته شده‌اند. در این باره رقم برای آبخیزداری تهران پیش‌بینی و به وزارت کشور، استانداری و سازمان مدیریت ارائه شده است؛ این ارقام مورد نیاز آبخیزداری در مقایسه با بودجه‌ای که به برخی از دستگاه‌ها اختصاص داده می‌شود، رقم زیادی به‌حساب نمی‌آید».
مسلماً با توجه به گذشتۀ تاریخی شهر تهران در وقوع سیل‌های مخرب می‌توان با انجام مدیریت جامع حوزۀ آبخیز تهران و مدیریت صحیح درهرودها با آزادسازی مسیل‌ها و عدم ساخت‌و‌ساز در این درهرودها، می‌توان جلوی بسیاری از سیل‌های مخرب احتمالی در تهران را گرفت و با انجام عملیات آبخیزداری کافی و به‌موقع از ایراد خسارات جانی و مالی فراوان جلوگیری کرد. این مساله در گرو هماهنگی و انسجام نهاد‌ها و دستگاه‌های مختلف به‌خصوص شهرداری تهران، وزارت نیرو و وزارت جهادکشاورزی است.
