سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: در آستانه روز جهانی قدس، یک «ویاودی» ایرانی اقدام به پخش سریالی با عنوان «نگهبان قدس» کرد. این سریال به طور مشخص به زندگی یکی از قهرمانان راه آزادی فلسطین میپردازد؛ سریالی که در سوریه تولید شده و امسال به عنوان مجموعه ویژه ماه رمضان از تلویزیون آن کشور پخش شد. پخش این مجموعه ضدصهیونیستی همزمان با نمایش سریال مصری با محتوای ضداسرائیلی در مقابل دستهای خالی تولیدات تلویزیون ایران درباره فلسطین، جای خالی برنامهریزی استراتژیک در تولیدات هنری را بار دیگر به رخ سازمانهای عریض و طویلی، چون صداوسیما کشید.
سوریه هنوز درگیر جنگ با تروریستهای تکفیری است، بخشهایی از این کشور در اشغال تروریستهاست و اگر کشور دیگری در چنین شرایطی بود شاید در ساخت آثار تلویزیونی با موضوع سیاسی دست به عصا راه میرفت، اما سوریها نشان دادند با حداقل امکانات میتوان در هنر تاثیرگذار بود.
کاپوچی «نگهبان قدس»
سریال «حارس القدس» (نگهبان قدس) درباره زندگی اسقف هیلاریون کاپوچی، است. اسقف کاپوچی در سال ۱۹۲۲میلادی در شهر «حلب» سوریه متولد شد و از سال۱۹۶۵ به عنوان اسقف از سوی کلیسای کاتولیک به بیتالمقدس رفت. کاپوچی با مواضع خود علیه رژیم اشغالگر فلسطین شناخته میشد و در سال ۱۹۷۴ توسط این رژیم بازداشت شد و دادگاهی نظامی وی را به ۱۲سال زندان محکوم کرد. کاپوچی در سال ۱۹۷۸ پس از چهار سال زندان آزاد شد و تا زمان درگذشت خود در شهر رم ایتالیا در تبعید زندگی میکرد. کاپوچی با این وجود به حمایت از فلسطینیها ادامه داده و در فوریه ۲۰۰۹ در ناوگان آزادی برای کمک رسانی به ساکنان تحت محاصره غزه که توسط نیروهای اشغالگر مصادره و توقیف گردید، مشارکت داشت. کاپوچی همچنین در سال ۲۰۱۰ نیز در کشتی مرمره برای شکست محاصره غزه حضور داشت. این مرد مبارز در ایران نیز چهرهای شناخته شده به شمار میرود. وی دو بار به ایران سفر کرد. بار اول در بهار ۵۸ بود که به عنوان اولین مهمان رسمی جمهوری اسلامی وارد ایران شد و بار دوم پس از ماجرای گروگانگیری در لانه جاسوسی بود که به ایران آمد. وی در دیدار با امام خمینی (ره) تحت تاثیر شخصیت بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی قرار گرفت و درباره شخصیت امام خمینی (ره) گفت: «امام خمینی فقط متعلق به ایران نیست، تمام محرومان دنیا چه مسلمان و چه غیرمسلمان او را نجاتدهنده خود میدانند.»
اسقف کاپوچی پس از سالها مبارزه با رژیم اشغالگر قدس عاقبت در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۵) در سن ۹۴ سالگی چشم از جهان فروبست.
ساخت سریال در یک کشور جنگزده
سریال «نگهبان قدس» محصول سال ۲۰۲۰ میلادی است. کارگردان این سریال، باسل الخطیب است. الخطیب در خانوادهای فلسطینی در هلند به دنیا آمده و در سوریه بزرگ شده است و تبعه این کشور به شمار میرود. پدرش «یوسف الخطیب» شاعر فلسطینی است. الخطیب، کارگردان سینما و تلویزیون است و برای تلویزیون سوریه سریال میسازد. در آثار وی فلسطین جایگاه ویژهای دارد و پیش از ساخت «نگهبان قدس» در آثاری مانند من قدس هستم به فلسطین پرداخته است.
«الجزیره» در گزارشی از ساخت سریال «نگهبان قدس» مینویسد: برخلاف برخی از سریالهای مناسبتی ماه رمضان که ایده عادیسازی با اسرائیل را مطرح میکند، سریال سوری «نگهبان قدس» به داستان زندگی اسقف هیلاریون کاپوچی میپردازد؛ روحانی سوریای که زندگی خود را در دفاع از قدس و آرمان فلسطین گذراند. در این گزارش تأکید شده است سریال «نگهبان قدس» اولین اثر هنری در جهان عرب است که قهرمانش یک شخصیت روحانی مسیحی است.
ایده ساخت سریال «نگهبان قدس» چند روز پس از درگذشت اسقف به وجود آمد. در آن زمان رادیو و تلویزیون سوریه از «حسن یوسف» نویسنده متن سریال خواست تا فیلمنامهای درباره زندگی اسقف کاپوچی بنویسد. یوسف طرح را پذیرفت والخطیب را برای کارگردانی پیشنهاد داد.
رسانههای عربی از سریال «نگهبان قدس» به عنوان اثر بزرگ هنری یاد میکنند. این سریال در شرایطی تولید شد که تلویزیون سوریه از نظر بودجه با مشکلات فراوانی روبهرو بود. برای همین در سوریه شایع شد که «نگهبان قدس» همه بودجه تولیدات تلویزیونی را به خود اختصاص داده است. الخطیب نسبت به این شایعه واکنش نشان داد و آن را دروغ خواند. این کارگردان رقم واقعی بودجه را ۴۰۰ میلیون لیر سوریه عنوان کرد و گفت این رقم نیمی از بودجه پروژههای عادی است. به گفته الخطیب، عوامل سریال «نگهبان قدس» با ایمان و ایثارگری و با عقد قراردادهای نمادین (به معنای دریافت نکردن حق الزحمه) کار کردهاند.
از نکات جالب توجه در ساخت این سریال مسئلهای است که «یوسف» نویسنده فیلمنامه در مرحله تحقیقات متوجه آن شد. وی در گردآوری اطلاعات از زندگی اسقف کاپوچی به ایتالیا سفر میکند و متوجه میشود در سال ۱۹۷۹ (۱۳۵۷) دو روزنامهنگار ایتالیایی، زندگینامه کاپوچی را در کتابی با عنوان «خاطرات من در زندان» در ۵۰۰ صفحه آماده انتشار میکنند، اما اسقف کاپوچی از آنها میخواهد به خاطر فشارهای واتیکان تا زمانی که وی زنده است این کتاب را چاپ نکنند. نویسندگان هم به احترام اسقف کاپوچی و البته به خاطر فشار احتمالی واتیکان تا سال ۲۰۱۷ از انتشار آن خودداری میکنند.
کاری که سوریه کرد، اما ایران نکرد!
سریالهای مناسبتی ماه رمضان در ایران امسال شامل دو سریال اجتماعی و یک مجموعه کمدی است که هیچ کدام هم از نظر آمار مجموعههای موفقی نبودهاند؛ سریالهایی که هر کدام با هزینههای چند میلیارد تومانی ساخته شدهاند. حال کشوری جنگ زده که ادعایی هم در زمینه تولیدات تلویزیونی ندارد، سریالی ساخته که کشورهای عربی را به تحسین وادار کرده است. شهرت «نگهبان قدس» تا حدی بوده که «ویاودی»های ایرانی هم سراغ آن رفتهاند؛ مجموعهای در دفاع از آزادی قدس شریف که احتمالاً به نظر میرسید صداوسیمای جمهوری اسلامی بنا به تأکید قانون اساسی بر رسالت جمهوری اسلامی، استحقاق و التزام بیشتری برای پرداختن به آن دارد. با این حال نه تنها تلویزیون، حتی نهادهای فرهنگی فعال در سینما نیز مدتهاست از پرداختن به موضوع فلسطین دور شدهاند، حتی فیلمهایی با موضوع «داعش» و «تکفیریها» که جمهوری اسلامی مستقیماً در حال مبارزه با آنهاست پدیدهای جدی در سینمای ایران نبوده و بالیوود درباره این موضوع فیلم ساخته است. معدود آثار تولیدی مثل «امپراتور جهنم» نیز به خاطر مشکلات عدیدهای که درگیر آن میشود کاملاً به حاشیه رانده شده و محو میشوند.