سرویس بین الملل جوان آنلاین: دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا که در چهار سال حضور در کاخ سفید نشان داده که به هیچ توافق بینالمللی پایبند نیست، این بار نیز خود را برای خروج از یک معاهده استراتژیک دیگر آماده میکند. به گزارش شبکه راشاتودی، به نوشته خبرگزاری اسپوتنیک، ترامپ پنج شنبه شب درباره تصمیم دولتش برای خروج از معاهده آسمانهای باز گفت: «امریکا از معاهده آسمان باز خارج و معاهدهای دیگر جایگزین این توافق خواهد شد». ترامپ گفت: «دولت من روابط خوبی با مسکو دارد، اما روسیه از معاهده آسمان باز تبعیت نمیکند تا به دیگر کشورهای عضو این معاهده اجازه دهد پروازهای نظارتی غیرمسلحانه بر این کشور داشته باشند». به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا هم پنج شنبه شب در سخنانی از تصمیم این کشور برای خروج از پیمان آسمانهای باز خبر داد و گفت: «روسیه بارها اجرای تعهدات خود را نقض کرده است و امریکا نمیتواند یک نمای خالی از همکاری با مسکو را تحمل کند». پمپئو تأکید کرد: «با این حال، در صورت بازگشت روسیه به اجرای کامل این معاهده، نسبت به این تصمیم خود تجدید نظر میکنیم. سنگ بنای استراتژی امنیت ملی رئیسجمهور ترامپ، محافظت از مردم، شیوه زندگی و منافع امنیتی امریکا است. همانطور که رئیسجمهور روشن کرده است، ایالات متحده باید با نگاهی روشن، هرگونه توافق را ارزیابی کند که آیا به نفع ایالات متحده است یا خیر». مارشال بیلینگزلی، نماینده ویژه ترامپ در امور کنترل تسلیحات هم در سخنانی گفت: «واشنگتن آماده است برای پیروزی در رقابت تسلیحاتی، دشمن را در بیخبری نگه دارد». به گزارش خبرگزاری رویترز، بیلینگزلی اظهار کرد: «رئیسجمهور این مسئله را روشن کرده که ما در زمینه کنترل تسلیحات عملکرد مؤثر و مطلوبی داشتهایم. ما میدانیم چگونه در چنین رقابتهایی پیروز شویم و میدانیم چطور دشمن را در بیخبری قرار دهیم.»
تصمیم ترامپ برای خروج از آسمانهای باز قرار بود جمعه شب به وقت محلی به شکل رسمی به اطلاع مقامهای کاخ کرملین برسد و فرآیند اجرایی شدن آن شش ماه طول میکشد. مقامهای رسمی امریکا مدعی هستند روسیه مانع فعالیتهای نظارتی و جاسوسی جنگندهها و هواپیماهای واشنگتن نزدیک مرزهای گرجستان و درونبوم کالینینگراد در دریای بالتیک شده است. یک مقام ارشد دولت ترامپ در روزهای اخیر با طرف روس تماس گرفته تا درباره یک معاهده هستهای تازه با هم مذاکره کنند. قرار است نمایندگان مسکو و واشنگتن در اولین فرصت دیداری حضوری داشته باشند. تصمیم امریکا به خروج از معاهده آسمانهای باز، چند روز پس از آن انجام میشود که ترامپ و مقامات پنتاگون از تولید موشکهای مافوق صوت در این کشور خبر دادند. دولت ترامپ بارها مدعی شده که روسیه توافقت نظامی با واشنگتن را نقض کرده است و به این بهانه با خروج از توافقت بینالمللی، از زیر بار تعهدات خود شانه خالی کرده است. هرچند بهانه دولت امریکا، تخلفات انجام شده از سوی مسکو اعلام شده است، اما برنامههای جهانی ترامپ بیشتر روی چین متمرکز شده است. دونالد ترامپ که به شدت از قدرتگیری چین واهمه دارد تلاش میکند از معاهدات دوجانبه با روسیه خارج شده و در توافقات جدید، پکن را نیز وارد این معاهدات کند. ترامپ سال گذشته پس از خروج از پیمان منع موشکهای میان برد گفته بود که در توافق جدید باید چین نیز حضور داشته باشد. به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، این معاهده سال ۱۹۹۲ در زمان جورج بوش پدر برای شفاف کردن فعالیتهای هواپیماهای جاسوسی و نظامی بین امریکا و روسیه امضا و از ۲۰۰۲ اجرایی شد. این پیمان که سابقه ایده اولیه آن به دوران جنگ سرد باز میگردد، با هدف کاهش سوءظن میان این کشورها و پایین آوردن احتمال درگیری ناشی از آن امضا شد. معاهده آسمانهای باز توافقنامهای بین ۳۴ کشور جهان است که به کشورهای عضو اجازه میدهد روی سرزمینهای یکدیگر پروازهای غیرنظامی جاسوسی و اطلاعاتی انجام دهند.
دونالد ترامپ از بدو ورود به کاخ سفید تاکنون امریکا را از بسیاری از معاهدات و پیمانهای مهم بینالمللی، خارج ساخت که تلاطمات سیاسی جهانی را به همراه داشته است و تصمیم برای خروج از توافق آسمانهای باز، ششمین عهدشکنی ترامپ و خروج او از معاهدههای بینالمللی است. او پیشتر از توافق هستهای ایران و ۱+۵ (برجام) خارج شده بود و سال گذشته هم تصمیم گرفت به حضور امریکا در پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد پایان دهد. دولت ترامپ همچنین خروج از پیمان آب و هوایی پاریس، پیمان تجاری نفتا، و توافق تجاری ترانس – پاسیفیک را در کارنامه خود دارد و خروج از پیمان آسمانهای باز، ششمین خروج واشنگتن از توافقات بینالمللی به شمار میرود. اقدامی که میتواند چالشهای امنیتی بین امریکا و رقبایش به ویژه چین و روسیه را تشدید کند.
واکنشهای جهانی
در پی تصمیم واشنگتن به خروج از معاهده آسمانهای باز، روسیه و چین نگرانی خود را نسبت به این اقدام ابراز کردند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که خروج امریکا از این معاهده، ضربه دیگری به ثبات بینالمللی، از جمله امنیت اروپا وارد کرده و مسکو نیز تصمیمات لازم در این رابطه را اتخاذ خواهد کرد. معاون وزارت خارجه روسیه هم به ادعای مقامات واشنگتن تأکید کرد که مسکو این معاهده را نقض نکرده است. به گزارش خبرگزاری تاس، سرگئی ریابکوف تأکید کرد: «هر گونه تلاش برای توضیح خروج از معاهده آسمان باز به دلیل وجود مسائل فنی را رد میکند». مقامات مسکو بارها هشدار دادهاند که به اقدامات یکجانبه امریکا، پاسخ درخوری خواهند داد. همچنین ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین هشدار داد خروج امریکا از معاهده آسمان باز منجر به کاهش ثبات و امنیت در برخی نقاط جهان خواهد شد. لیجیان روز جمعه گفت: «برنامه واشنگتن برای خروج از این معاهده و تمایل آن به برداشتن گامهای یکجانبه، تنها بر این دلالت دارد که مقامات امریکایی در دوره جنگ سرد گیر کردهاند». از سوی دیگر، متحدان واشنگتن هم از تصمیم ترامپ برای خروج از پیمان آسمانهای باز ابراز نگرانی کردهاند. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان روز جمعه در سخنانی دلایل ترامپ برای خروج از معاهده آسمانهای باز را موجه ندانسته و از تلاشهای کشورش برای منصرف کردن ایالات متحده از این تصمیم خود خبر داد. علاوه بر واکنشهای بینالمللی به تصمیم دولت ترامپ به خروج از معاهده آسمانهای باز، در داخل این کشور هم موجی از مخالفتها با این تصمیم به راه افتاده است. به گزارش شبکه سیانان، پس از اعلام دولت ترامپ چند تن از قانونگذاران امریکایی لایحهای را به مجلس ارائه کردند که بر اساس آن هرگونه خروج و زیر پا نهادن معاهدات بینالمللی توسط رئیسجمهور امریکا بدون تأیید کنگره را غیرممکن میسازد.