سرویس اقتصادی جوان آنلاین: ۲۳ تولیدکننده عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در نشست شنبه ۱۷ خردادماه با قول مساعد عراق، نیجریه و آنگولا و قزاقستان مبنی بر تعهد ۱۰۰ درصدی در ماههای آینده و جبران تعهد کاهش تولید در ماههای ژوئن، اوت و سپتامبر، کاهش تولید ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکهای را برای یک ماه تمدید کردند.
بر این اساس مکزیک در ماه ژوئن از توافق کاهش تولید که از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای یک ماه تمدید شد، معاف خواهد بود.
بیژن زنگنه درخصوص این جلسه گفت: چالشی در کار نبود، توافقها همانطور که از قبل پیشبینی شده بود، پیش رفت. بیشترین مسئله مربوط به میزان پایبندی اعضایی مانند عراق و چند کشور دیگر به سهمیههای کاهش تولید بود که قرار شد در ماههای آینده این تخطی را جبران کنند. زنگنه به این سؤال که آیا اجراییشدن توافق اوپک مشروط به همراهی اعضای غیراوپک است، پاسخ مثبت داد.
حمایت از موضع درست
زنگنه موضوع مهم نشست روزشنبه را بررسی وضعیت عرضه و تقاضای نفت در بازار خواند و افزود: کووید- ۱۹ اثر عمیقی بر اقتصاد جهانی و به همین ترتیب بر بازار نفت گذاشته است و براساس آنچه در نشست گزارش شد، برآوردها نشان میدهد رشد اقتصادی جهانی در سال جاری منفی ۴/ ۳ خواهد بود. اقتصادهای بزرگ مثل امریکا، ژاپن، انگلیس همگی رشد اقتصادی منفی خواهند داشت و در بین اقتصادهای بزرگ، تنها رشد اقتصادی کشور چین مثبت خواهد بود.
وی گفت: معنای رشد اقتصادی منفی در جهان، کاهش تقاضا برای نفت است. در سه ماهه نخست سال جاری میلادی، تقاضای نفت تا روزانه ۹ میلیون بشکه کاهش یافت و این کاهش نشان میدهد برای جلوگیری از سقوط قیمتها باید کاری کرد. زنگنه توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک را اقدامی در همین راستا خواند و افزود: اعضای اوپک امروز با تمدید توافق قبلی مبنی بر کاهش ۷/۹ میلیون بشکهای تولید برای یک ماه دیگر (جولای) موافقت کردند و اگر اوپک پلاس نیز موافقت کند، اجرایی خواهد شد. البته قرار شد کشورهایی که به تعهدات خود در زمینه کاهش تولید عمل نکردند، طی سه ماه آتی این عدم پایبندی را جبران کنند تا مقدار نفت و فراوردههای نفتی موجود در بازار کاهش و قیمتها بهبود یابد.
بیژن زنگنه با بیان اینکه افزایش قیمت نفت برنت به بالای ۴۰ دلار نشان میدهد این روند، روند درستی است، یادآور شد: در بلندمدت تا اقتصاد جهانی ترمیم نشود و دنیا از رشد اقتصادی منفی خلاص نشود، تقاضای نفت بالا نمیرود و جریان قیمت به وضع متعادل نمیرسد، اما تاکنون دستور کار اوپک و غیراوپک موفق بوده است.
وی با اشاره به سهم حدود ۴۰درصدی ۱۰عضو غیراوپک در اجرای توافقهای کاهش تولید که عمده آن نیز برعهده روسیه است، گفت: فکر نمیکنم برای تمدید توافق کاهش تولید در نشست اوپک پلاس نیز با چالش عمدهای مواجه شویم و امیدوارم با موافقت اعضای غیراوپک، این روند همکاری ادامه یابد.
وعده عراق
سخنگوی وزارت نفت عراق هم با تأکید بر اینکه اعضای اوپک و سایر تولیدکنندگان نفت باید در احیای بازار نفت با هم متحد باشند و راهحلی مؤثر برای بازگرداندن ثبات و تعادل به بازار بیابند، گفت: عراق اطمینان میدهد کاملاً از قرارداد کاهش تولید تبعیت کند. عاصم جهاد گفت: «عراق در خط مقدم حمایت از تمام قراردادهایی است که از قیمت نفت حمایت کرده و بازار نفت را متعادل میکند. نباید از فداکاریهای دولت عراق در قراردادهای قبلی و قرارداد فعلی چشمپوشی کرد. باید در نظر گرفت که عراق هیچگاه قصد نقض این قراردادها یا اتخاذ یک موضع یکجانبه را نداشته است.»
در بیانیه وزارت نفت عراق همچنین آمده است: «به رغم شرایط بسیار سخت اقتصادی و مالی که عراق با آن مواجه است، ولی در ماه مه به این قرارداد متعهد بوده است. عراق چالشهای فنی و مالی فراوانی دارد و نسبت به شرکتهای بینالمللی که در این کشور برای توسعه میادین نفتی حاضر هستند هم متعهد بوده و نیازمند زمان و انعطافپذیری برای مذاکره با آنان است.»
در این بیانیه تأکید شده که مذاکرات برای قرارداد جدید با تشکیل دولت جدید در عراق در ماه گذشته همزمان شده است. همچنین گفتگوها با منطقه کردستان در مورد مسائل مورد مناقشه بین گروههای عراقی و کرد به تعویق افتاده و همه این عوامل باعث شده عراق نتواند به ۲۳ درصد کاهش تولید خود در ماه مه طبق قرارداد کاهش تولید کاملاً پایبند بماند.
جهاد با اشاره به افزایش قیمت نفت گفت: «نشانههای قرارداد کاهش تولید طی ماه گذشته مثبت بوده و بهرغم ادامه بحران همهگیری ویروس کرونا بر قیمت نفت تأثیر گذاشته است. این قرارداد باعث افزایش قیمت نفت تا بیش از ۴۰ دلار در هر بشکه شده و جلوی بخشی از عرضه مازاد به بازارهای بینالمللی را گرفته است.»
وضعیت بهتر میشود
با چراغ سبز اوپک پلاس برای کاهش تولید، تحلیلگران خارجی از محدودیت عرضه در ماههای آینده ابراز نگرانی میکنند. کمبود عرضه نفت در ماههای آینده تحلیلگران شرکت ریستاد انرژی انتظار دارند بازار نفت از ماه اوت به بعد حتی با وجود تسهیل محدودیت عرضه توسط اوپک پلاس، دچار محدودیت عرضه شود.
بیورن تورنهاگن، مدیر بازارهای نفت در شرکت تحقیقاتی ریستاد انرژی در اینباره گفت: با فرض اینکه بهبود تقاضای جهانی برای نفت در ماههای آینده ادامه پیدا خواهد کرد، بازار نفت حتی پس از اینکه محدودیت عرضه اوپک طبق برنامه این گروه از ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز به ۷/ ۷ میلیون بشکه در روز تسهیل شد، همچنان دچار کمبود عرضه خواهد بود.
این موضوع مطمئناً از قیمتهای نفت حمایت خواهد کرد و باعث فعال شدن سریعتر چاههای نفتی تعطیل شده در امریکا خواهد شد و احتمالاً صنعت نفت شیل امریکا زودتر از موعد به استراحتش پایان میدهد. به گفته تورنهاگن، با این حال کمبود عرضه که در تابستان امسال روی میدهد، به معنای کمبود عرضه جهانی نفت نخواهد بود، زیرا ذخایر و مخازن شناور همچنان پر بوده و هنوز کاهش ذخایرشان شروع نشده است. بنابراین حتی اگر برای مدتی میزان تقاضا از عرضه بالاتر رود، به معنای آن نخواهد بود که ما مشکل تأمین نفت داریم. نفت زیادی وجود دارد و منتظر برداشت از مخازن است. بانک گلدمن ساکس هم پیشتر اعلام کرده بود، بهبود تقاضای جهانی برای نفت و محدودیت سریعتر از حد انتظار تولید خارج از گروه اوپک پلاس، بازار نفت را در ژوئن دچار کمبود عرضه میکند. این بانک امریکایی اواسط ماه مه در یادداشتی تحقیقاتی نوشته بود: با این حال به دلیل میزان عظیم مازاد عرضه نفت خام و فرآوردههای نفتی، فضای چندانی برای رشد قیمتهای نفت در کوتاه مدت وجود ندارد.