سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: بازی اساسنامه‌ای خانه سینما چندین سال است که محملی برای ترکتازی و توجیه برخی اقدامات عجیب و غریب در این مرکز به اصطلاح صنفی شده است. پس از فراز و فرود‌های بسیار و آمدن و رفتن چهره‌های بانفوذ در رأس این خانه، مشکل اصلی همچنان در جای خود پابرجا ماند و از آن جمله مشکلاتی بود که در برخی بند‌های اساسنامه آن وجود داشت. اخبار تازه منتشر شده در این زمینه از برگزاری انتخابات پانزدهمین دوره هیئت مدیره خانه سینما با وجود تصویب نشدن اساسنامه جدید آن در مجمع عمومی این نهاد صنفی طی یک ماه دیگر خبر می‌دهند. انتخابات هیئت مدیره بر مبنای اساسنامه‌ای که محل مناقشه بسیاری از صنوف بوده است. در واقع این شکل از برگزاری انتخابات در خانه سینما را باید در حد یک نمایش روحوضی و صرفاً برای سرگرم کردن خلایق و اقدامی باری به هر جهت خواند.
چندین سال پیش و پس از بیانیه‌های انفرادی و دسته‌جمعی مدیران ارشد این خانه در جریان فتنه سال ۸۸ و تاختن به نظام، قانون و دولت منتخب مردم در واقع یک تبلی السرائری بود که برخی پشت پرده‌های این خانه را برملا کرد. سال‌ها پس از آن اتفاقات بحران شیوع ویروس کرونا و تعطیلی فعالیت‌های سینمایی کشور و بالطبع افراد فعال در صنوف مختلف مرتبط با سینما، مسئله تأمین معیشت و امنیت شغلی این افراد به تیتر اصلی بدل شد، در حالی که دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتباراتی را برای تأمین برخی حداقل‌های معیشتی شاغلان صنوف متنوع سینمایی در اختیار خانه سینما قرار داد، اما قبیله‌گرایی برخی مدیران این خانه و طلب برخی اطلاعات خاص شناسنامه‌ای و شغلی بلاوجه که هیچ ربطی به دریافت کمک معیشتی نداشت یک‌بار دیگر زمینه‌ساز بروز اختلافات پنهان و اعتراضات افراد ذیل این مجموعه صنفی شد. حالا و در دورانی که هنوز اساسنامه جدید و شروط احراز نامزدی و تصدی پست‌های مدیریتی توسط افراد مشخص و تأیید نشده است خبر برگزاری انتخاب اعضای هیئت مدیره بر مبنای اساسنامه قبلی که محل مناقشه همه صنوف بوده در نوع خودش سطح بی‌نظیری از دموکراسی در خانه سینماست.
آنچه گذشت...
مدتی قبل کارگروهی در وزارت ارشاد برای رفع مشکلات ثبتی، صنفی و حقوقی تلاش می‌کرد اصناف سینمایی را در قالب «صنایع خلاق» تعریف کند تا با تغییر مصوبات و تغییر قوانین، اصناف سینمایی در ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شود و تعامل میان نهادی در حال پیشروی مناسبی بود. این کارگروه با وزارت صنعت، معدن، تجارت، سازمان توسعه تجارت و اتاق بازرگانی و کمیسیون فرهنگی مجلس جلساتی را برگزار کرده بود تا اصناف و فعالیت‌های صنفی را در ساختاری مستقل و درآمدزا تعریف کند که ناگهان مثل تمامی این سال‌ها با کارشکنی برخی از نیرو‌های ثابت این سال‌های اصناف سینمایی مواجه شد و به کار این کارگروه پایان بخشیده شد، در حالی‌که در ساختاری غیرتعاملی اساسنامه جدید سینما در حال تغییر و تحول است در مورد این اساسنامه و فعالیت‌های صنفی زوایای دیگری مورد بررسی قرار گیرد.
سینما و اصناف مرتبط با آن باید در چرخه بزرگی تعریف شوند که اصناف در ذیل دامنه فعالیت‌های صنفی، قانونی را داشته باشند. اما گردانندگان خانه سینما در سال‌های اخیر به دلیل عدم توسعه وجاهت صنفی مستقل، ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره در روش‌ها و هدف‌ها ناتوان بوده‌اند. «صنایع خلاق» یکی از مفر‌هایی بود که می‌توانست برای اصناف سینمایی شناسنامه بسازد و یک اساسنامه برای آن در ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد تعریف شود.
این روش تشکیل اصناف صنایع خلاق نیز با کارشکنی گردانندگان خانه سینما مواجه شد، چون یا تمایل نداشتند اصناف زیرمجموعه را با چنین روشی تطبیق دهند یا اینکه میزان دانش صنف مرتبط را ندارند. البته با این روش که جلسات مکرری برای آن تشکیل شد تصور گردانندگان خانه سینما این بود که قدرت اداره اصناف از دست آنان خارج خواهد شد. خانه سینما در مسیر «راه بنداز، جابنداز» یک ساختار معیوب را طی چند سال اخیر همچنان حفظ کرده است.
تعارضات و نقایص قانونی
اما در رابطه بین نحوه تعامل وزارت ارشاد با خانه سینما نقایص قانونی وجود دارد. از جمله اینکه وزارت ارشاد با توجه به شیوه تعاملی خود، خانه سینما را نمی‌تواند به عنوان مؤسسه چندمنظوره در ذیل ساختار‌های تعریف شده ثبتی خود به رسمیت بشناسد، حتی سوبسید (بودجه‌ای) که خانه سینما از وزارت ارشاد دریافت می‌کند به عنوان مؤسسه‌ای فرهنگی است که با عنوان غیرانتفاعی در اساسنامه خانه‌سینما تعارضی جدی دارد. چون سندیکا در شکل قانونی و هویت‌مند خود نباید بودجه‌ای از هیچ نهاد دولتی دریافت کند، به این ترتیب خانه سینمایی در هر دولتی مجبور به تسلیم‌شدن در مقابل دولت خواهد بود. چون بودجه این نهاد را قطع خواهد کرد و خانه سینما بدون کمک‌های وزارت ارشاد نمی‌تواند خرج آب و برق خود را تأمین کند.
مجمع سندیکایی نباید بیش از پنج شش مجموعه داشته باشد. چیزی که در امریکا هم وجود دارد. به عنوان مثال در اصناف سندیکایی سینمایی امریکا یک انجمن فیلمبرداران، انجمن فیلمنامه‌نویسان، انجمن بازیگران، انجمن تهیه‌کنندگان و انجمن کارگردانان وجود دارد و سایر زیرمجموعه‌های فنی ذیل این پنج صنف یا انجمن تعریف می‌شوند. در صورتی‌که هیچ سندیکای سینمایی در جهان به نام منشیان صحنه، کارکنان لابراتوار، فیلمسازان انیمیشن و به تفکیک کارگردانان مستند وجود ندارد. سندیکا کاملاً باید مستقل و غیر سیاسی باشد. سوابق انتخاباتی و بیانیه‌های مکرر اخیر خانه سینما، مؤید این است که این خانه همواره سیاسی بوده یا به عبارت بهتری سیاست‌باز بوده است. اگر خانه سینما سیاسی نیست بیانیه‌های مکرری که توسط اعضای مهم این صنف گردآوری می‌شود و منوچهر شاهسواری در برنامه «نقد سینما» مورخ ۲۴ آبان بدان اشاره کرد چه دلیلی می‌تواند داشته باشد؟ بیانیه‌هایی که در طول این سال‌ها از جانب اصناف تحت مجموعه خانه سینما صادر می‌شود عمدتاً برای گرفتن امتیاز‌های مالی و قدرت است. در واقع همین بیانیه‌ها جایگاه رئیس خانه سینما و رئیس هیئت مدیره را تثبیت می‌کند که پادوی جریان تصمیم‌گیر و بزرگ‌تری هستند.
آخرین اتفاقات
پیش از این قرار بود این انتخابات بعد از تصویب اساسنامه جدید برگزار شود. این اساسنامه در مجمع عمومی خانه سینما که چندی پیش برگزار شد به تصویب نرسید و با تشکیل یک هیئت بررسی، این اساسنامه دوباره مورد بررسی قرار گرفت. آنچه مشخص است اینکه انتخابات پانزدهمین دوره هیئت مدیره خانه سینما قرار است با همان اساسنامه قبلی برگزار شود. با توجه به اساسنامه قبلی خانه سینما همه صنوف سینمایی بدون نیاز به کد شناسه ملی می‌توانند در انتخابات خانه سینما شرکت کنند. حال باید دید ۱۷ صنفی که کد شناسه ملی دارند، از چه مزیتی در این دوره از انتخابات برخوردار خواهند بود. انتخابات پانزدهمین دوره هیئت مدیره خانه سینما روز دوشنبه ۲۰ مردادماه سال جاری برگزار می‌شود.
