سرویس سیاسی جوان آنلاین: سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در نشست «چشم‌انداز روابط افغانستان و ایران، چالش‌ها و فرصت‌ها» که به همت انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان در کابل برگزار شد، اظهار داشت: باید بپذیریم که در دنیای امروز امنیت مفهوم یکپارچه‌ای است و نمی‌شود کشوری در یک منطقه ناامن باشد و باقی کشور‌ها از امنیت برخوردار باشند.
وی ادامه داد: با توجه به مفهوم جدید امنیت مثل تروریسم و بیماری دیگر امنیت در مرز‌ها محصور نمی‌ماند و ماهیت آن فراتر از مرز‌ها می‌رود. باید دانست که مانعی در مقابل حرکت ناامنی نیست و به راحتی مؤلفه‌های امنیت زدا می‌توانند در میان مرز‌ها حرکت کنند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: در سطح منطقه به طور مشخص امنیت در منطقه ما یکپارچه است که غیرقابل تفکیک است. باید بگویم که صلح و امنیت در افغانستان به معنی صلح و امنیت در ایران است و همینطور صلح و امنیت در ایران، به معنای صلح و امنیت در افغانستان است. البته این موضوع تنها به صلح و امنیت محصور نیست و رشد و توسعه در افغانستان به معنای رشد و توسعه در ایران بوده و برعکس این موضوع نیز صادق است.
عراقچی افزود: ما در موقعیتی زندگی می‌کنیم که باید بپذیریم امنیت هر کدام از ما بر امنیت دیگری تأثیرگذار است و باید با یک تلاش مشترک، با تهدیدات مشترک برخورد شود. تهدیدات ما مشترک است و طبعاً باید با آن به صورت مشترک برخورد کنیم و نیاز است که با یکدیگر رویکرد مشترک داشته باشیم و این موضوعات در سند جامع همکاری میان ایران و افغانستان آمده است.
وی عنوان کرد: ایران و افغانستان از بنیاد‌های عمیق در روابط با هم برخوردار هستند. دو ملت هم دل، هم صدا، هم فرهنگ، هم زبان و با تاریخ و فرهنگ مشترک که دارای ریشه تمدنی مشترک هستند.
معاون سیاسی وزیر خارجه اضافه کرد: رابطه ما با افغانستان یک رابطه اساساً بدون مشکل است، یعنی ما مشکل ریشه‌ای و مبنایی نداریم و اگر مسائلی وجود دارد، اختلافات مقطعی است. گاهاً مشکلاتی برای اتباع افغان در ایران پیش می‌آید و بعضاً مشکلاتی از سوی اتباع افغان برای اتباع ما پیش می‌آید که همه آن‌ها حادثه هستند. دو هفته قبل شما شاهد یک انفجار در یک کلینیک در تهران بودید که برخی ایرانیان از دکتر و پرستار در آن حادثه جان خود را از دست دادند و امکان داشت این حادثه برای اتباع افغان پیش بیاید که حادثه یزد از این نوع بود.
عراقچی تصریح کرد: ما در ۴۰ سال اخیر کنار دولت و ملت افغانستان ایستاده‌ایم. در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی، ایران در کنار ملت افغانستان ایستاد. این در حالی بود که رژیم صدام در غرب ایران به کشورمان تجاوز کرده بود. شوروی رژیم صدام را تسلیح می‌کرد و به صراحت گفته می‌شد که دست از حمایت از افغانستان بردارید تا به رژیم صدام، موشک داده نشود. اما جمهوری اسلامی ایران هیچ گاه از موضع خود کوتاه نیامد.
وی خاطرنشان کرد: در دوران بعد از جنگ داخلی در افغانستان، ایران میزبان میهمانان افغان بودیم. حدود چهار میلیون افغان در ایران هستند که حدود دو میلیون فرصت شغلی را اشغال کرده‌اند. حدود چهارصد هزار دانش آموز افغان در ایران داریم که رایگان تحصیل می‌کنند و همچنین ۳۰ هزار دانشجوی افغان به صورت رایگان در ایران تحصیل می‌کنند که بیشتر آن‌ها هم بورسیه هستند. اتباع افغان از نظام درمان ایران استفاده می‌کنند که مبتنی بر خدمات ارزان است و باید بگویم که افغان‌ها همان سوبسیدی را دریافت می‌کنند که به خود اتباع ایرانی داده می‌شود.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان اظهار داشت: در دوران جنگ تحمیلی در ایران حتی برادران افغان ما، کنار سربازان و رزمندگان ایرانی ایستادند و دوشادوش جنگیدند و حتی ما شهدایی از اتباع افغان داریم که افتخار ما است.
عراقچی با اشاره به تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای بسط صلح در افغانستان افزود: در دوران جنگ‌های افغانستان برای مصالحه میان افغان‌ها همیشه تلاش کرده‌ایم. ما همواره در کنار ملت و دولت افغانستان ایستادیم و در زمان طالبان، با دولت و مردم افغانستان بودیم و سر همین موضوع خون هم دادیم. هشت نفر از همکاران من در مزار شریف شهید شدند؛ ولی ما باز هم در کنار دولت و ملت افغانستان ایستادیم.
وی یادآور شد: البته باید جانب انصاف را داشت و باید بگویم که افغانستان هم همیشه کنار ما بوده است و در تمامی سازمان‌های بین‌المللی، کابل به نفع ایران رأی داده است و ارتباط ما متقابل بوده است و باید بگویم که ما می‌خواهیم این رابطه متقابل ادامه یابد.
معاون وزارت خارجه خاطرنشان کرد: بعد از بیش از ۴۰ سال رابطه میان ایران و افغانستان به این نتیجه رسیده‌ایم که رابطه دو کشور به بلوغی رسیده است که نیاز به امضای یک سند جامع همکاری دارد تا نقشه راهی برای همکاری دو کشور در آینده ترسیم شود.
عراقچی گفت: در ملاقاتی که پنج سال پیش آقای ظریف با اشرف غنی در کابل داشتند، قرار شد تا سند جامعی تدوین شود و در همین راستا پنج کمیته اقتصادی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی، اتباع و آب تشکیل شد تا بعد از جمع بندی به امضای سران دو کشور برسد.
وی ادامه داد: آب یکی از موضوعاتی بود که در میان دو کشور مطرح بوده و به دلیل کمبود آب در مناطق مرزی دو کشور، بحث رود‌های مرزی میان ایران و افغانستان مهم است. خوشبختانه در موضوع هیرمند ساماندهی شده است؛ ولی حوزه‌های دیگر مانند هامون‌ها و حریررود هنوز مشکل وجود دارد و نباید بگذاریم که این مشکلات به یک منازعه تبدیل شود.
معاون سیاسی وزیر خارجه یادآور شد: پیدا کردن زمینه‌های مشترک همکاری میان ایران و افغانستان موضوع سند جامع همکاری میان دو کشور است تا از این ظرفیت‌ها، ابعاد همکاری پیدا کنیم. تاکنون اسناد سه کمیته آب، فرهنگی و اتباع جمع‌بندی شده و هنوز کار دو کمیته به جمع‌بندی نهایی نشده است.
عراقچی عنوان کرد: متأسفانه کار کمی طول کشیده است. در سفری که ماه گذشته آقای محمدحنیف اتمر سرپرست وزارت خارجه افغانستان به تهران داشتند، قرار شد ظرف سه ماه جمع بندی نهایی صورت گیرد و سند آماده امضا شود. از روز گذشته که بنده در کابل هستم، چند دور مذاکره داشتیم. طبیعی است که اختلاف نظر‌هایی باشد و باید بگویم که در کمیته امنیتی و دفاعی به جمع‌بندی نهایی نزدیک شده‌ایم.
وی اضافه کرد: روابط دو کشور، رابطه دو کشور دوست و متحد است و هر دو کشور به عنوان متحدان هم، خواهان روابط صلح آمیز با هم هستند تا صلح دائمی ایجاد کنند. ما در کمیته امنیتی و دفاعی روی موضوعاتی، چون عدم دخالت در امور یکدیگر که اصل پذیرفته شده است، اصل عدم تجاوز، عدم اجازه برای استفاده از قلمرو برای حمله به دیگری، عدم ورود به اتحاد و پیمانی علیه هم، همکاری در مبارزه با مواد مخدر و مبارزه با تروریسم را پیگیری می‌کنیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: در حوزه همکاری‌های اقتصادی، نگاه جمهوری اسلامی ایران به تعمیق همکاری اقتصادی با همسایگان است و افغانستان هم یکی از کشور‌های خوب و شرکای تجاری تهران است. متأسفانه تنها بانک ایران در افغانستان تحت فشار بسته شده است که باید نسبت به حل مشکل چاره جویی کنیم.
عراقچی ادامه داد: امضای سند همکاری‌های جامع میان ایران و افغانستان در مقطعی که دولت افغانستان تصمیم به آغاز مذاکرات صلح را دارد، تنها یک امضا برای یک سند نیست. این اتفاق یک اعلام موضع از سوی ایران است که دولت افغانستان و قانون اساسی را به رسمیت می‌شناسد. این اقدام یعنی جمهوری اسلامی ایران تنها جمهوری اسلامی افغانستان را به عنوان حاکمیت این سرزمین به رسمیت می‌شناسد.
وی عنوان کرد: مسیری صلحی که در پیش روی افغانستان است باید به سمتی حرکت کند که در آن تمامی گروه‌ها، احزاب و قدرت‌ها ذینفع باشند و در آن حضور داشته باشند. طالبان هم یک قدرت است و باید به سمتی حرکت شود که آن‌ها هم در قدرت سهم داشته باشند و، اما این موضوع باید در چارچوب قانون اساسی و دولت فعلی افغانستان انجام بگیرد و این پروسه در آرامش به نتیجه برسد. ما در ایران معتقد هستیم که تصمیم گیرنده نهایی برای سرنوشت افغانستان، مردم این کشور هستند و ما اصلاً بنای دخالت در امور افغانستان و هیچ کشور دیگری را نداریم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه اظهار داشت: ما نگرانی‌های مشترکی داریم. ما هم مرز با افغانستان هستیم و طبیعی است که نقطه نظرات خود را در قالب مشورت به دولت افغانستان اعلام کنیم؛ اما همانطور که گفتم، ما در امور افغانستان دخالت نمی‌کنیم و این مردم هستند که سرنوشت خود را تعیین می‌کنند.
عراقچی ادامه داد: ما به همکاری منطقه‌ای با افغانستان اعتقاد داریم و باید با یک رویکرد منطقه‌ای برای صلح در افغانستان وجود داشته باشد. کشور‌های همسایه با افغانستان باید به یک تلاش و تفاهم مشترک با یکدیگر برسند.
وی در پاسخ به سوال یکی از حضار در مورد گروه فاطمیون گفت: من انتظار داشتم که شما از اقدام هموطنان خود که برای مبارزه با تروریسم و داعش داوطلب شده و با ایثارگری و فدا کردن جان خود، با تروریسم مبارزه کردند، تقدیر کنید. به طور مشخص بگویم که اگر با داعش در عراق و سوریه جنگیده نمی‌شد، باید در خیابان‌های تهران و کابل با آن می‌جنگیدیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود: داعش یک خطر جهانی است و کشور‌های خاصی برای یک هدف مشخص این گروه تروریستی را ایجاد و تسلیح کردند و حالا داعش بلای جان بسیاری از کشور‌ها شده است. شما شاهد بودید که داعش چند سال پیش در تهران دست به یک اقدام تروریستی زد و در گوشه و کنار افغانستان نیز بعضاً دست به خشونت‌هایی می‌زند. فاطمیون ایثارگری کردند تا مردم افغانستان در امنیت زندگی کنند.
عراقچی عنوان کرد: مبنای قدرت جمهوری اسلامی ایران ایستادگی در مقابل زیاده‌خواهی‌های آمریکا است. استعمار آمریکا ابزار جدیدی یافته است و ابزار استیلای این کشور اقتصادی شده است. اگر ما با اشغال سرزمین از سوی آمریکا مخالف هستیم، باید با اشغال نظام مالی از سوی آمریکا هم مخالفت کنیم.
وی در پاسخ به سوالی در زمینه توافق ایران و چین و تأثیر آن بر روابط با افغانستان تاکید کرد: همانطور که ایران و افغانستان به دنبال یک نقشه راه برای همکاری هستند، تهران و پکن نیز ضرورت چنین چارچوب همکاری را برای آینده حس کرده و برای تهیه آن همکاری می‌کنند. هنوز این سند آماده نشده است، ولی ما نیاز داریم تا یک اصول راهنما برای کار در آینده با چین داشته باشیم. رابطه میان ایران و چین قدیمی و دوستانه است و باید بگویم که روابط خوب میان تهران و پکن، به نفع افغانستان نیز هست.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه تاکید کرد: ایران برای خود آرمان، اصول و ارزش‌هایی دارد و این نظام نباید عاملی برای نگرانی دیگر کشور‌ها باشد. ایران می‌تواند الگوی رشد و توسعه در منطقه محسوب شود.
عراقچی در پاسخ به سوال یکی از حضار در مورد نحوه همکاری میان تهران و کابل بر سر مشکلات مربوط به آب‌های مرزی نیز تصریح کرد: در موضوع آب هیرمند توافقی میان ایران و افغانستان وجود دارد و ایران حق آبی در این زمینه دارد؛ اما آنچه ما می‌گوئیم این است که باید سهم طبیعت نیز داده شود. امروز به دلیل عدم توجه به حق آبه طبیعی ما شاهد طوفان شن و ریزگرد هستیم که مشکلی فرامرزی است و امنیت دو کشور را تهدید می‌کند.
وی در خاتمه افزود: ما در سند همکاری توافق کردیم که یک طرف ثالث کار مطالعات را انجام دهد تا این موضع هم حل شود. در موضوع حریررود هم نحوه کار به همین گونه است و باید این موضوع به دلیل شرایط منطقه‌ای و جغرافیایی آن حل شود. باید تلاش شود تا موضوع آب از مناقشه تبدیل به موضوعی برای همکاری میان دو کشور شود. مساله آب یک امر انسانی است و افرادی که در دو طرف مرز دو کشور به آب نیاز دارند، هیچ فرقی با هم ندارند.
