اگر نگاه و نیت‌های درستی در کار باشد، عبرت‌های مذاکره و تعاملات با اروپا و امریکا در برجام و قواعد منافقانه و اهداف یکسان غربی در قبال ایران و غیرقابل اعتماد بودن آن‌ها و بهانه‌سازی‌های نخ‌نما برای اجرای وعده و تعهدات‌شان، بسیار گرانبها خواهد بود. رویکرد سیاست خارجی نمی‌تواند و نباید بیش از این، فرصت‌های ملی را از کف بدهد و در چند خیز و تحرک هدفمند به جبران زیان‌های هفت سال گذشته بپردازد. مسئولان اجرایی اینستکس که تعاملات مالی را در چارچوب نفت در مقابل غذا و دارو قرار داده و دیپلمات‌های ایرانی هم آن را پذیرفته‌اند و به‌خوبی می‌دانند که این راهبرد غربی، در ریل‌گذاری براندازی غرب در قبال عراق صدام برای ایران شبیه‌سازی می‌شود، در روز‌های گذشته تأکید کرده‌اند که به دلیل کرونا قادر به فعال‌سازی این سیستم مبادلات مالی نیستند. هر وجدان ملی اگر به صد‌ها دلیل قبلی نتواند این بازی غربی را بپذیرد، بهانه‌جویی‌های جدید و کرونایی اینستکس اروپایی برایش کفایت می‌کند تا رشته امید‌های واهی به وعده‌های توخالی غرب را پاره کند. وزیر محترم خارجه نباید حیثیت دیپلماتیک خود را به اصرار در برجام گره بزند و کافی است در رویکرد دنیای بدون غرب، تمامی حوزه‌های باظرفیت در جهان و به‌ویژه چهار حوزه چین، روسیه، حوزه پیمان شانگ‌های و همسایگان در دستور و اولویت فوری خود قرار دهد. آنگاه خواهد دید که همین غرب و حتی دزدان سرگردنه، چگونه برای امتیاز‌دهی صف خواهند کشید. اولتیماتوم جدی و با پشتوانه‌های عملی و باورپذیری در قبال کره‌جنوبی و هند، میلیارد‌ها دلار بلوکه شده در آن کشور‌ها را به کشور سرازیر کند و گشایش اندکی در اوضاع رها شده اقتصادی فعلی کشور ایجاد خواهد کرد. ورود به یک سطح جدید در تعاملات همه‌جانبه با روسیه، توازن جدیدی در رفتار ترکیه نیز در همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای ایجاد می‌کند، چرا که اقتصاد ترکیه به شدت به بازار ایران و عراق متکی است و ده‌ها میلیارد دلار در تراز مالی خود ثبت می‌کند و اکنون در شرایط دشوار اقتصادی به‌سر می‌برد که اهرم‌های مالی امریکایی، دولت این کشور را به برنامه‌های مشترک در لیبی و یمن وادار کرده است. آنچه غرب را دل‌نگران از یک رویکرد شرقی و جدا از تکیه به غرب کرده، این است که در دو مؤلفه اقتصادی و امنیتی- نظامی ظرفیت جدید و خنثی کننده‌ای در قبال فشار‌های جنایتکارانه و ضد بشری غرب علیه ایران به وجود آید؛ لذا دیپلماسی و تلاش جدیدی که دکتر ظریف از خود نشان می‌دهد، اگر با عزمی واقعی و همه‌جانبه همراه باشد و حاشیه‌های فشار باند‌های حزبی را کنار زده و دیگر ظرفیت‌های ملی را در کنار خود قرار دهد، هیچ نیازی به میوه‌های فاسد برجام نخواهد داشت.
تجربه تلخ سفر معاون وزیر خارجه و هیئت همراه به افغانستان به‌خوبی نشان داد که حتی تکرار رویکرد‌های تجربه شده در کنفرانس بن در قبال روند‌های حکومتی افغانستان یا مذاکرات طالبان و امریکا، جایگاه و شأن و اقتدار ایران را به سادگی در موقعیتی قرار می‌دهد که چهره‌های دست‌آموز و تعلیم دیده در امریکا که امروز برخی از جایگاه‌های مسئولیتی افغانستان را در دست گرفته‌اند، چگونه و به نیابت از امریکا، رفتاری طلبکارانه و در چارچوب سیاست‌ها و رویکرد‌های امریکایی از خود نشان دادند. اصرار بر تجربه‌های تلخ و میوه‌های فاسد کارنامه‌ای غیرقابل دفاع خواهد داشت، ولی فرصت برای جبران و بازگرداندن شاخص‌های کارآمدی و نتایج ملموس و اعتبار دیپلماتیک و دستاورد‌های اقتصادی، با رویکرد‌های جدید امکان‌پذیر است.
