سرویس جامعه جوان آنلاین: جلد اول کتابچه آلایندگی خودرو و موتورسیکلتها، حاوی اطلاعات آزمون‌های انجام گرفته در سال‌های ۹۷ و ۹۸ براساس شاخص‌های آلایندگی است.
گزارش ۱۰۴ صفحه‌ای در ۳ فصل
سازمان حفاظت محیط‌زیست قول داده که کتابچه آلایندگی وسایل نقلیه کشور را از این به بعد هر سال با توجه به آزمون‌های آلایندگی این سازمان منتشر کند. در نتیجه اطلاعات مربوط به تمامی آزمون‌های آلایندگی که روی خودرو‌های وارداتی و تولید داخلی صورت می‌گیرد، در این کتابچه ثبت‌شده و به تحلیل منابع آلایندگی‌ها کمک می‌کند.
سال مبدأ نخستین کتابچه که هم اکنون ارائه شده بر مبنای اطلاعات آزمونی سال‌های ۹۸-۹۷ تهیه شده‌است. در واقع گزارش ۱۰۴ صفحه‌ای امسال در سه بخش خودرو‌های سبک، موتورسیکلتها و خودرو‌های سنگین اطلاعات جالبی ارائه کرده که میانگین نتایج آزمون‌های آلایندگی را نشان می‌دهد.
هر سال دریغ از پارسال
بر طبق آزمون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، آلاینده مونوکسیدکربن در سال ۹۷ از میان خودرو‌های پرتیراژ تولید داخل سمند EF۷، سراتو و دنا کمترین میزان انتشار و بیشترین میزان انتشار این آلاینده در میان محصولات تولید داخل مربوط به وانت زامیاد (معروف به نیسان آبی) و کاپرا ۲ کابین (مدل بروز شده وانت زامیاد) بوده‌است.
اما با تکرار این آزمون‌ها در سال ۹۸ می‌بینیم که سمند EF۷ و کوییک باز هم کمترین میزان تولید آلاینده مونوکسید را در میان تولیدات داخلی کسب کرده‌اند؛ در حالی که وانت زامیاد با بیشترین میانگین تولید آلاینده همچنان در جدول خودرو‌های آلاینده صدرنشینی می‌کند و عنوان قهرمانی! سال قبل را همچنان حفظ کرده‌است.
هرجا سخن از آلودگی است...
تشریح نتایج آزمونی آلایندگی هیدروکربن‌ها هم از دیگر شاخص‌هایی است که کتابچه آلایندگی خودرو و موتورسیکلتها به آن پرداخته‌است. در این بخش هم به خودرو‌های تولید داخل اشاره شده و در این کتابچه آمده است: وانت‌های هایلوکس پارس خودرو یا همان وانت ریچ به همراه پژو پارس کمترین هیدروکربن را در هوا منتشر می‌کنند، اما وانت زامیاد با بیشترین تولید این آلاینده در میان خودرو‌های داخلی، مقام نخست آلایندگی هیدروکربن‌ها را هم به نام خود کرده‌است.
شاخص آلایندگی دیگری که در آزمون‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست مدنظر بوده میزان تولید ناکس در خودروهاست. آلاینده «نیتروژن دی‌اکسید» یا همان ناکس در تهران بیش از دیگر کلانشهر‌های کشور است و ۳۵ درصد آن توسط منابع متحرک و ۳۲ درصد آن توسط نیروگاه‌ها تولید می‌شود.
جالب اینکه این آلاینده طی ماه‌های کرونایی در هفت شهر بزرگ دنیا به جز تهران نسبت به مدت‌های مشابه در سال گذشته کاهش داشته‌است. لغو طرح ترافیک به منظور قطع زنجیره بیماری، استفاده از خودروی شخصی را افزایش داد، بنابراین اصلی‌ترین منبع تولید آلاینده ناکس در پایتخت فعال بوده‌است.
درخشش دائمی زامیاد
بر اساس آمار‌های آلایندگی وسایل نقلیه کشور در پژو ۲۰۶ SD تیپ ۵ به همراه پژو ۲۰۶ تیپ ۴ و پژو ۲۰۰۸ کمترین میزان تولید ناکس در هوا مشاهده شده و حدس بزنید که مقام نخست این آلاینده متعلق به چه خودرویی است؟ باز هم پرچم وانت زامیاد برای بیشترین تولید‌کنندگی این آلاینده بالاست و مقام اول را به خود اختصاص داده‌است!
در بخش دیگری از این کتابچه به میزان مصرف سوخت خودرو‌های مختلف پرداخته و سایپا ۱۳۱ به همراه آریو و سیتروئن سی ۳ را کمترین مصرف‌کننده‌ها معرفی کرده و صد البته که جایگاه پر مصرف‌ترین خود هم در ید قدرت وانت زامیاد قرار گرفته‌است!
شرکت ۴۲۰ خودرو در آزمون
دبیر کمیته فنی صدور مجوز‌های زیست محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به اینکه سال گذشته مجموعاً ۴۲۰ نمونه از خودرو‌های سبک تولید داخل آزمون آلایندگی داده‌اند، گفت: علاوه بر این تعداد، ۲۲ نمونه خودروی دیزلی و ۲۱۲ نمونه موتورسیکلت نیز در سال ۹۸ تست آلایندگی شده‌اند. به طور کلی نیز از بین نمونه‌های آزمون شده در سال گذشته، محصولات شرکت کرمان موتور کمترین میزان مردودی و محصولات شرکت زامیاد بیشترین میزان مردودی را در بین خودروسازان داخلی داشتند.
بهزاد اشجعی در نشست خبری روز گذشته‌اش در سازمان محیط‌زیست در پاسخ به این سؤال که علت افزایش غلظت آلاینده ازن در هوای پایتخت و دیگر کلانشهر‌های کشور را در سال جدید چطور تحلیل می‌کنید، اظهار داشت: ازن آلاینده‌ای است که در سال‌های اخیر نقش پررنگ‌تری در آلایندگی هوا نشان داده‌است، این آلاینده با شروع گرمای هوا در نیمه نخست سال به تعداد روز‌های آلوده می‌افزاید و باعث شد در چهار ماهه نخست سال جاری تهران ۲۶ روز آلوده را به دلیل افزایش غلظت آلاینده ازن پشت سر گذاشته است.
جهش خودرو‌ها در پایتخت
وی با بیان اینکه غلظت آلاینده در هوای پایتخت روند رو به رشدی داشته‌است و دلیل آن در افزایش تعداد خودروهاست. اظهار داشت: در سال ۹۳ _ ۹۲ چیزی حدود ۵/۲ میلیون خودرو در تهران تردد می‌کردند و این آمار در سال ۹۷ -۹۶ به ۴ میلیون خودرو رسیده که پیمایش هر کدام از این خودرو‌ها مقداری آلاینده گازی اولیه تولید کرده که نهایتاً به آلاینده ازن تبدیل می‌شود.
اشجعی با تشریح این مسئله که ازن یک آلاینده ثانویه است که عامل و منبع اصلی انتشار آن خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های بنزینی هستند، به آمار سیاهه انتشار تهران اشاره کرده و گفت: ۷۸ درصد انتشار آلاینده گازی مهم از طریق این منابع بوده‌است.
دبیر کمیته فنی صدور مجوز‌های زیست محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست توجه به تعویض کاتالیست خودرو‌های عمومی و بازیابی کاتالیست‌های مصرف‌شده را راه دیگر کنترل آلاینده‌های هوا عنوان کرد و گفت: در حال حاضر برخی از کاتالیست‌های موجود در بازار تقلبی هستند و باید سازمان استاندارد بر تولید این قطعه نظارت بیشتری داشته باشد.
اشجعی مهم‌ترین راهکار حل این معضل را اسقاط خودرو‌های فرسوده از ناوگان حمل و نقلی دانست و گفت: ناوگان فرسوده در سطح شهر باید کنترل شوند و مهم‌ترین مکانیزم آن معاینه فنی است. در کنار این مهم، لازم است با اتخاذ سیاست‌هایی در مدیریت شهری سفر‌های غیرضروری در سطح شهر کنترل شود.
گفتنی است که معمولاً در اواخر بهار تا اواسط تابستان آلاینده ازن به فعالیت خود ادامه می‌دهد و، چون بیشتر منبع آن خودرو‌ها و موتورسیکلت‌های بنزینی هستند، وقتی غلظتش زیاد باشد، سهم این خودرو‌ها بیشتر شده و در این کتابچه به نقش آن‌ها در شاخص‌های آلاینده فصلی اشاره شده‌است.
