به گزارش خبرنگار جوان آنلاین از اصفهان ،در این نشست سوده امیرخانی روانشناس و مشاور با بیان اینکه بسیاری از مشکلات ما به نداشتن مهارت گفتوگو برمیگردد، اظهار داشت: خیلی وقتها حرف میزنیم اما هر حرف زدنی لزوماً گفتوگو نیست.
وی با بیان اینکه در هر سن و نقشی که هستیم باید مهارت گفتوگو با دیگران را یاد بگیریم، افزود: بسیاری از گفتوگوهایی که منجر به خشونت و حتی شکایت قضایی شده به راحتی با آموزش ساده مهارت گفتوگو قابل پیشگیری بوده است، چون تعداد زیادی از پروندههای قضایی به دلیل توهین، افترا و جرایم کلامی شکل گرفته است. این در حالی است که آمار گفتوگوهای اشتباه خانوادگی نیز هیچجا ثبت نمیشود.
به گفته این متخصص رواندرمانی، جملاتی مانند «حرف زدن با تو گل لگد کردن است»، «من و تو اصلاً حرف همدیگر را نمیفهمیم»، «بحث کردن با تو بیفایده است» باعث میشود یک گفتوگو شکست بخورد.
چهار گام گفتوگوی موثر
امیرخانی با اشاره به اینکه هر گفتوگویی لزوماً موثر نیست، بیان کرد: در قدم اول گفتوگوی موثر یا نتیجهبخش باید ابتدا بفهمیم چه اتفاقی افتاده که ناراحت یا عصبانی شدهایم و باید در ارتباط با طرف مقابل این اتفاق را توصیف کنیم و با قضاوت حرف نزنیم. زمانی که با قضاوت حرف میزنیم به سادگی شعله بحث و دعوا را روشن میکنیم، بنابراین در قدم اول به جای حرف زدن همراه با قضاوت، باید مانند یک گزارشگر فوتبال اتفاق رخداده را بدون هیچ کم و زیادی توصیف کنیم.
وی با بیان اینکه جملاتی که با «تو» آغاز شود شکست میخورد، گفت: کلماتی مانند هیچوقت و همیشه کلمات سمی هستند و افراد را به واکنش وا میدارد و آغاز جنگ و جدل کلامی و حتی فیزیکی است.
این روانشناس و مشاور با بیان اینکه حرف درست را باید درست بیان کرد گفت: اگر این موضوع را رعایت نکنیم حرف درست ما هم تأثیر بدی بر طرف مقابل دارد.
وی تشریح «احساس من» را قدم دوم گفتوگوی موثر دانست و اظهار داشت: پس از توصیف اتفاق باید احساس خود مانند ناخرسندی، نارضایتی، عصبانیت، ناامیدی و نگرانی را بیان کنیم، اما متأسفانه اشتباه ما این است که به جای احساس، فکر خود را بیان میکنیم. از طرف دیگر مسئولیت احساس خود را قبول نکرده و به طرف مقابل میگوییم تو این احساس بد را در من ایجاد کردهای. پس به جای اینکه بگوییم تو من را ناراحت یا عصبانی کردی باید بگوییم من ناراحت یا عصبانی شدم.
امیرخانی تأکید کرد که در قدم سوم گفتوگوی موثر باید به سراغ نیازهای خود برویم. روانشناسان نیازهای گوناگونی برای انسان بیان کردهاند و زمانی که نیاز او برطرف نشود موجب ایجاد احساس بد میشود.
به گفته این روانشناس بالینی، باید باور کنیم کسی دستگاه ذهنخوانی ندارد و این ما هستیم که باید احساس خود را برای دیگران توضیح دهیم.
وی با بیان اینکه در قدم آخر باید تقاضا یا «درخواست من» را مطرح کنیم، ادامه داد: البته برخی اوقات طی کردن همان سه مرحله قبلی کافی است و روابط را گرمتر و بهتر میکند. باید بدانیم که مطرح کردن دلخوریها باعث ناراحتی نمیشود به شرطی که آنها را درست مطرح کنیم.
امیرخانی با بیان اینکه درخواست کردن هم آداب خاصی دارد، گفت: برای مطرح کردن درخواست خود نباید به شکل دستوری صحبت کنیم و باید از کلمه خواهش میکنم استفاده کنیم. امری بودن و درخواستهای کلی و نامفهوم سمهای مهلک مرحله چهارم گفتوگوی موثر است. باید درخواستهای دقیق و صریح مطرح کنیم؛ مثلاً زن از همسر خود بخواهد اگر جلسهاش در اداره طول کشید با فرستادن پیامک به او اطلاع دهد.
این متخصص رواندرمانی بیان کرد: باید توجه کنیم که طرف مقابل ممکن است درخواست ما را قبول نکند و مهم این است که گفتوگوی موثری شکل گرفته و از دعوا و دلخوری جلوگیری شده است.
وی تصریح کرد: بسیاری از ما گمان میکنیم گفتوگو کردن را بلدیم اما گفتوگو تمرین لازم دارد و اصلاً کاری پیش پا افتاده نیست.
خوب گوش دادن را بیاموزید
امیرخانی تأکید کرد که علاوه بر مهارت گفتوگو باید خوب گوش دادن را هم یاد بگیریم، چون به رابطه موثر بسیار کمک میکند. برای مثال زمانی که طرف مقابل ما از موضوعی گله میکند شروع به نصیحت کردن او نکنیم. همچنین برخی افراد به جای همدلی به طرف مقابل یاد میدهند یا میگویند برو خوش باش که اشتباه است.
این روانشناس بالینی شنیدن احساسات و نیازهای طرف مقابل را کلید طلایی همدلی دانست و افزود: برخی اوقات افراد با دیگران درددل میکنند تا به جای نصیحت کردن به آنها توجه کنند. با این کار فرد احساس میکند که دیگری او را درک کرده است و احساس بیپناهی نمیکند.
وی «به بیان دیگر گفتن» را روش دوم همدلی کردن دانست و ادامه داد: در این روش حرفهای طرف مقابل را از زبان خود بازگو میکنیم.
امیرخانی خاطرنشان کرد: همدلی در واقع تسهیل گفتوگو است و ما به طرف مقابل اجازه میدهیم حرفهای دلش را خالی کند. پس از همدلی کردن میتوان راهکار داد و به این ترتیب طرف مقابل نیز راهکار ما را قبول میکند.